fizjologia zwierząt - uk. oddechowy i rozrodczy.doc

Ukł oddechowy

Oddychanie zespół procesów związanych z pobieraniem tlenu ze środowiska, wykorzystaniam go przez żywe kom org oraz z wydaleniem końcowych produktór utlenienia

Oddychanie można podzielic na 3 etapy

-zewn (płucbe)- umożliwia wnikanie powietrza atmosferycznego ze środow do płuc dalej do krwi i odwrotnie

-transport gazów oddechowych przez krew i wymiana ich między krwią a kom

-wewn- proces, w którym nast. Bezpośr wykorzystanie tlenu do uwolnienia niezbędnej energii dla życia organizmu

Pęcherzyki płucne

-ściana- cienki nabł z pneumocytów I i II rzędu

-z zewn pokryte są przez naczynia włosowate

-oplecione włóknami kolagenowymi (nadają sprężystośc)

-przegroda międzypęcherzykowa- gdy sąsiadujące pęcherzyki posiadają wspólną ścianę

Surfaktant czynnik powierzchniowy zmniejszający napięcie powierzchniowe

-zmniejsza napięcie powierzchniowe

-zwiększa podatnośc płuc

-zmniejsza pracę oddechową

-ułatwia otwarcie zapadniętych drobnych dróg oddechowych i pęcherzyków płucnych

-stabilizuje średnicę poszczególnych pęcherzyków przy różnych obj płuc

-zmniejsza siły retrakcji płuc

- Wytwarzany jest przez kom nabł pęcherzyków typu II

-magaztnowany w postaci ciał blaszkowatych

-zawiera 4 białka (2 hydrofilne, 2 hydrofobowe) i fosfolipidy

Zesp bł szklistych zapadanie się pęcherzyków podczas wydechu

Noworodek

-skurcz naczyń siatkówki- utrata wzroku- zwłóknienie pozasoczewkowe

-krwotok do ucha wewn i głuchota

Prawidłowa częstośc oddechów u dzieci

-noworodek 30-75 na min

-6-12 m-cy- 22-31

-1-2 lata 17-23

-2-4 lata 16-23

-4-10 lat 13-23

-10- 14 lat 13-19

Częstośc oddechów jest najlepszym wskaźnikiem funk ukł oddech u niemowląt

Częstotliwośc u zw

-koń, bydło, owce, świnie- 10-20 na min

-pies 20

-królik 30

mysz 100/200

-czł 16

Zianie spłycone oddechy, które mają na celu zwiększenie parowania wody z błon śluz górnych dróg oddechowych i jamy ustnej, a przez to utratę nadmiernej ilości ciepła z organizmu (u psów i ptaków- nie pocą się)

Mięśnie oddechowe

-przepona powierzchnia 270 cm2 u czł; 2/3 to włókna wolne- odporne na zmęczenie; ruch przepony odpowiada za 75% zmian obj klatki piersiowej podczas spokojnego wdechu; przyczepiona u dołu klatki piersiowej w czasie skurczu porusza się w dół działając jak tłok

-mięsn międzyżebrowe zewn- biegną skośnie w dół, w przód od żebra do żebra

Pneumografia ruch powietrza w drogach oddechowych

Mechanika oddychania

1wdech- akt czynny

-skurcz mięśni wdechowych zwiększa obj klatki piersiowej

-ciśnienie w jamie opłucnej obniża się do ok 2,5-6 mm Hg

-w drogach oddechowych jest nieznacznie ujemne

2wydech bierny

-ciśnienie w drogach oddechowych staje się nieznacznie dodatnie

-powietrze wypływa z płuc

Całkowita poj płuc obj powietrza w płucach na szczycie max wdechu, jest sumą 4 obj (TLC)

Poj życiowa (VC) max poj wydychanego powietrza po max wdechu

Poj wdechowa (IC) suma obj oddechowej i wdechowej obj zapasowej; największa ilośc powietrza, która może byc zaaspirowana do płuc z pozycji spokojnego wydechu

Czynnościowa poj zalegająca FRC obj powietrza znajdującego się w płucach po zakończeniu spokojnego wydechu; pełni funk buforu gazowego zapobiegając gwałtownym zmianom składu powietrza pęcherzykowego

Obj oddechowa VT = obj powietrza wdychanego lub wydychanego podczas pojedynczego cyklu oddechowego (0,5 l u czł)

Wdechowa obj zapasowa IRV max obj, o którą może się zwiększyc poj płyc z pozycji spokojnego wdechu 0,3l

Wydechowa obj zapasowa ERV obj o którą może zmniejszyc sie poj płuc po wykonaniu natężonego wydechu z pozycji spokojnego wydechu 1,3l

Obj zalegająca RV obj która powst w płucach po wykonaniu max głębokiego wydechu 1,2l

Powietrze zalegające pęcherzykowe niewielka cz powietrza pozostająca w nich po zapadnięciu płuc i utrzymuje się tam dzięki sprężystości ścianek pęcherzyków płucnych; warunkuje unoszenie się wycinków płuc na powierzchni wody

Pwietrze przestrzeni martwej powietrze w drogach oddechowych, które nie bierze udziału w wymianie gazowej (w prze nosowych, gardle, tchawicy i oskrzelach)

Regulacja oddychania

-ośrodkowa

-neurony bezpośr zaangażowane rozmieszczone w rdzeniu przedłużonym

-neurony wdechowe i wydechowe są rozmieszczone w postaci sieci

Ośrodki oddechowe mostu

-gr neuronów pnia mózgu modyfikujące aktywnośc ośrodk oddechowych opuszki mózgu

-Ośr apneustyczny

-wydłużając czas trwania wdechu i zwalniając częstośc oddychania powoduje pogłębienie wdechu i wzrost pracy mięśn wdechowych

hamowany przez

-dośrodk włókna newru błędnego

-aksony neuronów ośr pneumotaksycznego

-Os pneumotaksyczny

-pobudzanie tego ośr skracając czas wdechu powoduje przespieszenie i spłycenie oddychania; hamuje ośr apneustyczny

-humoralna

-chemoreceptory przekazują inf do ośrod ukł nerw o ilości CO2, tlenu i jonów H (drogami aferentnymi)

-obszary chemowrażliwe mózgu

-chemoreceptory zatok szyjnych i łuku aorty

Regulacja czynności

Wzrost Pco2, zwiększenie stężenia jonów H, spadek Po2 we krwi tętniczej podwyższa poziom aktywności ośrodk oddech. Wpływ zmian w składzie chem krwi na wentylację odbywa się za pośrednictwem

-chemireceptorów obwod w kłębkach szyjnych i aortalnych

-neuronów w rdzeniu przedłużonym wrażliwych na zmiany składu krwi

Wzrost CO2 -> dyfuzja przez BBB -> wzrost stężenia H -> chemireceptory ośrodk

Neurony pnia mózgu

-I- wyładowują się podczas wdechu (kaszel)

-E- podczas wydechu

Czas wykonania wydechu = 1 sekunda

Resuscytacja 30 uciśnięc klatki piersioewej / 2 oddechy

anoksja niedobór tlenu we krwi w stosunku do zapotrzebowania

hipoksja niedotlenienie; zbyt mała podaż tlenu w tkankach

Skł dymu tytoniowego

cyjanowodór, aceton, arsen, polon, chlorek winylu, tlenek węgla, formalina, nikotyna, ciała smoliste

Skurcze mięśn wdechowych pokonują opory

- wynikający z elastyczności płuc i klatki piersiowej

-prądu powietrza w drogach oddechowych

-tarcia między listkami opłucnej

Wentylacja powietrza

polega na wdychaniu i wydychaniu tej obj powietrza, która odopwiada aktualnemu zapotrzebowaniu organizmu na tlen. Najprostszymi efektami tej regulacji jest pogłębienie oddechów i przyspieszenie częstości oddychania

Prawo Daltona

ciśnienie ogólne mieszaniny gazów= sumie ciśnień parcjalnych poszczególnych gazów tworzących daną mieszaninę

Bariera pęcherzykowo- włośniczkowa musi ją pokonac tlen po drodze do osiągnięcia krwinki:

-wstawka emulsji lipoproteinowej

-nabł oddechowy

-bł podstawna

-śródbłonek naczń włoosowatych

-warstwa osocza okrwi

-błona krwinki

Prawo Henry ilośc gazu fizycznie rozpuszcz w płynie jest wprost proporcjonalna do ciśn parcjalnego gazu znajdującego się nad płynem

Mioglobina chromoproteidd w mięśniach ssaków; może ona podobnie do hemoglobiny w sposób odwracalny łączyc się z tlenem; uważana jest za zbiornik tlenu i wyst w większych ilościach w mięśniach wykonujuących rytmiczne skurcze

Ukł rozrodczy

Dojrzałośc płciowa objawia się zdolnością do wytw i uwalniania pełnowartościowych gamet; samce zdolne są do ejakulacji i pełnowartościowego nasienia, a u samic wyst pierwsza w życiu ruja i jajeczkowanie

Dojrzałośc hodowlana wyst poźniej niż płciowa i związana jest z rozwojem org zapewniającym warunki do zapłodnienia, prawidłowego przebiegu ciąży i laktacjii bez zachamowania rozwoju

Ruja zesp zewn objawów inform o gotowości org samicy do aktu kupulacjii, przyjęcia nasienia, zapłodnienia i rozwoju zarodka

Wczasie trwania rui lub po jej zakończeniu wyst owulacja (jajeczkowanie)- moment pęknięcia dojrzałego pęcherzyka Graafa; owulacja może byc spontaniczna i prowokowana

Cykl rujowy suki

1proestrus- ok 1-3 tyg, krwista wydzielina

2estrus ruja- 4-12 dni, skąpa wydzielina różowa lub słomkowa

3metaestrus 2-4 m-ce; odpowiada fazie lutealnej

4anaestrus 2-10 m-cy, faza spokojnej aktywności jajnikowej

Zaplemnienie złożenie nasienia do dróg rodnych samicy

Zapłodnienie połączenie garniturów chromosowych haploidalnych kom rozrodczych i powst diploidalnej zygoty

Dł cyklu płciowego