Ceremoniał.pdf

(897 KB) Pobierz
WSTĘP
CEREMONIAŁ
1
Spis treści:
WSTĘP . ............................................................................................................................. 4
Rozdział I - Uczestnictwo w liturgii . ............................................................................... 7
Główne akty uczestnictwa . ................................................................................................. 8
Wielość prowadząca do jedności . ....................................................................................... 13
Rozdział II - Znaki liturgiczne . ........................................................................................17
Modlitwy i śpiewy . ............................................................................................................. 18
Milczenie . ............................................................................................................................21
Postawy . ............................................................................................................................. 23
Gesty . ................................................................................................................................. 26
Szaty i naczynia liturgiczne . .............................................................................................. 32
Inne znaki . ...........................................................................................................................35
Rozdział III - Posługi liturgiczne . .................................................................................... 36
Uwagi terminologiczne . ......................................................................................................37
Zróżnicowanie posług według rodzajów i stopni .............................................................. 43
Posługi przy miejscu przewodniczenia ..............................................................................48
51
Rozdział I - Eucharystia . .................................................................................................. 79
Niedzielna Eucharystia we wspólnocie parafialnej . ........................................................... 80
Inne formy celebracji Eucharystii ......................................................................................91
Kult Eucharystii poza Mszą świętą ....................................................................................102
Rozdział II - Inne sakramenty święte . .............................................................................104
...........................................................105
Sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego .................................................................106
Sakramenty uzdrowienia ....................................................................................................109
Sakramenty w służbie komunii . .........................................................................................110
2
Posługa przy stole chleba . ..................................................................................................58
Żeńskie zespoły liturgiczne . ................................................................................................76
25527672.001.png
Rozdział III - Rok liturgiczny . ......................................................................................... 111
........................................................................................114
Celebracja Misterium Paschy . ............................................................................................ 115
Msza Święta Wieczerzy Pańskiej . ...................................................................................... 118
Liturgia Męki Pańskiej (Wielki Piątek) . ............................................................................ 120
Przeżycia Wielkiej Soboty .................................................................................................125
Liturgia Wigilii Paschalnej . ................................................................................................ 126
Msze święte w dzień Wielkanocy ......................................................................................132
Zakończenie Triduum - II Nieszpory Wielkanocy ............................................................ 133
Celebracje Okresu Zwykłego . .............................................................................................134
Rozdział IV - Liturgia Godzin . ........................................................................................ 135
Czym jest Liturgia godzin? . ................................................................................................136
Celebracja Liturgii godzin . ................................................................................................. 138
Rozdział V - Inne celebracje liturgiczne . ........................................................................ 141
Błogosławieństwa .............................................................................................................. 142
Egzorcyzmy . ...................................................................................................................... 145
Pogrzeb chrześcijański . ......................................................................................................146
Religijność ludowa . ............................................................................................................ 147
CZĘŚĆ TRZECIA - FORMACJA LITURGICZNA . ................................................... 148
Rozdział I - Mistagogia - metoda formacji liturgicznej . ................................................149
Prowadzenie przez stopnie, etapy, bramy . ..........................................................................150
Zaangażowanie wspólnoty . .................................................................................................154
Rozdział II - Formacja całej wspólnoty parafialnej . ..................................................... 156
Formacja liturgiczna w katechezie . .....................................................................................157
Rekolekcje parafialne i katechezy mistagogiczne . ............................................................. 158
Niedzielne zgromadzenie eucharystyczne ......................................................................... 159
Rozdział III - Formacja zespołów liturgicznych . ........................................................... 160
Parafialne zespoły posługujące w liturgii . .......................................................................... 161
Etapy wtajemniczenia w posługiwanie . .............................................................................163
Programy formacyjne . ........................................................................................................ 166
NAJWAŻNIEJSZE SKRÓTY . ........................................................................................168
PRZYPISY ........................................................................................................................ 170
3
Świętowanie Dnia Pańskiego . .............................................................................................112
25527672.002.png
WSTĘP
Kościół od początku swojego istnienia dbał o to, by liturgia, szczyt i źródło jego życia, była
sprawowana w należytym porządku i pobożnie. Dosyć szybko pojawiły się ogólne opisy
celebracji i pierwsze teksty modlitw (opis Justyna z II wieku, anafora Hipolita z III wieku).
Później powstawały zbiory modlitw zwane Sakramentarzami oraz pierwowzory ceremoniałów
opisujące sposób celebracji. Nazwano je Ordines. Tworzyły je różne wspólnoty, przede
wszystkim zaś Kościół w Rzymie.
Wielość tradycji i zwyczajów została ujednolicona przez reformę Soboru Trydenckiego. Powstały
księgi liturgiczne, które dla całego Kościoła katolickiego określały szczegółowo sposób
sprawowania liturgii. W roku 1570 ukazał się Mszał Rzymski, a uzupełnieniem zamieszczonych
w nim przepisów, przede wszystkim w odniesieniu do celebracji, której przewodniczy biskup,
było wydanie w roku 1600 Ceremoniału dla biskupów. Przepisy te zasadniczo dotrwały do
Soboru Watykańskiego II, choć zarówno w Mszale, jak w i Ceremoniale dokonywano zmian.
W minionych wiekach powstawały także lokalne ceremoniały w językach narodowych
uwzględniające lokalne tradycje oraz wyjaśniające znaczenie poszczególnych przepisów. Do
najbardziej znanych w Polsce należy Ceremoniał parafialny opracowany przez bł. ks. bpa A.J.
Nowowiejskiego w 1892 roku. W 1957 roku J. Ziółkowski wydał Mały ceremoniał dla kleryków i
kapłanów.
Sobór Watykański II nie tylko zmienił sposób sprawowania liturgii, ale w nowym świetle ukazał
jej miejsce w życiu wierzących. Trwa wysiłek Kościoła zmierzający do wprowadzenia w życie
soborowego przesłania. Jest to troska o formację duchową wiernych, a także nowy kształt
celebracji wyrażony w nowych wydaniach ksiąg liturgicznych. Wszyscy katolicy zostali
zaproszeni do przyjęcia orędzia Soboru, medytacji nad jego treścią i przepojenia nim swego życia.
W naszej ojczyźnie szczególny wkład w to wielkie dzieło formacyjne ma Sługa Boży Ks.
Franciszek Blachnicki, założyciel Ruchu Światło-Życie, kierujący przez wiele lat Krajowym
Duszpasterstwem Służby Liturgicznej. Troszcząc się o formację całego człowieka i kierując
orędzie Ewangelii przede wszystkim do ludzkich serc, nie zapominał nigdy o porządku w
sprawowaniu liturgii i zachowywaniu przepisów, podawanych przez Kościół. Szczegółowe uwagi
na ten temat podał m.in. w Katechizmie służby liturgicznej. Pozycja ta, wraz z Ceremoniałem
posług liturgicznych stanowi do dziś w literaturze polskojęzycznej podstawową pomoc opisującą
sposób spełniania funkcji liturgicznych.
W ciągu ostatnich dwudziestu lat otrzymaliśmy wiele nowego światła na temat sprawowania
liturgii. Pochodzi ono najpierw z nauczania Ojca Świętego oraz ze sposobu przygotowania i
przeżywania uroczystych papieskich celebracji. Również dokumenty Kościoła, a szczególnie
Katechizm Kościoła Katolickiego zwraca szczególną uwagę na prawdę, że "liturgię celebruje cała
wspólnota" i że "całe zgromadzenie jest "liturgiem", każdy według pełnionej funkcji" (por. 1188).
Te określenia wyznaczają ogólny kierunek formacji liturgicznej. Szczegółowe uwagi na ten temat
podaje trzecie wydanie Ogólnego Wprowadzenia do Mszału Rzymskiego. Również Polski Synod
Plenarny wiele uwagi poświęca sprawom liturgii i podaje konkretne wskazania dotyczące
sprawowania Eucharystii oraz innych celebracji liturgicznych.
To bogactwo nauczania na temat celebracji liturgicznej, pojawiające się w Kościele po ponad 30
latach refleksji teologicznej oraz doświadczeń praktycznych związanych z wprowadzaniem
reformy liturgicznej, jest bardzo inspirujące. Z refleksji nad tą współczesną teorią i praktyką
zrodził się Ceremoniał wspólnoty parafialnej. Ukazuje on najpierw całe zgromadzenie jako
"celebransa" liturgii (część pierwsza), następnie omawia konkretne celebracje liturgiczne
przeżywane w parafiach (część druga). Część trzecia dotyczy formacji liturgicznej, a w Dodatku
4
zamieszczone są indeksy, słowniczek oraz ilustracje.
Główny adresat Ceremoniału to parafia, która "jest niejako ostatecznym umiejscowieniem
Kościoła, a poniekąd samym Kościołem zamieszkującym pośród swych synów i córek. Wszyscy
powinniśmy odkryć, poprzez wiarę, prawdziwe oblicze parafii, czyli samą "tajemnicę" Kościoła,
który właśnie w niej istnieje i działa" (ChL 26). W odkrywaniu i przeżywaniu tajemnicy Kościoła
w parafii istotną rolę odgrywa liturgia. Ceremoniał ma pomóc duszpasterzom i wiernym,
posługującym w parafii, a także wszystkim, którzy prowadzą formację liturgiczną w innych
wspólnotach w jak najlepszym przeżywaniu liturgicznych celebracji i doświadczaniu w nich
tajemnicy Kościoła.
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin