ZN-215.pdf

SPIS TREŚCI

Andrzej JANDA: Aspekty prawne i podatkowe przekształcenia spółki cy-

wilnej w spółkę prawa handlowego ................................... 5

Dorota KAMUDA: Egzekucja z wynagrodzenia za pracę ............................ 23

Andrzej KIEŁTYKA: Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny

zabronione pod groźbą kary ............................................... 33

Marian LIWO: Dostosowywanie polskiego prawa w zakresie bezpieczeń-

stwa i higieny pracy do prawa Wspólnot Europejskich ..... 47

Zdzisław NOWAKOWSKI: Spółka jawna .................................................... 55

Marta POMYKAŁA: Ochrona znaków towarowych po przystąpieniu Pol-

ski do Unii Europejskiej .................................................... 67

Kazimierz RAJCHEL: Spółka partnerska ...................................................... 75

Irena SKOWRON: Funkcja dyskontowa weksla w obrocie bankowym ....... 85

Paweł ŻUKOWSKI: Podstawy budowy i symulacja dynamiki systemu za-

rządzania organizacją gospodarczą (ujęcie modelowe) ..... 97

Kazimierz RAJCHEL, Paweł ŻUKOWSKI: Podstawowe teorie motywo-

wania .................................................................................. 109

Kazimierz RAJCHEL, Stanisław WIECZOREK: Systemy zarządzania ru-

chem drogowym determinantem jakości pracy kierowcy .. 137

Stanisław WIECZOREK: Wiedza z zakresu psychologicznych i fizjolo-

gicznych możliwości człowieka podstawą przewidywania

błędów ............................................................................... 147

Andrzej GAZDA: Zarządzanie jakością w przemyśle motoryzacyjnym

i lotniczym ......................................................................... 159

Renata PIĘTOWSKA-LASKA: Kształtowanie kultury bezpieczeństwa

pracy jako przesłanka wzrostu produktywności pracy

w przedsiębiorstwie ........................................................... 171

ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI RZESZOWSKIEJ

Nr 215

Zarządzanie i Marketing z. 4

2004

Andrzej JANDA

Politechnika Rzeszowska

ASPEKTY PRAWNE I PODATKOWE

PRZEKSZTAŁCENIA SPÓŁKI CYWILNEJ

W SPÓŁKĘ PRAWA HANDLOWEGO

Niniejsze opracowanie stanowi próbę ukazania problemów, z jakimi mogą zetknąć

się podmioty prowadzące działalność gospodarczą, chcące przekształcić dotych-

czas prowadzoną działalność w formie spółki cywilnej w nową spółkę osobową

prawa handlowego. Szczególną uwagę zwrócono na konsekwencje prawne i po-

datkowe takiego przekształcenia oraz na korzyści z tego płynące dla prowadzenia

działalności gospodarczej w nowej formie.

WIADOMOŚCI OGÓLNE DOTYCZĄCE

PRZEKSZTAŁCANIA SPÓŁEK

Przekształcenie formy prawnej przedsiębiorcy to najczęściej przeniesienie

go z dotychczasowej formy prawnej do innej z różnych przyczyn. Może ono

nastąpić z powodu dążenia do ograniczenia odpowiedzialności za długi, zwięk-

szenia możliwości powiększenia kapitału, zmiany sytuacji lub polityki gospo-

darczej, zmiany prawa podatkowego. W innych przypadkach zmiana formy

prawnej może się wiązać z sytuacją losową.

Obowiązujące do 31.12.2000 r. rozwiązania Kodeksu handlowego (k.h.)

dopuszczały możliwość przekształcenia jedynie spółki z ograniczoną odpowie-

dzialnością w spółkę akcyjną, i odwrotnie. Skutkowało ono zmianą formy ustro-

jowej dotychczasowego podmiotu z zachowaniem jego bytu prawnego. Tego

rodzaju kontynuacja była ciągłością osoby prawnej, która zmieniła tylko formę

swego ustroju. Przekształcenie nie oznaczało rozwiązania i likwidacji dotych-

czasowej spółki oraz utworzenia nowej, ale z chwilą wpisu przekształcenia do

rejestru handlowego spółka przekształcana stawała się spółką przekształconą.

Nie było żadnego okresu przejściowego, który mógłby rzutować na byt prawny

spółki. Konsekwentnie przyjmowano, że przekształcona spółka z mocy samego

prawa przejmuje majątek, wierzytelności lub zobowiązania spółki, która przed

przekształceniem funkcjonowała w innej formie. W praktyce należało dokonać

prawie wszystkich czynności związanych z utworzeniem nowej spółki. Oparta

na tych zasadach zmiana formy prawnej spółki cywilnej w spółkę prawa han-

A. Janda

dlowego nie była jednak pod rządami dawnego k.h. możliwa (jedyny wyjątek

dotyczył przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną na skutek osiągnięcia

przez spółkę cywilną większych rozmiarów, czyli tak zwanego następczego

powstania spółki jawnej, choć co do możliwości takiego przekształcenia istniały

liczne kontrowersje, dziś tę kwestię rozstrzyga art. 26 § 4 Kodeksu spółek han-

dlowych – k.s.h.).

Sytuacja zmieniła się od 1.01.2001 r., to jest z chwilą wejścia w życie k.s.h.

Obecnie dopuszcza on przekształcenie spółek osobowych w kapitałowe, kapita-

łowych w osobowe i kapitałowych w inne kapitałowe. Zgodnie z art. 551 § 1,

spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-

akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna (spółka prze-

kształcana) może być zamieniona w inną spółkę handlową (spółkę przekształco-

ną). Artykuł 551 § 2 mówi o tym, że spółka cywilna może być przekształcona

w spółkę handlową przez jej wspólników. Na gruncie nowego prawa możliwe

jest przekształcenie spółki cywilnej w spółkę z o.o. lub akcyjną, bez konieczno-

ści jej likwidacji.

Zatem według nowych przepisów spółka cywilna może być, przy analo-

gicznym zastosowaniu przepisów dotyczących w tym względzie spółki jawnej,

przekształcona w każdą spółkę handlową według unormowań Działu III Tytułu

IV k.s.h. Istotnym elementem tego rodzaju przekształcenia jest zatem zasada

kontynuacji zamiast zasady sukcesji uniwersalnej pełnej lub częściowej.

Wspólnicy spółki przekształcanej stają się wspólnikami spółki przekształ-

conej, przekształcona spółka nie ulega zmianie, zmienia się jedynie jej forma

prawna, to jest typ spółki i bezpośrednia aktywna rola wspólników spółki prze-

kształcanej, którzy składają oświadczenia o uczestniczeniu w spółce przekształ-

conej. Przekształcenie spółek obejmuje fazę czynności przygotowawczych, fazę

podejmowania uchwał przez wspólników, fazę rejestracji i ogłoszenia prze-

kształcenia.

W Kodeksie spółek handlowych zamieszczono przepis o możliwości wza-

jemnych przekształceń spółek handlowych. Regulacją tą objęto również spółkę

cywilną. Obecnie przepis art. 551 § i k.s.h. stwierdza, że spółka partnerska, ko-

mandytowa, komandytowo-akcyjna i z o.o. może być przekształcona w inną

spółkę handlową. Przepisy art. 26 § 1-3 i art. 551 § 3 k.s.h. określają podstawo-

we obowiązki znamionujące rejestrację spółki jawnej, do przekształcenia zaś

spółki cywilnej w handlową należy stosować przepisy dotyczące przekształcenia

spółki jawnej w handlową. Proces ten będzie procesem polegającym na prze-

kształceniu spółki cywilnej – spółki osobowej – w spółkę kapitałową. Funda-

mentem przekształcenia jest sporządzenie jego planu, który powinien zawierać

w swej treści ustalenie wartości bilansowej na określony dzień, w miesiącu po-

przedzającym przedłożenie go wspólnikom, i określać wartość udziałów prze-

kształconej spółki. Dołączyć do niego trzeba projekt uchwały przekształcenio-

wej, projekt umowy bądź statutu spółki po przekształceniu, wycenę składników

majątku spółki, która ulega przekształceniu, oraz sprawozdanie finansowe –

Aspekty prawne i podatkowe ...

sporządzone metodą ostatniego planu rocznego – na dzień wynikający z planu

przekształcenia. Plan przekształcenia podlega ocenie biegłego rewidenta pod

względem poprawności i rzetelności, przy czym w wypadku spółki cywilnej

badanie dotyczy tylko wyceny aktywów i pasywów spółki.

Przepis art. 559 § 4 k.s.h. statuuje obowiązek złożenia do sądu rejestrowego

planu przekształcenia wraz z załącznikami dopiero wówczas, gdy biegły rewi-

dent sporządzi swoją opinię. Czynność ta rozpoczyna kolejny etap procesu prze-

kształcania, mianowicie obowiązek powiadomienia wspólników o zamiarze

podjęcia uchwały o przekształceniu. Żadne z tych wymagań nie dotyczą prze-

kształcenia spółek cywilnej i jawnej, w których wszyscy wspólnicy prowadzą

sprawy spółki. Obowiązkowe elementy uchwały przekształceniowej podaje

art. 563 k.s.h. Na spółce ciąży obowiązek wezwania wspólników do wypowie-

dzenia się w ciągu miesiąca od podjęcia uchwały przekształceniowej, czy zamie-

rzają uczestniczyć w nowym podmiocie, co nie dotyczy tych wspólników, któ-

rzy złożyli takie oświadczenie w dniu podjęcia uchwały. Pamiętać jednak należy

o tym, iż spółkę osobową można przekształcić w spółkę kapitałową wyłącznie

za zgodą wszystkich wspólników (art. 571 k.s.h.). Przy przekształceniu spółki

cywilnej w kapitałową takie oświadczenia wspólnicy powinni złożyć w chwili

podjęcia uchwały. Wspólnikowi, który nie zamierza przystąpić do nowej spółki,

przysługuje roszczenie o wypłatę kwoty będącej równowartością jego udziału

w spółce przekształcanej, co oznacza, iż wspólnik niezadowolony z wyceny

może się domagać ponownej wyceny, a w razie odmowy ma roszczenie o usta-

lenie wartości udziałów.

Zarzut dotyczący wyceny nie może być jedynym powodem zaskarżenia

uchwały o przekształceniu. Ostatnim krokiem jest zgłoszenie wniosku o wpis do

rejestru, przy czym przekształcenie spółki cywilnej w kapitałową wymaga wnio-

sku wszystkich wspólników prowadzących sprawy spółki. Wspólnicy spółki

przekształcanej spółki osobowej odpowiadają na dotychczasowych zasadach

solidarnie za spółkę przekształconą za zobowiązania powstałe przed dniem

przekształcenia przez 3 lata, licząc od dnia przekształcenia. Wspólnicy spółki

osobowej przekształcanej w inną spółkę osobową odpowiadają za jej zobowią-

zania powstałe przed dniem przekształcenia na dotychczasowych zasadach przez

3 lata. Przepis art. 553 k.s.h. określa, iż spółce przekształconej przysługują

wszelkie prawa i obowiązki spółki przekształconej, co dotyczy wszystkich czte-

rech ogólnych rodzajów przekształceń spółek handlowych.

ASPEKTY PRAWNE PRZEKSZTAŁCENIA SPÓŁKI

CYWILNEJ W SPÓŁKĘ JAWNĄ

Każda spółka cywilna może być przekształcona w spółkę jawną, ale tylko

niektóre spółki cywilne mają taki obowiązek. Obowiązek przekształcenia spółki

cywilnej w spółkę jawną powstaje wtedy, kiedy spółka cywilna prowadzi przed-

siębiorstwo w większym rozmiarze.

A. Janda

Jak wynika z postanowień art. 26 § 4 k.s.h., przepis ten wprowadza obowią-

zek przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną, jeżeli osiąga ona w każdym

z dwóch kolejnych lat obrotowych przychody netto sięgające równowartości co

najmniej 400 000 euro. Przedsiębiorstwa takie są określane jako przedsiębior-

stwa większych rozmiarów. Spółka jawna w myśl kodeksu jest osobową spółką

handlową, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Jest ona wyposa-

żona we wszelkie instrumenty, które daje kodeks, by działać w obrocie gospo-

darczym jako samodzielny podmiot. Może ona we własnym imieniu nabywać

prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobo-

wiązania, pozywać i być pozwaną. Mając na uwadze, iż cytowany przepis na-

kłada obowiązek przekształcenia spółki cywilnej w jawną, przyjęto zasadę kon-

tynuacji między spółką przekształconą a przekształcaną. Wynika z tego, że spół-

ce jawnej będą przysługiwały wszystkie prawa i obowiązki spółki cywilnej.

Pozostanie ona podmiotem wszelkich zwolnień, koncesji oraz ulg, które zostały

przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że umowa lub decyzja

o udzieleniu tego zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Ponadto

z punktu widzenia struktury organizacyjnej nie ma zasadniczej różnicy między

dotychczas działającą w obrocie gospodarczym spółką cywilną a spółką jawną.

Dlatego zmiany w zakresie praw i obowiązków nie będą dotkliwe dla wspólni-

ków przekształconej spółki.

Jeśli przekształca się spółkę cywilną w spółkę jawną, nie ma konieczności

unieważniania dotychczasowej umowy spółki cywilnej. Umowę można dosto-

sować do wymagań kodeksu przez spisanie odpowiedniego aneksu do umowy,

z tym że i w umowie, i w aneksie ważne jest, żeby zostały umieszczone wszyst-

kie wymagane elementy umowy spółki jawnej. Zgodnie z art. 23 i 25 k.s.h.

umowa spółki powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.

Zgłoszenie spółki jawnej (w którą przekształca się spółka cywilna) powinno

zawierać:

• nazwę firmy i adres siedziby spółki,

• określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,

• przedmiot działalności spółki,

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Możliwe jest także dobrowolne przekształcenie spółki cywilnej w dowolną

spółkę handlową (nawet kapitałową). Nie może być jednak przekształcona spół-

ka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółka w upadłości (art.

551 § 4 k.s.h.). Należy jednak zwrócić uwagę na to, że przekształcenie w han-

dlowe spółki osobowe jest znacznie mniej kłopotliwe niż przekształcenie

w spółki kapitałowe, gdyż w tym ostatnim przypadku następuje zmiana opodat-

kowania (spółki kapitałowe są podatnikami podatku dochodowego od osób

prawnych), z którą wiąże się choćby utrata prawa do kontynuacji ulgi inwesty-

cyjnej.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: