Blumenthal Erik - Odwaga bycia niedoskonalym.pdf - Psychologia_Psychiatria - himen303

E. Blummthal, R. R-the, H. Hobmiir, M. Tfce, C. Juta, P. Rom, G. Tre/Jer,

IV. Schwimch

Odwaga bycia niedoskonałym

Wydawnictwo Diecezjalne

Odwaga bycia niedoskonałym

Kraków

Tytuł oryginału:

IL CORAGGIO DINON ESSERE PERFETTI

Tłumaczenie:

Piotr Dyrda

Redakcja:

Beata Helizanowicz

Redakcja techniczna:

Beata Warzani

Korekta:

Małgorzata Chojnacka

Projekt okładki:

Pracownia M

Zdjęcie na okładce:

Pastel Communautes des Diaconesses de Reuilly

wydawnictwo ID -Kraków, 1995

ISBN 83-86106-01-8

Wydawnictwo rffl

ul. Grodzka 54

31-044 Kraków

tel./fax (012) 21 50 92

Wydawnictwo Diecezjalne

SANDOMIERZ

ul. Żeromskiego 4

27-600 Sandomierz

tel. (0-15) 32 31 92

WSTĘP

Odwaga bycia niedoskonałym - czyżby sam

tytuł był zachętą do niedbałości i opieszalstwa

w spełnianiu codziennych obowiązków? Nic bar-

dziej mylnego w zrozumieniu powyższego ty-

tułu.

W 1926 roku Sophie Lazarsfeld utworzyła i roz-

powszechniła to bardzo często cytowane wyra-

żenie. W swoim traktacie, do dzisiaj aktualnym,

znana ekspert psychologii indywidualnej pisała

przede wszystkim o odwadze prawdy, szczerości

i naiwności, o aprobacie naszych codziennych

słabości i o przezwyciężeniu tendencji pokazywa-

nia się innym większymi, lepszymi, bardziej in-

teligentnymi i silniejszymi niż jesteśmy w rzeczy-

wistości. Autorka jasno pokazuje, że ukrywanie

własnej niedoskonałości jest społecznie szkodliwe

i może podważyć wzajemne zaufanie w momencie,

w którym nie jest dłużej możliwe podtrzymywanie

pozorów własnej wyższości. Może mieć ono rów-

nież ciężkie konsekwencje w edukacji i przejawia

się w pragnieniu rodziców przedstawiania się dzie-

ciom lepszymi niż w rzeczywistości są. Znany jest

powszechnie fakt, iż poszukiwania terapii dialogu

wskazują, że naiwność jest bardzo cenną cechą

osobowości, szczególnie dla nauczyciela i psycho-

terapeuty.

Jednym z najbardziej podstawowych odkryć

psychologii indywidualnej Alfreda Adlera było

wskazanie tendencji ukrywania przed samym sobą

oraz przed innymi własnych słabości oraz rekom-

pensowania ich niewłaściwymi środkami. Po dru-

gie, środki, które używane są w takich wypadkach,

zawsze na bazie własnych zwyczajów i własnego

sposobu życia, czynią codzienną egzystenqę trud-

niejszą, nadając jej charakter neurotyczny.

Niedoskonałość jest obecna w tym, czym je-

steśmy i w tym, co czynimy. Oczywiście te dwie

dziedziny nie mogą być nigdy rozpatrywane od-

dzielnie, gdyż zawsze nasze działanie pochodzi

z naszego sposobu bycia, i wyobrażenie, które

człowiek ma o samym sobie zawsze jest utworzone

pod wpływem własnego działania. Czyli jedynie ze

względu na jasność wyróżnia się tutaj te dwie

dziedziny oddzielnie, w rzeczywistości stanowią

one jedną całość.

To wszystko zaś, co odnosi się do naszego

sposobu bycia, ma uświadomić nam, że jedynie

poprzez cierpliwe działanie możemy cokolwiek

w nas ulepszyć, akceptując z pokorą to, co w nas

niezmienne. Niezmienna niedoskonałość nie de-

terminuje wartości indywidualnej osoby. Sposób,

w jaki staramy się z nią żyć, może stanowić

wartość samą w sobie. Poza tym, nie wszystko co

dana osoba uważa za niedoskonałe musi takie

być. Zakres znaczenia niedoskonałości jest zazwy-

czaj zbyt duży, ukształtowany pod wpływem idei

i uprzedzeń pochodzących z mentalności ogólnej.

To zaś, co dotyczy działania w kierunku bycia

doskonałym, może prowadzić do zachowań dewia-

cyjnych i społecznie szkodliwych. Nie o tym jed-

nak chciałbym teraz mówić, chciałbym mówić

raczej o tych osobach, które w każdym swoim

działaniu i we wszystkim czym są, starają się

udowodnić sobie własną doskonałość, nawet za

cenę szkodliwych skutków ubocznych. Osoby tego

rodzaju, zazwyczaj za wiele wymagają od siebie

i od swoich bliskich. Możemy nazwać ich perfek-

cjonistami. Natomiast całkowita doskonałość nie

tylko zakłada nieustanny wysiłek, ale również

przeciwstawia się dążeniu dostosowania się do

zmiennych sytuacji. Można to zaobserwować

w naszych prawach i regulaminach, zawsze bar-

dziej doskonałych, aż tak doskonałych, iż prawie

niemożliwych do realizacji. Styl edukacji perfek-

cjonistycznej jest przytłaczający, całkowicie nie

bierze pod uwagę potrzeb dziecka i najczęściej

nie sprawdza się w nieprzewidywalnych sytuacjach

życiowych. (Gdybyśmy nie dysponowali już znacz-

ną liczbą, więcej niż wystarczającą, idealnych me-

tod nauczania, byłoby z pewnością bardzo pożyte-

cznym przedstawienie tutaj jakiegoś typu naucza-

nia perfekcjonistycznego.)

Perfekcjonizm może odnosić się do poszcze-

gólnych dziedzin działania ludzkiego. Weźmy na

przykład jakiegoś oratora, który z każdego swoje-

go drobnego potknięcia czyni wielką tragedię. Lub

kobiece pragnienia bycia doskonałą we wszystkich

dziedzinach: jako matka i idealna żona, jako

przykładna kobieta, która pracuje i ma ambicje da-

nia z siebie wszystkiego, uprawia sport i jest w cen-

trum wydarzeń politycznych i kulturalnych itd.

Czy jest możliwe pogodzenie wszystkich tych dzie-

dzin, bez poczucia rozczarowania i zawodu? Prze-

cież wszystkie te potrzeby wzięte razem są irra-

cjonalne. Ażeby walczyć z tak pojętym perfek-

cjonizmem, konieczne jest uporządkowanie dzie-

dzin naszego działania i wyznaczenie sobie od-

powiedniej hierarchii wartości. Nie można oczywi-

ście wszystkiego osiągnąć jednocześnie.

Ludzie, którzy uznają własną niedoskonałość,

są zazwyczaj bardziej elastyczni w wartościowaniu

poszczególnych czynności. I tak na przykład go-

spodyni domowa może czasami zostawić nawet

nie umyte talerze lub nie pościelone łóżka, ażeby

zyskać odrobinę czasu na zrealizowanie jakiegoś

ważniejszego zadania.

Perfekcjonista zazwyczaj chce zdobyć dla siebie

opinię doskonałego, nawet przed samym sobą,

chce czuć się lepszym i bardziej wartościowym od

innych, tylko nie zdaje sobie sprawy z egocentrycz-

nego podtekstu własnego pragnienia.

Realizacja ideału doskonałości absolutnej w łat-

wy sposób prowadzi, poprzez swoją nieracjonal-

ność, do zamkniętego kręgu. Zaś odkrycie własnej

niemożności zrealizowania ideału wzmaga jedynie

wysiłek, który na nowo objawia własną niedo-

skonałość i tak dalej.

Osoba wewnętrznie zdrowa i zrównoważona da-

je po prostu wszystko, co w niej najlepsze, we-

dług własnych możliwości. Wolna od niepotrzeb-

nych iluzji może osiągnąć, pomimo własnych ogra-

niczeń fizycznych i psychicznych, wyższy stopień

doskonałości, rozumianej jednak we właściwy spo-

sób. Alfred Adler w swoich ostatnich latach mówił

często o „wysiłku doskonalenia osób psychicznie

zdrowych". Koncepcja ta wzbudziła wiele krytyki,

gdyż chęć osiągnięcia doskonałości absolutnej cha-

rakteryzuje osobowość o cechach neurotycznych.

Jacoby (1974, str. 35) wyjaśnia jednak, iż doskona-

łość ma dla nas brzmienie raczej patetyczne, nato-

miast w Ameryce, gdzie Adler się przeniósł, wyraz

„perfection" jest w użyciu powszednim. I rozumie

się przez niego wysiłek w stawaniu się doskona-

łym, Adler dodawał zawsze znaczenie: wysiłek

w upodabnianiu się do Boga.

Możemy zapytać dlaczego byty ludzkie usiłują

udawać przed samymi sobą większy stopień dos-

konałości niż w rzeczywistości osiągnęły i są w sta-

nie osiągnąć. Jest to sposób na poszerzenie samo-

świadomości oraz na pomniejszenie strachu przed

innymi. Jest to jednak rozwiązanie jedynie pozor-

ne. Postępowanie takie skłania do nieustannego

kłamstwa oraz do lęku, że piękna „facjata" może

w końcu upaść. Świadomość własnej wartości oraz

poczucie bezpieczeństwa nie są w takim wypadku

autentyczne.

Szczere przyznanie się do własnej niedoskonało-

ści zakłada więc odrzucenie niepotrzebnych zabez-

pieczeń i domaga się siły ducha. Zależność od

sądów innych ludzi nie ma wtedy tak zasadniczego

znaczenia. Aby czynić to wszystko, konieczna jest

świadomość własnej wartości, ale nie świadomość

labilna i zmienna, lecz stabilna i autentyczna,

opierająca się na realnym wkładzie, jaki dajemy

społeczności. Wszystko to ma wiele wspólnego

z siłą własnego JA, o którym dzisiaj tak wiele się

mówi.

Aby móc zaakceptować własną niedoskonałość,

potrzebna jest odwaga. Praktycznie nikt nie posia-

da jej w stopniu wystarczającym. I dlatego właśnie

koniecznym jest pobudzanie odwagi, któremu

chce służyć właśnie ta książka.

Kto nie zamyka oczu na własne niedoskonałości

i własne słabości, będzie cenił bardziej sprawie-

dliwie swego bliskiego, ze wszystkimi jego niedo-

skonałościami, i nie będzie miał potrzeby pomniej-

szania innych, aby czuć się lepiej.

Odwaga bycia niedoskonałym porusza wszyst-

kie dziedziny egzystenqi ludzkiej i wszystkie po-

mocne środki. Różnorodność tematów zaprezen-

towana została w niniejszym tomiku przez eksper-

tów różnych dziedzin. I przy tej okazji chciałbym

podziękować wszystkim autorom. Dziękuję poza

tym wydawcy Heinrichowi Graf Waldsteinowi,

który opublikował książeczkę na ten temat i dał

mi bardzo cenne uwagi.

Rudolf KAUSEN

Erik Blumenthal

ODWAGA BYCIA

NIEDOSKONAŁYM

W NAUCZANIU

„Mamy potrzebę wiary w doskonałość i powin-

niśmy mieć odwagę bycia niedoskonałymi."

Pani B., dobra matka rodziny, przyszła kiedyś

do mojego gabinetu: jej pożycie małżeńskie było

dobre, nawet bardzo dobre, nie było też większych

problemów z dziećmi. Wspólnie z mężem mieli

wielu przyjaciół i odnosili sukcesy w pracy zawo-

dowej. Wszystko szło tak dobrze, „gdyby tylko

mała sześcioletnia córeczka nie siusiała w nocy do

pościeli". Matka próbowała wszystkich dostęp-

nych metod, ale nie zdołała rozwiązać problemu.

Czasami nawet nienawidziła swojej córeczki mó-

wiąc: „Inna córeczka, która ma tylko pięć lat, już

od dawna nie moczy pościeli".

Po rozmowie zrozumiała, że powinna w pew-

nym sensie zostawić ten problem, nie powinna

czuć się odpowiedzialna za wszystko i powinna

pozwolić dziecku poczuć się odpowiedzialnym za

swoją sytuację. Otrzymała wszystkie praktyczne

uwagi dotyczące tego problemu - o pościeli, o tym,

że dziewczynka sama powinna zajmować się swo-

im łóżkiem i o antagonizmie, który może powstać

między siostrami. Moja klientka powróciła do

domu, uczyniła wszystko, co zostało jej wyjaś-

nione, córka zaczęła sama zajmować się swoim

łóżkiem, ale nocne moczenie pościeli nie ustało.

Pewnego razu, gdy córce udało się utrzymać po-

ściel suchą, sama promienna pobiegła opowiedzieć

to matce, ale gdy mała była sama, mama zawsze

sprawdzała, czy jej córka nadal moczy pościel.

I tak trwało to jeszcze przez dłuższy czas,

pomimo wszystkich podejmowanych wysiłków,

Matka wciąż czuła się odpowiedzialną za sytuację

córki. Pewnego dnia wyobraziła sobie, że jej córka

jest wystarczająco duża, ażeby zostać narzeczoną

i pójść na uniwersytet i wtedy na pewno przestanie

moczyć pościel. Od tego momentu to, co córka

robiła z pościelą było jej naprawdę obojętne.

Przede wszystkim zrozumiała, że córka sama może

rozwiązać swój problem i autentycznie przestała

się nim zajmować. I prawie natychmiast nocne

moczenie pościeli ustało, co pokazuje istnienie

głębokiej wewnętrznej komunikacji między matką

a córką.

Każda matka, która chce w sposób doskonały

wychować własne dzieci, skazana jest na niepowo-

dzenie. Doskonałość jest z pewnością słusznym

celem, do którego człowiek powinien dążyć. Musi-

my jednak mieć świadomość, że pełne osiągnięcie

tego celu jest niemożliwe. Perfekcjonizm jest pew-

nym neurotycznym typem charakteru, który rodzi

jedynie kompleksy. Ważnym jest posiadanie te-

go celu, który odpowiednio ukierunkowuje nas

na naszej drodze życia, w naszym postępowaniu

i działaniu, tak jak żeglarz orientuje się w swoim

położeniu według układu gwiazd. Mamy potrzebę

odwagi bycia niedoskonałymi. Jeżeli uważamy, że

możemy osiągnąć doskonałość, nie czynimy nic

tylko zniechęcamy się, gdyż cel ten nie będzie mógł

być zrealizowany w stu procentach.

Są jeszcze tacy wychowawcy, którzy polecają

rodzicom zawsze zgadzać się w obecności dzieci

i uzgadniać różnice zdań sam na sam. To jest

właśnie doskonała jedność między mężem a żoną

rozumiana w błędny sposób. Po pierwsze, w ten

sposób nie docenia się spostrzegawczości dzieci,

które pomimo ukrywania różnic najczęściej i tak

zauważają tę sytuację. I w konsekwencji dzieci

mimowolnie uczą się udawania, gdyż większe zna-

Blumenthal Erik - Odwaga bycia niedoskonalym.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: