Normy jakości środowiska - maksymalne dopuszczalne stężenia zanieczyszczeń dla poszczególnych elementów środowiska (Wody, Powietrza, Gleby), określane poprzez akty prawne poszczególnych państw. Mogą to być zarówno normy emisji (maksymalne dopuszczalne stężenie danego zanieczyszczenia w emitowanych gazach, dymach, itp.), jak też normy zawartości danego składnika w produktach (np. zawartość pestycydów w żywności).
Dopuszczalne stężenia zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym
W wielu krajach wprowadzono normy jakości powietrza atmosferycznego, zwane niekiedy normami imisji. Są to progowe wartości stężenia danego zanieczyszczenia w powietrzu w określonym czasie; poniżej tych wartości nie należy się spodziewać niekorzystnych skutków oddziaływania na zdrowie ludzi i dobra materialne.
Rozróżnia się normy imisji odnoszące się do ekspozycji długotrwałej (stężenie średnioroczne) oraz krótkotrwałej (1-24 godzinne stężenia, które mogą być przekroczone w ciągu roku tylko w małym przedziale czasu). W Polsce podstawą wyznaczania norm emisji zanieczyszczeń są normy imisji obowiązujące na danym terenie. Natomiast w krajach Europy Zachodniej i Stanach Zjednoczonych dopuszczalne emisje ustala się w zależności od możliwości technicznych wyznaczonych wymogiem stosowania tzw. najlepszej dostępnej technologii niepociągającej za sobą nadmiernych kosztów (tj. nieuzasadnionych osiągniętymi efektami). Punktem wyjścia do nadania określonym normom imisji wiążącego charakteru jest więc, stwierdzenie ich praktycznej realności, a nie wyłącznie potrzeba ochrony środowiska. Ta praktyczna realność zmienia się oczywiście w miarę postępu technicznego. Dlatego w dyrektywach Unii Europejskiej określone są również mechanizmy weryfikowania norm imisji. W dyrektywach tych ustalono dopuszczalne stężenia (normy imisji) tylko kilku substancji zanieczyszczających powietrze atmosferyczne: dwutlenku siarki i pyłów (Dyrektywa 80/779/EWG), ołowiu (Dyrektywa 85/203/EWG) oraz ozonu. Warto tu dodać, że polskie przepisy ustalają stężenia dopuszczalne dla znacznie większej liczby substancji.
Dopuszczalne wielkości zanieczyszczeń śródlądowych wód powierzchniowych.
W Polsce wyróżniamy 57 wskaźników zanieczyszczeń śródlądowych wód powierzchniowych, najważniejsze z nich to:
Wskaźniki chemiczne:
· Zawiesiny ogólne: są to nie rozpuszczone substancje organiczne i mineralne określane w mg/l.
· BZT : biochemiczne zapotrzebowanie na tlen. Pojęcie umowne określające ilość tlenu w mg02/l, potrzebnego do utlenienia związków organicznych znajdujących się w zanieczyszczonej wodzie, na drodze biochemicznej w warunkach tlenowych. Zazwyczaj stosuje się wskaźnik BZT5 pięciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie na tlen.
· ChZT chemiczne zapotrzebowanie na tlen. Pojęcie umowne określające ilość tlenu w mg02/l pobranego z utleniacza (KCr2O7) w celu utlenienia zawartych w zanieczyszczonej wodzie związków organicznych i niektórych związków nieorganicznych (azotynów, siarczanów itp.).
· Utlenialność (ChZTMn) wskaźnik umowny określający ilość tlenu w mg02/l pobranego z utleniacza (nadmanganianu potasu) w celu utlenienia znajdujących się w wodzie lub ściekach związków organicznych i nieorganicznych.
· Tlen rozpuszczony - mg02/l,
· Odczyn pH stężenie jonów wodorowych
· Azot amonowy- mg N-NH4/l
· Azot azotanowy- mg N-NO3/l
· Azot ogólny- mg Nog/l
· Fosfor ogólny- mg Pog/l
· Chlorki- mg Cl/l
Wskaźniki fizyczne:
· Barwa związana z obecnością związków organicznych rozpuszczonych i koloidalnych oraz barwnych związków nieorganicznych, określana w mg Pt/l
· Mętność spowodowana obecnością zawiesin o różnym stopniu dyspersji oraz koloidów pochodzenia organicznego i mineralnego, wyrażana w mg/l.
· Zapach związany z obecnością w ściekach związków organicznych i niektórych związków nieorganicznych, wyróżniamy zapachy pochodzenia naturalnego (roślinne i gnilne) i zapachy pochodzenia nienaturalnego.
· Temperatura 0C
Wskaźniki biologiczne:
· Miano Coli typu kałowego ml/bakt.
· Bakterie chorobotwórcze ml/bakt.
Klasę czystości analizowanej wody określamy na podstawie wskaźnika, którego wartość jest najniekorzystniejsza.
WARUNKI FIZYKOCHEMICZNE, JAKIM POWINNA ODPOWIADAĆ WODA DO PICIA
Lp.
Nazwa substancji
Najwyższe dopuszczalne stężenie
A. Substancje nieorganiczne w mg/l
1
Amoniak
0,51)
2
Antymon
0,005
3
Arsen
0,01
4
Azotany (NO-3)
50
5
Azotyny (NO-2)
0,1
6
Bar
0,7
7
Bor
8
Bromiany
9
Chlor wolny
0,3
10
Chlorki
250
11
Chrom
w tym chrom sześciowartościowy (Cr+6)
0,05
0,003
12
Cyjanki
13
Cynk
14
Fluorki
1,5
15
Fosfor jako P205
16
Glin
0,2
17
Kadm
18
Magnez
19
Mangan
20
Miedź
21
Nikiel
0,02
22
Ołów
23
Odczyn (pH)
6,5-9,5
24
Przewodność elektryczna (mScm-1)
2500
25
Rtęć
0,001
26
Selen
27
Siarczany
28
Sód
200
29
Srebro
30
Twardość jako CaCO3
60-500
31
Żelazo
B. Substancje organiczne w mg/l
32
Akryloamid
33
Akrylonitryl
0,25
34
Benzen
35
Benzo(a)piren
36
Bromodichlorometan
37
Bromoform (tribromometan)
38
Chlorobenzen
39
Chlorofenole
(bez pentachlorofenolu)
oraz poniżej progu zapachu
40
Chloroform (trichlorometan)
41
Chlorooctowy kwas
42
Czterochlorek węgla (tetrachlorometan)
43
Dibromochlorometan
44
Dichloroetan
sytam1