Ofiary przemocy seksualnej Ma�gorzata Bujak Ka�dego dnia staczaj� walk� o siebie o odnalezienie swojej to�samo�ci. Szukaj� r�wnowagi. Poszukiwacze sensu, staraj� si� znale�� cho�by jedno wyt�umaczenie, logiczne wyt�umaczenie tego co im si� przydarzy�o. Napotykaj� na niezrozumienia, napotykaj� na b�l, napotykaj� na dezinformacje.. zagubione trac� powoli nadziej�, odchodz� w ciemny k�t pokoju i si� tam zamykaj�. Rodzina otoczenie, wymaga od nich zapomnienia o krzywdzie, kt�ra boli, kt�ra nie pozwala im spa�, powoli umieraj�, umieraj�.. gdy fizycznie �yj�. Dopasowuj� si� do narzuconego im, milczenia, my�l�, �e tak trzeba, skoro wszyscy im to powtarzaj�. Nie maj�c swojej to�samo�ci zdania o sobie samym, robi� to.. co oczekuj� od nich inni, robi� to czego nie chc�, robi� wszystko �eby jak najdalej uciec od samego siebie. Robi� wszystko �eby spe�ni� te oczekiwania, tak jakby s�u�y�y do spe�niania �ycze�, pragnie� innych. Ka�dy dzie�, zaczyna traci� sens. Ich walka teraz to walka o to.. �eby nie by� sob�, uciekaj� przed prawd�, przed tym ciemny "ja", przed sekretami, przed "nim". Powraca we snach, powraca w twarzach innych, powraca, ten znany b�l, to samo.. wraca. Zabiera ich energie ka�dego dnia. Im bardziej boli, tym wi�ksze pragnienie ucieczki.. Wieczne te same pytania bez odpowiedzi, spotkania niesprawiedliwo�� i pytanie... "dlaczego ja??", "co zrobi�am �le", co takiego jest we mnie z�ego??" Wieczne poczucie winy, wstyd... unikanie spojrzenia nawet w lustrze. To smutna prawda, kt�r� my ludzie odk�adamy na p�k� gdzie� wysoko i udajemy, �e tego nie ma. Wtedy pewnego dnia, spada nam na g�ow�, dotyka nas bezpo�rednio. Zaczynamy si� zastanawia� co dalej... Poruszanie trudnych i bolesnych ale za to jak�e wa�nych kwestii to cz�sto uderzanie w mur oboj�tno�ci. Szczeg�lnie temat wykorzystania seksualnego, to temat, kt�ry cz�sto si� omija, lub udaje, �e nie ma. Mo�na zauwa�y� jedynie czasowe zainteresowanie, kt�re potem blednie i znowu jest jak by�o. Ludzie ofiar� przemocy seksualnej traktuj� jak wykl�t�, jak kogo� z�ego. Nie my�l� o sprawcy. Nie umiej� zrozumie� w jaki spos�b ona mog�a na to pozwoli�. Nie umiej� zrozumie� dop�ki nie zacznie dotyczy� ich to bezpo�rednio. Kim s� ofiary? Kim oprawcy? Bardzo cz�sto, panuje fa�szywy pogl�d, �e problem ten dotyczy marginesu spo�ecznego. Nie jest to prawd�. Nale�y podkre�li�, �e wykorzystanie seksualne mo�e przydarzy� si� ka�demu: dziewczynce, ch�opcu, kobiecie, m�czy�nie, w ka�dym wieku, w ka�dej kulturze, w ka�dej spo�eczno�ci. Nie ma znaczenia, czy dana osoba jest bogata, biedna, stara czy m�oda. Sprawc� mo�e by� ka�dy, zwracam uwag�, �e nie ma znaczenia czy s� to ludzie czaruj�cy, atrakcyjny, przyjazny itp. Nie ma znaczna grupa spo�eczna czy etniczna, nie ma znaczna wykszta�cenie, ka�dy mo�e by� pedofilem. Cz�sto ofiary cierpi� we w�asnych domach, krzywdzone przez bliskich, cz�sto w tak zwanych "dobrych domach". Zazwyczaj oprawcy pochodz� z kr�gu os�b, z kt�rymi ofiara ma kontakt na co dzie�: kolega, s�siad, szef, nauczyciel, kolega z pracy. Bardzo cz�sto jest to kto� z cz�onk�w rodziny bli�szej i dalszej: ojciec, wujek, dziadek, te��, brat, brat przyrodni, szwagier, kuzyn. Rzadko kiedy oprawca nie jest znany ofierze. Panuje stereotyp, �e ofiar� nie mog� by� ch�opcy, co jest nie prawd�. Pogl�d, �e ch�opcy nie mog� by� ofiarami sprawia, �e bardzo cz�sto sami potem staj� si� oprawcami, poniewa� nikt nie udzieli� im pomocy, b�d� sami jej nie szukali. Nale�y zauwa�y�, �e 80% agresor�w by�o ofiar� przemocy seksualnej w przesz�o�ci, co oczywi�cie ich nie usprawiedliwia, ale cz�ciowo wyja�nia ich post�powanie. Ch�opcy, kt�rzy byli molestowani, je�li sprawc� by�a kobieta bardzo cz�sto jest to postrzegane jako "inicjacje m�sko�ci" natomiast je�li sprawc� by� m�czyzna cz�sto maja problem w odnalezieniu swojej to�samo�ci seksualnej. Wina, wstyd... i milczenie. Ofiara przemocy seksualnej nie m�wi�c otwarcie, w g��bi duszy zadaje sobie pytania: Czy to nie sta�o si� troch� z mojej winy? Czy nie mog�am tego unikn�� ? Czy kto� inny b�d�c w takiej sytuacji umia�by poradzi� sobie, sprzeciwi� si�, uciec ? Wstyd u ofiar jest tak du�y, �e mog� nie by� w stanie opowiedzie� co si� sta�o, nawet terapeucie, ofiary cz�sto unikaj� rozmowy o tym co si� sta�o. W takich sytuacjach ofiara s�dzi, �e kto� pomy�li o niej �le jak si� dowie, o tym co jej si� przydarzy�o. W momencie, gdy jest wychowywana w spo�ecze�stwie, gdzie si� nie m�wi o tym, milczy.. wstyd si� jeszcze bardziej pot�guje. Poczucie winy pojawia si� gdy, ofiara czuje, �e to jej wina, poniewa� wydaje jej si�, �e jej zachowanie spowodowa�o to co si� sta�o. Ofiara my�li, �e zrobi�a co� z�ego. Dzieje si� to dlatego, �e sprawca stosuje r�nego rodzaju techniki, kt�re sprawiaj�, �e ofiara czuje, �e bra�a w tym udzia� z w�asnej woli. S� to mi�dzy innymi. a) Rozwijanie przyjaznych stosunk�w z przysz�� ofiar� w celu wzbudzenia zaufania b) Normalny kontakt fizyczno-werbalny ( przyjacielski u�cisku, g�askanie w�os�w) nie wzbudzaj�cy podejrze� c) Kontakt seksualny - ofiara znajduje si� w podobnej sytuacji jak kr�lik przebiegaj�cy noc� przez ulic� w �wietle samochodu: sparali�owany, os�upia�y, niezdolny zareagowa�, daje si� przejecha� przez samoch�d. Sprawca jest �wiadomy tego co zrobi�. d) Kontynuacja wykorzystywania seksualnego Je�li ofiara czuje si� w taki spos�b, mo�e nie zg�osi� przest�pstwa, poniewa� b�dzie czu� si� odpowiedzialna. Mo�e si� ba�, �e ludzie jej nie uwierz�, ba� si� ich reakcji, ba� si� s�du, policji, reakcji najbli�szych. Bardzo cz�sto si� zdarza, �e napastnik kontynuuje swoje poczynania dzi�ki milczeniu ofiary na skutek wzbudzenia w niej wstydu, poczucia winy, gr�b. Rzadko kiedy to milczenie zostaje przerwane. Cz�sto wykorzystywanie pozostaje ca�kowit� tajemnic� ofiary przez d�ugi czas, czasami przez ca�e �ycie. Zachowuj�c milczenie, ofiara staje si� sprzymierze�cem sprawcy mimo bez w�asnej woli. Fakt ten wzmacnia poczucie winy i pogardy wobec jej samej. Reakcja otoczenia Wi�kszo�� psychologicznych uszkodze� jakie ofiara do�wiadcza nie pochodzi z samego faktu napa�ci, najbardziej szkodliwe s� reakcje na jakie napotyka. My�l�, �e wielu krzywd mo�na by unikn��, gdyby nie niew�a�ciwe zachowania. Smutne jest, �e do dzisiaj mo�na spotka� w spo�ecze�stwie ludzi, kt�rzy uwa�aj�, �e gwa�t w niekt�rych przypadkach si� nale�y ofiarom. "Sytuacja zniewagi i z�o�ci oraz ochrona napastnika nie jest niczym niezwyk�ym, niestety. Ukazanie najbardziej popularnego nauczyciela, duchowego przewodnika spo�eczno�ci jako sprawce z�ych czyn�w mo�e sprawi�, �e wielu ludzi stanie w jego obronie. Ofiara/oskar�yciel mo�e by� odrzucona, zagro�ona, oskar�ona o bycie z�� osob� lub szalon�, chor�. Mo�e by� fizycznie napi�tnowana i b�dzie musia�a u�y� ogromnej si�y w d��eniu do sprawiedliwo�ci i przeciw stawieniu si� takiej sytuacji." [Jennifer Merrill] Fundamentalne znaczenie ma reakcja otoczenia, bliskich. Pomoc Ofiary molestowania mog� prowadzi� normalny zdrowy tryb �ycia. Mog� si� nauczy� wypuszczenia b�lu, zmniejszenia konsekwencji jakie wywo�a�o molestowanie. Czasem potrzebny jest odpowiedni terapeuta, czasem odpowiednia ksi��ka, czasem pomaga czas. Nie sugeruje, �e zapominaj� o tym co si� sta�o, bo nigdy nie zapomn�. Jednak�e z pomoc� rodziny, przyjaci� i lekarzy przechodz� przez to i �yj� dalej. Ofiara musi przesta� s�ucha� wewn�trznego g�osu, kt�ry utwierdza j� w wstydzie, winie i pos�ucha� g�osu prawdy, kt�ry zaprowadzi j� do uwolnienia od tragedii. Musi r�wnie� zej�� z drogi bez wyj�cia proponowanej w dobrym celu, ale przez osoby niekompetentne: to niemo�liwe, zapomnij o tym, trzeba przebaczy�, przesta� si� skar�y�, u�ala�. Kiedy poszuka� pomocy? Je�li ty lub kto� tobie bliski do�wiadcza: � Braku poczucia bezpiecze�stwa, �atwo si� denerwuje � Nawrot�w wspomnie� dotycz�cych wydarzenia � Koszmar�w nocnych � K�opot�w ze snem � Wpada w p�acz � Fizyczne objawy: b�l g�owy, brzucha...itp. � K�opot�w z koncentracj� � Odczuwa niepok�j zwi�zany zainteresowaniem seksem lub brak zainteresowania W jaki spos�b pomaga terapia? Terapia pomaga poprzez stwarzanie bezpiecznego miejsca, gdzie pacjenci pracuj� nad swoimi uczuciami: z�o�ci, strachu, bezradno�ci i pokonuj� uczucia przyt�oczenia, izolacji. W czasie terapii, wyja�nia si� ofierze, �e nie jest ona ani winna ani odpowiedzialna za to co si� zdarzy�o. Nie by�a ona w stanie odgadn�� strategii sprawcy. Terapia pomaga w odnalezieniu innych rzeczy, kt�re blokuj� powr�t do zdrowia, takie jak: � Przekona� na temat napa�ci � Wcze�niejsze do�wiadczenia powi�zane z przemoc� � Ostanie straty, takie jak: rozw�d, �mier� bliskiej osoby, stres w pracy, choroba � Historia molestowania seksualnego pochodz�ca z dzieci�stwa � K�opoty z �aknieniem i problemy zwi�zane z wygl�dem twojego cia�a � Ukryt� depresje � Ukryte zaburzenia zwi�zane z niepokojem Zako�czenie Na zako�czenie chcia�abym napisa� od siebie, �e powr�t do zdrowia jest mo�liwy. Trzeba szuka� tych os�b, kt�re pomog�. Zostawia� te, kt�re si� boj� i ich to przerasta. Pami�ta� o tym, �e to jest Twoje �ycie i �e nikt nie podejmie za Ciebie decyzji jakie ono b�dzie. Mimo, �e mo�e si� wydawa�, �e przechodzi si� przez samo bagno i �e gorzej ju� by� nie mo�e. Potem jest lepiej i potem mo�na oddycha� i by� wolnym.
Aliwia