Antonow_WĹ‚adymir-_Sztuka_bycia_szczęśliwym.pdf

Władimir Antonow

SZTUKA

BYCIA

SZCZĘŚLIWYM

SYSTEM AUTOREGULACJI PSYCHICZNEJ

OD WYDAWCY

Praca niniejsza stanowi podręcznik wprowadzający w sztukę autoregulacji psychicznej.

Proponowany system został opracowany na początku lat osiemdziesiątych w Leningradzie przez doktora

biologii W. W. Antonowa.

Metoda ta zawiera zarówno zaadaptowane zmodyfikowane sposoby, wypracowane w szkołach duchowych

Indii, Chin, Bułgarii, Meksyku, Rosji jak i szereg elementów powstałych po raz pierwszy.

Obecnie istnieje wielu zwolenników tej oryginalnej metody nie tylko w ZSRR, lecz i w innych krajach

świata.

RównieŜ w Polsce powstało Centrum Autoregulacji Psychicznej,

Oddajemy Czytelnikowi pracę, obejmującą I kurs systemu. Jesteśmy przekonani, ze będzie ona pomocna

dla tych, którzy są gotowi iść drogą samodoskonalenia w poszukiwaniu wewnętrznego spokoju, harmonii i radości

Ŝycia.

Przygotowujący pierwsze wydanie niniejszej pracy składa tą drogą serdeczne podziękowania wszystkim,

którzy w ten czy inny sposób przyczynili się do jego powstania.

IRINA LEWANDOWSKA

WSTĘP

“Człowiek człowiekowi przyjacielem, współwędrowcem i bratem”.

CóŜ moŜe być ponad tę zasadę?

JednakŜe społeczeństwo, mimo deklaracji nawet najszczytniejszych ideałów, samo przez się nie

stanie się idealne. Wymaga to odpowiedniej nauki i pracy.

Harmonijne stosunki w społeczeństwie zaleŜą od umiejętności kaŜdego jego członka “gaszenia”

w sobie emocji negatywnych, ustępowania w tych sytuacjach konfliktowych, gdy “zagroŜone” są jego

prywatne interesy, jak równieŜ zdolności stałego podtrzymywania w sobie i szczodrego darowania innym

harmonii i radości śycia i Miłości.

Aby osiągnąć ten cel, trzeba dysponować skutecznymi metodami samodoskonalenia. Nikt nie

moŜe się stać doskonałym bez własnego wysiłku i wytrwałej pracy nad sobą.

Na przykład sport, bez wątpienia, daje ludziom bardzo wiele dla rozwoju siły fizycznej, zdrowia i

urody. Sprzyja on równieŜ rozwojowi siły woli i poczucia wspólnoty. Są takŜe dyscypliny sportowe,

rozwijające zdolności intelektualne. Turystyka z kolei ma uczyć miłości do przyrody. To jednak za mało.

Ani jedna dyscyplina sportowa nie jest specjalnie ukierunkowana na wykształcenie umiejętności

harmonijnego współistnienia z innymi ludźmi. Tę funkcję spełniają róŜne systemy autoregulacji

psychicznej, w szczególności zaś systemy treningu autogennego.

Systemy, o których mowa, mają między innymi tę ogromną przewagę nad farmakologicznymi i

psychoterapeutycznymi metodami oddziaływania na psychikę, Ŝe moŜliwość ich zastosowania istnieje

praktycznie zawsze. Nie trzeba w tym celu iść do apteki lub po poradę do lekarza. Ponadto jedynie i

właśnie samowychowanie, a nie okresowa ingerencja z zewnątrz jest zdolne ostatecznie ukształtować

rzeczywiście harmonijną osobowość.

Systemy autoregulacji psychicznej stwarzają moŜliwość nauczenia się samodzielnego

niwelowania napięcia psychicznego, aktywnego wpływu na swój nastrój, prowadząc do wytworzenia i

podtrzymywania tych lub innych emocji pozytywnych. Z drugiej strony w trakcie nauki dokonuje się

znaczny rozwój intelektualny uczestników zajęć, który pozwala znacznie lepiej poznać zarówno siebie,

jak i innych ludzi. Opanowanie tych metod daje moŜliwość realnego niesienia określonych rodzajów

pomocy psychologicznej innym ludziom.

Z praktyki wynika, Ŝe racjonalne jest, aby w zajęciach według proponowanego programu

uczestniczyły osoby, które ukończyły 13 rok Ŝycia. Grupa uczestników moŜe liczyć od 20 do 100 i więcej

osób.

W naszej dotychczasowej działalności doskonale sprawdziła się metoda prowadzenia zajęć

grupowych na sali gimnastycznej w przeciwieństwie do sali typu koncertowego. Sala gimnastyczna

stwarza lepsze warunki dla psychicznego zbliŜenia ludzi, a takŜe pozwala na wprowadzenie do

programu zajęć dynamicznych ćwiczeń gimnastycznych koniecznych do pokonania skrępowania

ruchowego. Ponadto zajęcia w sali gimnastycznej umoŜliwiają urozmaicenie pozycji, w których

realizowane są ćwiczenia koncentrujące i medytacyjne, dzięki czemu proces uczenia się jest dla

uczestników zajęć bardziej zajmujący.

Wypada takŜe wspomnieć, Ŝe ćwiczenia gimnastyczne: przeprowadzane na początku kaŜdych

zajęć, przynoszą efekty sportowo-zdrowotne oraz sprzyjają pozbyciu się niepoŜądanych natrętnych

myśli. Przy takiej formie zajęć konieczne jest, aby uczestnicy byli ubrani na sportowo oraz posiadali

indywidualne koce, na których moŜna siedzieć i leŜeć. Jeszcze lepiej, jeśli sala będzie wyłoŜona

dywanem lub ciągłą warstwą mat.

Członkowie grupy powinni być uprzedzeni, Ŝe nie wolno uczestniczyć w zajęciach w ubraniu z

tkanin syntetycznych. Syntetyki wytwarzają wokół siebie pole elektryczne, które przenikając w ciało

zakłóca procesy elektrochemiczne zachodzące w komórkach oraz wzajemnie skoordynowana pracę

komórek.

Sala moŜe być oświetlona światłem naturalnym lub Ŝarówkami.

Zajęcia prowadzone są raz w tygodniu.

Czas trwania kaŜdego spotkania około 4-5 godzin.

ZAJĘCIA l

Rozmowa wstępna. Na początku pierwszych zajęć prowadzący moŜe poinformować grupę o

celach pracy, zwracając szczególną uwagę na ogólne zadanie:

kaŜdy powinien nauczyć się harmonijnie uczestniczyć w Ŝyciu społeczności. Drogą do

osiągnięcia tego celu jest opanowanie wielkiej cechy - zdolności do Miłości.

Miłość matki do dziecka, miłość dziecka do matki, miłość małŜonków, miłość do krewnych i

przyjaciół, miłość do współtowarzyszy wspólnej sprawy, miłość do ojczyzny, miłość do wszystkich ludzi

na Ziemi, miłość do pracy, którą słuŜysz ludziom, miłość do zwierząt i roślin, miłość do wszystkiego co

Ŝywe i nieoŜywione, miłość do całej planety, na której Ŝyjemy, miłość do całego Wszechświata, miłość

jako czułość, jako oddanie, jako poświęcenie, wyrzeczenie się własnych interesów dla dobra innych aŜ

do ofiarowania własnego Ŝycia ... - to jeszcze nie wszystkie aspekty tego wielkiego pojęcia, które zwie

się Miłość.

Dla wszystkich wymienionych aspektów Miłości istnieje jedno prawo:

w Miłości nie ma egoizmu.

Lecz jak się tego nauczyć? Jak odnaleźć harmonię ze wszystkimi ludźmi i z kaŜdym

człowiekiem? PrzecieŜ z tym się człowiek nie rodzi.

Stąd teŜ, aby nauczyć się naprawdę kochać, trzeba głębiej poznać zarówno siebie, jak i obiekt

swojej miłości.

Proponowany cykl zajęć stwarza takie moŜliwości.

Następnie wskazane jest zaznajomienie grupy z historią powstania systemów autoregulacji

psychicznej. Między innymi naleŜy wspomnieć, Ŝe systemy te sięgają swoimi korzeniami staroŜytnych

Indii. Jednak proponowany system róŜni się od indyjskiej radŜa-jogi brakiem interpretacji religijnych oraz

nie udowodnionych twierdzeń-

Zainteresowanie kulturą indyjską, której nieodłączną część stanowi joga, jest znaczne równieŜ w

naszym kraju. Podkreślić jednak naleŜy, Ŝe częste są przypadki pasjonowania się jogą na podstawie

fragmentarycznej i zniekształconej wiedzy, co prowadzi do opłakanych skutków, negatywnie odbijając

się na zdrowiu lub wykluczając niektórych ludzi z Ŝycia w społeczności. Dlatego bardzo waŜne jest

odpowiednie ukierunkowanie zainteresowania jogą, opierając je na zdrowych zasadach współŜycia

społecznego oraz poglądach etycznych czołowych przedstawicieli kultury Indii.

Na końcu obecnych zajęć rozpoczniemy krótki przegląd głównych zasad etycznych jogi.

Teraz zaś siadamy na piętach z wyprostowanymi plecami i przeprowadzamy następującą

medytację:

Zamykamy oczy.

Odwracamy uwagę od wszystkich trosk dnia.

Witamy w myślach cały świat.

Witamy w myślach współuczestników zajęć.

Czujemy sympatię do wszystkich obecnych. Rozprzestrzeniamy to uczucie na wszystkich ludzi,

zamieszkujących Ziemię.

Łączymy się z nimi w myślach w jedną całość, Ŝycząc im szczerze szczęścia, harmonii, pokoju ...

Następne zajęcia równieŜ rozpoczniemy od tego ćwiczenia. Stanowi ono waŜny element w

naszej pracy.

Rozgrzewka . Ćwiczenia będziemy wykonywać nie ruszając się z miejsca. Główną uwagę w

ćwiczeniach naleŜy zwrócić na rozwinięcie zdolności swobodnego rozluźniania mięśni, jak równieŜ

zwiększenie elastyczności mięśni i wiązadeł oraz giętkości kręgosłupa. To ostatnie jest szczególnie

istotne jako przygotowanie do ćwiczeń przewidzianych w drugiej części kursu.

Ćwiczenia rozgrzewkowe nie powinny być fizycznie męczące. KaŜde ćwiczenie naleŜy

wykonywać tak długo, aby dobrze wejść w jego rytm, a takŜe odczuć radość z jego wykonywania.

Konieczne jest, aby ćwiczenia sprawiały wszystkim uczestnikom przyjemność, naleŜy je więc

wykonywać z pozytywnym nastawieniem emocjonalnym. Jasny, emocjonalnie pozytywny stan kaŜdego

uczestnika stanowi rękojmię postępów w zajęciach całej grupy. Tak więc kaŜdy uczestnik zajęć powinien

mieć świadomość, Ŝe przez swój zły nastrój działa na szkodę całej grupy, gdyŜ wszystkich uczestników

zajęć łączy wspólne biopole. Stąd teŜ pozostawanie w zespole w złym nastroju stanowi przejaw

egoizmu, gdyŜ obowiązkiem kaŜdego członka zespołu jest stworzenie dla innych korzystnego

środowiska bioenergetycznego.

Ujmujemy od góry nadgarstek prawej ręki lewą ręką. Podnosimy ją nad głową. Prawa ręka jest

zupełnie rozluźniona. Zwalniamy uchwyt palców lewej ręki. Prawa ręka powinna opaść zupełnie

swobodnie, bez oporu jej mięśni. Stanowi to kryterium skuteczności rozluźnienia tych ostatnich.

Powtarzamy ćwiczenie kilkakrotnie aŜ do osiągnięcia zupełnej relaksacji (rozluźnienia) mięśni.

Podobne ćwiczenia wykonujemy z drugą ręką.

Między napięciem psychicznym (stresem) i odruchowym napięciem muskulatury istnieje

niezaprzeczalny związek, tj. pojawienie się stresu pociąga za sobą odruchowe napięcie mięśni. JeŜeli

jednak dołoŜy się starań, aby zniwelować tonus mięśniowy, to uda się w ten sposób zmniejszyć lub

pozbyć się stresu.

Teraz stajemy na jednej nodze, a drugą zginamy i przyciągamy do miednicy. Złączamy palce rąk

pod stopą i podwieszamy w ten sposób nogę, rozluźniamy ją. Rozłączamy palce. Noga powinna

zupełnie swobodnie, bez oporu mięśni opadać w dół. Opanowujemy to ćwiczenie dla obu nóg.

Przechylamy się w prawo tak, by prawa ręka zwisała nie dotykając ciała. Palce lekko zaciskamy

w pięść. Rozluźniamy mięśnie ramienia. WyobraŜamy sobie, Ŝe prawa ręka - to sznur z przywiązanym

na końcu kamieniem. Podkurczamy lekko nogi i wykonując spręŜyste ruchy ciałem zaczynamy kołysać

rękę do przodu i do tyłu, zwiększając stopniowo amplitudę wahań. Następnie nadajemy ręce ruch

obrotowy. W ćwiczeniu tym mięśnie ręki uczestniczą aktywnie, gdyŜ są w pełni rozluźnione.

Teraz wymachujemy do tyłu rozłoŜonymi na boki wyprostowanymi rękoma, a następnie

podniesionymi na róŜną wysokość.

Opuszczamy głowę na jedno ramię i przetaczamy ją dookoła (w przód, do drugiego ramienia, w

tył i tak dalej).

Przyswoimy sobie bardzo waŜne ćwiczenie: przesuwanie pozostającej w pionie głowy na boki i

dookoła po okręgu względem nieruchomych ramion.

Podnosimy ręce do góry z dłońmi zwróconymi do siebie. Wykonujemy skłony ciała na boki

zginając górną część kręgosłupa (lędźwiowy odcinek ciała pozostaje nieruchomy).

Teraz wykonujemy skłony ciała zginając się w talii.

Opanujemy ćwiczenie z przesunięciem miednicy w prawo i w lewo (przy czym miednica nie ulega

przechyłom; przesunięcie dokonuje się kosztem wygięcia części kręgosłupa poniŜej pępka w kształcie

litery S).

Wykonujemy siad skrzyŜny. Zawieszamy prawą nogę na przedramieniu zgiętej w łokciu prawej

ręki (dłoń od siebie). Nogę podtrzymujemy pod łydką bliŜej stopy. Rozluźniamy mięśnie nogi. Lewą ręką

intensywnie obracamy stopę aŜ do osiągnięcia zupełniego rozluźnienia mięsni podudzia i pojawienia się

wraŜenia ciepła w stawie. Następnie kładziemy stopę prawej nogi na udo lewej, odwracając ją stopą do

góry. Ręką kilkakrotnie nachylamy kolano w dół, przyciskając je do podłogi. (JeŜeli wykonywaniu tego

ćwiczenia towarzyszy uczucie bólu wykonujemy je bardzo ostroŜnie, aby nie uszkodzić wiązadła

stawów!). Identyczne ćwiczenie wykonujemy z drugą nogą.

Takie jak poprzednie oraz podobne ćwiczenia będziemy teraz wykonywać na kaŜdych zajęciach

jak równieŜ codziennie w domu obok innych ćwiczeń, które opanujemy. Lepiej nie zmieniać kolejności

ćwiczeń. Optymalną porą dla przeprowadzenia samodzielnych zajęć w domu jest wczesny ranek.

Wieczorem moŜna powtarzać szereg ćwiczeń relaksacyjnych, koncentrujących i medytacyjnych.

Wstawać najlepiej nieco wcześniej, zaś kłaść się spać o 10 wieczorem.

Odpoczniemy po rozgrzewce w pozycji (asanie), która w Indiach nazywana jest “pozycją

półŜółwia”. Siadamy na piętach (czubki palców nóg zwrócone do tyłu) i rozsuwamy kolana. Kładziemy na

podłogę czoło, a takŜe wyciągnięte do przodu ręce ze złoŜonymi dłońmi. Rozluźniamy całkowicie ciało i

umysł. ZauwaŜamy, Ŝe w miarę pogłębiania się rozluźnienia coraz bardziej opada nam brzuch. Jest to

doskonałe ćwiczenie dla usunięcia zmęczenia fizycznego i umysłowego. W takiej pozycji pozostajemy

przez około 10 minut.

Są jeszcze dwie pozycje, w których naleŜy nauczyć się siedzieć bez napięcia, swobodnie - co

moŜna osiągnąć tylko przez trening.

W pierwszej z nich - “pozycji ucznia” - trzeba po prostu usiąść na pięty z wyprostowanymi

plecami. Siedzieć będzie wygodniej, jeŜeli na piętach będą się opierać nie mięśnie pośladków, a części

ciała znajdujące się poniŜej. Ręce kładziemy swobodnie na udach. Druga pozycja - “pozycja ze

skrzyŜowanymi nogami”. Przyjmując tę pozycję równieŜ naleŜy zachować proste plecy.

U wielu ludzi bywają takie okresy, gdy uwolnienie się od presji takich negatywnych emocji, jak

obraza, potępienie, zazdrość jest ponad ich siły. Wyczerpujące dialogi wewnętrzne z “przeciwnikiem”

mogą trwać całe dnie i tygodnie ... A nie starcza sił, aby przerwać ten stan, nawet gdy uświadamia się

sobie jego niestosowność.

Kładziemy się na wznak i wstrzymujemy oddech na wdechu. Koncentrujemy się na biciu serca

lub odruchowych ruchach klatki piersiowej. Sugerujemy sobie: “Oddychać się nie chce! ... Oddychać się

nie chce! ...” Uduszenia nie naleŜy się obawiać - to nie moŜe się zdarzyć. Gdy tylko pojawi się silna

potrzeba oddychania - wykonujemy wydech. Po zakończeniu ćwiczenia odczuwa się uwolnienie od

natrętnych myśli i emocji negatywnych. Pojawia się moŜliwość skierowania myśli na inne tory.

PowyŜszego ćwiczenia nie naleŜy wykonywać systematycznie, a tylko wtedy gdy istnieje taka

konieczność.

Usiądziemy. Uświadomimy sobie, Ŝe obraŜanie się, rozdraŜnienie oraz inne podobne wady,

bazujące na skłonności do osądzania (potępiania) innych wskazują na wysoki stopień własnego

egocentryzmu, który ze swej strony świadczy o jeszcze bardzo duŜej niedoskonałości. Walkę zaś o

doskonałość naleŜy rozpocząć od walki z własnymi, a nie cudzymi wadami. Nie naleŜy jednak mylić

wady osądzania (potępiania) z krytyczną oceną sytuacji i postępowania innych ludzi. To ostatnie jest

niezbędne. Bez tego niemoŜliwe jest pełnowartościowe spełnianie obowiązku słuŜby społeczności.

Wada osądzania (potępiania) ma miejsce wówczas, gdy do obiektywnej oceny dołącza się emocja

negatywna. Emocje negatywne nie są nam potrzebne. Nie przynoszą one niczego dobrego ani nam, ani

innym ludziom. Jednym z zadań na drodze rozwoju duchowego jest zupełne uwolnienie się od emocji

negatywnych. Stały radosny nastrój i dzielenie się tą radością z innymi - to teŜ jedna z form słuŜenia

ludziom.

Teraz zapoznamy się z jednym z najwaŜniejszych ćwiczeń początkowego etapu naszego cyklu

zajęć - sawasaną. Sawasana jest to całkowite rozluźnienie ciała i umysłu w pozycji leŜącej na wznak.

Kładziemy się na wznak. Upewniamy się, Ŝe leŜy się nam wygodnie. Nic nie powinno odwracać

naszej uwagi. Rozluźniamy ciało, rozpoczynając od palców nóg. WyobraŜamy sobie płaszczyznę

prostopadłą do osi ciała i przesuwamy ją przez całe ciało zaczynając od palców nóg do głowy; poza

płaszczyzną nie pozostają Ŝadne napięcia. Traci się zupełnie odczuwanie tych części ciała, które

pozostały poza płaszczyzną. Odcinamy się od nich, mówiąc sobie w myślach:

“To nie moje, to nie moje! ...”. JeŜeli na jakimkolwiek odcinku ciała, przez który przeszła

płaszczyzna, odczucie znów się pojawia - przesuwamy płaszczyznę przez niego jeszcze raz. Gdy

przejdzie ona przez głowę mogą mieć miejsce następujące główne stany:

Stan pierwszy: świadomość (samoświadomość) znika. Zapadamy jak gdyby w głęboki sen, lecz

nie jest to sen. Świadomość wraca zwykle po upływie 18-20 minut. Czujemy się przy tym w pełni

wypoczęci, jak po długim głębokim śnie. Stan - błogi. Nie będziemy gwałtownie wstawać, lecz nasycimy

się tą błogością.

Stan drugi: świadomość pozostaje, lecz ogarnia nas zupełny spokój. MoŜna prześledzić

“wzrokiem wewnętrznym” swój organizm. Wchodzimy nim wewnątrz ciała. Przemieszczamy się jak

gdyby w jasnej przestrzeni, w której napotyka się cienie lub nawet czarne plamy. Kolor szary i czarny -

są to zakłócenia bioenergetyczne, odpowiadające czynnym lub czasowo ukrytym stadiom chorób.

Postaramy się jak gdyby grabiami zgarnąć wszystko to co ciemne w kupy i wyrzucić poza granice ciała.

Sawasaną jest doskonałą metodą autoregulacji psychicznej. Koniecznie będziemy ją wykonywać

codziennie rano na zakończenie zestawu ćwiczeń. Wykonujemy ją równieŜ kaŜdorazowo, gdy mamy

potrzebę zniwelowania napięcia, lub teŜ po prostu odpoczynku. W przypadku trudności z zasypianiem

moŜna polecić wykonanie sawasany przed snem w łóŜku. Wówczas zasypia się bez kłopotów. Poza tym

przypadkiem ćwiczenie to lepiej jest wykonywać na kocu na podłodze.

Medytacja “Krąg”. Utworzymy krąg. Obejmiemy jeden drugiego za ramiona. Odczujemy

wzajemną sympatię do siebie. Jednoczy nas wspólny cel - poszukiwanie doskonałości duchowej. Nasza

wspólna praca będzie moŜliwa jedynie wówczas gdy będziemy znajdować się w stanie szczerej miłości

wzajemnej. Niechaj kaŜdego z nas przeniknie do głębi myśl: “Kocham was wszystkich!”, “śyczę wam

wszystkim szczęścia!”, “Wszystkim razem i kaŜdemu z osobna”. A teraz rozprzestrzeniamy to uczucie na

wszystkich ludzi Ziemi. Poczujemy się członkami ogromnej rodziny, zamieszkującej na planecie Ziemi.

Część teoretyczna . Zaczniemy omawiać podstawowe zasady etyczne filozofii jogi.

Pierwszą i główną zasadą tego systemu jest a h i m s a - nieczynienie zła. Zasada ta brzmi:

“Nieczynienie zła czynem, słowem i myślą w miarę moŜliwości Ŝadnej istocie Ŝywej”.

Wniknijmy głęboko w kaŜde słowo tej zasady. Coś z tego, o czym ona mówi moŜe się wydać

zrozumiałe samo przez się, na pewno jednak pojawią się teŜ wątpliwości.

Jest na przykład jasne, Ŝe nie naleŜy zabijać i powodować kalectwo ludzi. Niedobrze jest

sprawiać im ból nie tylko czynem, lecz równieŜ słowem. Dla wielu z nas, którzy rozwinęli w sobie

autentyczną silę woli i mądrość, nie wyda się dziwne, Ŝe prawdziwa godność nie polega na tym, aby

nastającemu na naszą cześć “oddać” czynem lub słowem, lecz co jest o wiele lepsze, aby okazać mu

wyrozumiałość, wypływającą ze zrozumienia jego niedoskonałości.

Jak jednak zachować się, jeŜeli niebezpieczeństwo grozi nie nam osobiście, lecz naszej rodzinie,

przyjaciołom, a my, aby powstrzymać krzywdziciela, nie mamy innej moŜliwości, niŜ zastosowanie

przemocy? Albo teŜ weźmy takie straszne nieszczęście jak wojna. CzyŜby wszyscy, którzy pragną

osiągnąć doskonałość, musieli w przypadku napadu na swój kraj uchylać się od powołania do wojska?

Podobnie teŜ, czy naleŜy sądzić, Ŝe naganna jest słuŜba w organach ochrony porządku publicznego?

Nie, to nie tak.

Wybitni teoretycy jogi, tacy na przykład jak Mahatma Gandhi, mówili o ahimsie kszatrija

(wojownika) zobowiązanego do beznamiętnego, tzn. bez strachu, gniewu i innych emocji negatywnych

sumiennego spełniania swojego obowiązku. Taka sama myśl przewija się w jednym z fundamentalnych

tekstów jogi - Bhagawadgicie, gdzie Kriszna poucza swojego ucznia ArdŜunę, który zwątpił w celowość

uczestnictwa w bitwie. RównieŜ za błędne naleŜy uznać wpajanie dzieciom idei bezkompromisowego

niesprzeciwiania się siłą złu. Rzecz w tym, Ŝe absolutna ahimsa jest udziałem tylko ludzi silnych,

natomiast zewnętrzne przejawianie uległości wobec zła przez człowieka słabego doprowadzi jedynie do

rozwoju w nim tchórzostwa.

KaŜdy człowiek w trakcie rozwoju osobowego powinien koniecznie przejść przez stadium

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: