ROK POLSKI – TESTY
LISTOPAD
Tekst I
Wszyscy święci! Pochodzący ze wszystkich ras, wszystkich narodów, wszystkich epok, stanów, zawodów...Intelektualiści, mędrcy, władcy, badacze, pastuszkowie, żebracy, możni tego świata i proletariusze, rycerze i zakonnicy, starzy, młodzi, dzieci, dziewice, matki, żony, wdowy...Gdziekolwiek rośnie wiecznie zieleniejące drzewo wiary, rodzą się święci jak najpiękniejszy jego owoc.
Wśród tej rzeszy nie ma lepszych ani gorszych, przednich i poślednich. Bóg ich sobie upodobał. Są święci.
Znamy z imienia zaledwie małą cząstkę tego tłumu. Zazwyczaj ograniczamy się do świętych kalendarzowych. A wszakże są ich tysiące. Tysiące świętych kanonizowanych. Tysiące świętych jeszcze nie kanonizowanych. Kościół przechowuje imiona tych ostatnich, niby perły nie oprawione, by w czasie sposobnym wyjąc je ze skarbca i wstawić w złoto ołtarzy. I jeszcze tysiące świętych nikomu, prócz Boga, nie znanych, których dusze kwitły i dojrzewały poza ludzką ewidencją. Niebo zebrało ich woń, a my, w dniu 1 listopada, oddajemy im cześć, wielbiąc wszystkich świętych.(...)
Dzień Wszystkich Świętych posiada także znaczenie społeczne. Świętość nie ogranicza się do siebie samej. Święci służyli Panu, służąc bliźniemu. Bóg stawał przed nimi w postaci każdego człowieka potrzebującego pomocy. Szli ku niemu stąpając po ziemi. Byli wielkimi reformatorami, piętnującymi nadużycia i krzywdy społeczne. Błyskali w gąszczu współczesnych jak iskry wśród trzciny, zarażając innych świętością. To stara prawda, że żaden święty nie idzie do nieba sam. Dąży za nim liczny orszak dusz porwanych jego przykładem.
Zofia Kossak „Rok polski”
1.W pierwszym akapicie tekstu wszyscy święci zostali porównani do :
A/ zielonego drzewa wiary C/wszystkich narodów
B/owoców wiary D/ wszystkich ras
2.W podkreślonym zdaniu znajduje się
A/porównanie i epitet C/wyłącznie porównanie
C/wyłącznie epitet D/wyłącznie przenośnia
3. Społeczne znaczenie dnia Wszystkich Świętych polega na
A/obchodzeniu go przez wszystkich ludzi
B/ wspominaniu wszystkich zmarłych
C/dawaniu przykładu bliźnim przez świętych
D/ służeniu Bogu
4. Przy każdym stwierdzeniu napisz, czy jest ono prawdziwe czy fałszywe, wpisując obok P lub F.
A/Wszyscy święci znani są z imienia. .....
B/Nieznane są imiona większości świętych. .....
C/Wszystkim świętym oddajemy cześć 1 listopada. .....
D/Świeci wywodzili się ze wszystkich stanów. .....
E/Wśród świętych są ludzie niewykształceni. .....
Tekst II
Dzień Zaduszny jako uroczystość kościelna pochodzi z X wieku, zapoczątkowana przez świętego Odylona, opata Benedyktynów w Cluny.(...)
Dzień Zaduszny tchnie nadzieją, której wieki przedchrzescijańskie nie znały. Bo kult zmarłych istniał zawsze, wiara w życie pośmiertne jest rówieśnicą ludzkości.(...)
Obrzędowość pośmiertna rozwinęła się bogato na tle zmieszanych uczuć szacunku i lęku. Lęk przeważał. Przodkowie nasi wierzyli, że zmarli zazdroszczą żywym pozostania na ziemi. Usiłowano więc ujednać albo obezwładnić duchy przez dary składane do grobu wraz z ciałem, przez umieszczanie na mogile jadła i napoju, przez zaklęcia, rozlewanie wody miedzy domem a zmarłym...(...) Ślady tych oraz innych zabiegów można odnaleźć po dziś dzień w naszej obyczajowości.
Daremne były te zabiegi! Świat duchów wkraczał w świat żywych, na każdym kroku przejawiając swą obecność. „Dziady” zajmowały poczasny kąt izby, kryły się w płycie stołu, wymagając dla siebie szacunku.
Każdej jesieni (....) obchodzono Święto „Dziadów”, określane także jako „pusty wieczór” lub „bdyn”. W szczególny sposób przyrządzane potrawy składały się na ucztę, czyli „tryznę”. Palono ognie, kapłan-wróż, okryty białą końska skórą, wywoływał kolejno imiona i przydomki wszystkich zmarłych rodowców gromady, rzucając za każdym imieniem nieco jadła w ogień. Wierzono, że zmarli zwołani przychodzą, że posilają się, jak niegdyś. Że błogosławiona siła pokarmów, mleka, kaszy, kołaczy, mięsiwa, przenika ich mgliste członki, pozwala na tę jedną noc stać się podobnymi do żywych.
Kościół ochrzcił te obrzędy zamieniając noc „Dziadów”, ”pusty wieczór”, w Dzień Zaduszny. Zofia Kossak „Rok polski”
5. Teksty I i II
A/ uzupełniają się wzajemnie
B/zestawione są na zasadzie kontrastu
C/łączy wspólny motyw
D/napisane zostały przez dwóch różnych autorów
6. Dzień Zaduszny jako uroczystość kościelna pochodzi z X wieku. Wiek ten trwał
A/ od 900 do 1000 roku C/ od 999 do 1099 roku
C/ od 901 do 1000 roku D/ od 901 do 1001 roku.
7. Dniu Zadusznemu towarzyszy uczucie
A/smutku C/beznadziejności
B/strachu D/ nadziei
8. Która z czynności nie jest związana z obrzędem dziadów:
A/ palenie ognia C/wywoływanie zmarłych
B/ wróżenie z wosku D/rzucanie jedzenia w ogień
9. Przy każdym stwierdzeniu napisz, czy jest ono prawdziwe czy fałszywe, wpisując obok P lub F.
A/ Inną nazwą święta „dziadów” był „pusty wieczór”. ......
B/Obrzędom „dziadów” towarzyszył lęk przed zmarłymi. ......
C/ Kościół zamienił nazwę „dziadów” w dzień Wszystkich Świętych. ......
D/ „Tryzna” to nazwa potrawy podawanej podczas święta „Dziadów” .....
Tekst III
Wietrzny, mroczny jest listopad. Drzewa obnażone z liści ujawniają swoje rany, przeżyte burze, załamania, klęski i cierpliwe zaleczenia. Kurczowo zgięte konary prostują się znowu ku górze, złamana gałąź tryska wiązką nowych pędów. Głęboka blizna po oderwanej przez burzę gałęzi zarasta z wolna, oblewana żywą miazgą. Piękne są drzewa w tej szczerej odsłonie. Wielu artystów malowało urok cienistych kopuł liściastych. Niewielu zdołało oddać patetyczną wymowę drzew nagich.
10. Tekst III jest
A/opisem przedmiotu C/ opisem krajobrazu
B/opisem zjawiska przyrody D/ opisem dzieła sztuki
11. W podkreślonym zdaniu znajdują się
A/ przenośnia i porównanie C/ dwie przenośnie
C/ dwa epitety D/epitet i przenośnia
12. Zaproponuj paletę barw, którą wykorzystałbyś wykonując ilustrację do tekstu III. Uzasadnij swój wybór.
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Tekst IV
Przedostatni wieczór listopada, wilia świętego Andrzeja, jest wieczorem wróżb i czarów. Gałązka wiśni ułamana w tym dniu, włożona w wodę i trzymana w cieple, winna zakwitnąć w Boże Narodzenie.
A któż z nas nie brał udziału w laniu wosku? Wosk topiony w tygielku skwierczy, wypełniając izbę połączonym zapachem kościoła i lata. Wokół miski z wodą tłoczą się zainteresowani, czyli „swobodnego stanu”, oraz kibice. Celebrantaka, zazwyczaj najstarsza z obecnych gospodyń, rozumie wagę ciążącej na niej odpowiedzialności.
Właściwą treść wróżby można zrozumieć dopiero na cieniu, rzuconym przez wosk na ścianę. Ulepku woskowy, w starych, drżących palcach trzymany, ileż dziwów można z ciebie wyczytać! Wszystko, czego dusza pragnie, i wszystko, czego się lęka, odnajdzie- gdy zechce- w cudacznych, przypadkowych zarysach bryłki woskowej.
Obok tej klasycznej formy są jeszcze inne sposoby wróżenia, równie uchodzące za nieomylne. Dwie igły puszczone na wodę- zejdą się czy nie zejdą?
13. Lanie wosku wzbudzało zainteresowanie
A/wyłącznie panien C/ wszystkich zgromadzonych
B/wyłącznie kawalerów D/ najstarszej gospodyni
14. Na podstawie tekstu IV podaj 3 sposoby wróżenia podczas wieczoru andrzejkowego.
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
15. W imieniu Samorządu Uczniowskiego zredaguj zaproszenie na szkolną zabawę andrzejkową.
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Tekst V
Jerzy Ficowski „Szron”
Jak pięknie się zrobiło dziś!
Park pełen białych jest koronek:
każda gałązka, zeschły liść
są przystrojone białym szronem.
- Skąd wziął się szron ten?
Czy wiesz?
-Nie...
- To rzecz zwyczajna jest i prosta:
bielutką niby mleko mgłę
zaskoczył mróz.
I tak szron powstał.
Tak, zanim noc się stała dniem,
mróz mgłę przemienił w szron po troszku...
No, teraz wiesz już wszystko.
- Wiem!
Ten piękny szron
to jest
mgła w proszku!
16. Wiersz J.Ficowskiego „Szron” ma formę:
A/dialogu C/opisu
B/monologu D/ przepisu
17. W wierszu dominuje kolorystyka
A/szara C/biała
C/złota D/zielona
18. Wiersz zawiera
A/ informację popularnonaukową na temat powstawania szronu
B/opis mgły
C/opis jesiennych liści
D/ opis parku późną jesienią
19. W tekście V
A/rymy występują tylko w pierwszej strofie
B/rymy nie występują
C/ rymy występują w pierwszej i trzeciej strofie
D/ występują rymy parzyste
20. Z jakiego źródła informacji skorzystasz, aby przygotować się do lekcji przyrody i wyjaśnić zjawisko szronu ?
A/zbioru poezji C/ słownika języka polskiego
C/encyklopedii D/ atlasu geograficznego.
KLUCZ/SCHEMAT ODPOWIEDZI
Numer zadania
Prawidłowa odpowiedź
Punktacja
1
B
0-1
2
A
3
C
4
A –F
B –P
C- P
D- P
E -P
2p-wszystkie poprawne odpowiedzi
1p-dopuszczalny 1 błąd
0p-wiecej niż jeden błąd
5
6
7
D
8
9
A –P
B –F
D- F
10
11
poncza