Pozycja rowerzysty Wyznaczajš jš punkty, w których człowiek styka się z maszynš - kierownica, siodło i pedały. Kierownica powinna być szeroka, optymalnš wartociš jest 56 - 58 cm, chociaż dla normalnie zbudowanego faceta 60 cm wcale nie musi być za dużo. Np. w XC standardem jest kierownica szerokoci 56 cm. Ważne jest również tzw. gięcie. Kierownica nie może być prostš rurš, końce muszš zaginać się do tyłu pod kštem min 3 stopni. Dowiadczenie podpowiada, że wartoć ta powinna być większa; przy 6 stopniach wydaje się najwygodniejsza. Odległoć pomiędzy siodełkiem a kierownicš zależy od długoci górnej rury ramy i długoci mostka kierownicy. Rower do spokojnej jazdy powinien mieć kierownicę blisko siodełka. Dzięki temu rowerzysta może zachować wyprostowanš, wygodnš pozycję. Rower taki powinien ponadto charakteryzować się nisko umieszczonš osiš suportu. Ułatwi to wsiadanie i zsiadanie. Jednak ważniejszy jest fakt, że pozwala to utrzymać nisko rodek ciężkoci, co poprawia stabilnoć roweru. W trudniejszym terenie o suportu powinna być zawieszona wyżej, żeby pedały miały większy przewit nad przeszkodami. Standardem jest 300 mm. Odchyłki w górę dotyczš raczej rowerów w pełni amortyzowanych. Napędzanie Geometria trójkšta zawartego pomiędzy siodełkiem, osiš suportu i osiš tylnego koła jest kluczowa. Odległoć pomiędzy siodełkiem a osiš suportu wynika z uwarunkowań fizycznych rowerzysty. Znaczenie ma długoć nogi, koniec i bastš. Kšt rury podsiodłowej okrela wyprzedzenie osi suportu względem siodełka. W rowerach XC kšt ten waha się od 71,5 do 73,5 stopnia. Od tego parametru zależy sposób, w jaki się pedałuje. Kšt o dużej wartoci, mówimy stromy, sprzyja utrzymywaniu wysokiej kadencji. Mniejszy kšt, mówimy otwarty, narzuca wolnš kadencję i pedałowanie długimi, mocnymi pocišgnięciami, ogólnie mówišc preferujš go zawodnicy i silni rowerzyci. W rowerach szosowych, a w szczególnoci przeznaczonych do wycigów czasowych i triatlonu, kšt ten jest znacznie bardziej stromy, może osišgać wartoć 75 stopni. Długoć tylnego widelca okrela odległoć pomiędzy osiš suportu i tylnego koła. Ten wymiar decyduje o położeniu rodka ciężkoci na stromych podjazdach. Im krótszy, tym rzut rodka ciężkoci jest bliższy punktowi styku opony z podłożem. Lepsze docišżenie tylnej opony pozwala utrzymywać przyczepnoć. Jest to szczególnie istotne podczas jazdy na stojšco, wtedy zawodnik przenosi ciężar ciała do przodu i o polizg nie trudno. Generalnie tylko rowery do bardzo spokojnej jazdy i full suspension majš widelce dłuższe niż 430 mm. Długoć górnej rury ramy (odległoć od rodka rury podsiodłowej do rodka główki ramy w poziomie) wpływa na pozycję kolarza. Bardziej pochylona sylwetka sprzyja pokonywaniu podjazdów. Zgięty tułów nie jest najwygodniejszš pozycjš dla kręgosłupa, w imię pokonywania stromych odcinków warto zgodzić się na takie wyrzeczenie. W wyczynowych rowerach XC najczęciej spotyka się długoć 58 cm. Dłuższe wymagajš stosowania wsporników kierownicy krótszych niż 110 mm. Kierowanie W tej kategorii istotne sš: kšt główki ramy, wyprzedzenie widelca, baza kół, długoć wspornika kierownicy i długoć górnej rury ramy. Kšt główki ramy uznawany jest za najistotniejszy parametr skrętnoci roweru. W rowerach XC najczęciej stosuje się kšt o wartoci 71 stopni. Bardzo rzadko jest on większy. Już rower o kšcie 71,5 stopnia może być bardzo narowisty i trudny do prowadzenia przy większej szybkoci. Czasami można spotkać rowery o bardziej ostrym kšcie główki. Rzadko kiedy mniejszym niż 69 stopni. Bardziej rozwarty kšt ramy pozwala na skręcanie bez głębokiego pochylania się do wnętrza zakrętu. Ostry kšt pozwala na głębszy odchył od pionu. Taka właciwoć korzystnie wpływa na stabilnoć. Szczególnie łatwo zauważyć to podczas jazdy szybszej niż 20 km/h. Rower o takiej geometrii znacznie gorzej zachowuje się podczas wolnej jazdy wšskš, krętš cieżkš. Wyprzedzenie widelca to odległoć pomiędzy liniš wyznaczonš przez kšt główki a osiš przedniego koła. Jest to jedyna cecha, na którš wpływa konstrukcja widelca, a nie ramy. Rozstaw osi decyduje o stabilnoci przy szybszej jedzie. Im większy rozstaw, tym rower spokojniej się zachowuje. Nawet najazd na kamień czy innš przeszkodę nie powinien wybić z kursu. Za standard należy uznać 106 cm, ale jak od każdej reguły, również od tej, zdarzajš się wyjštki. Wydłużenie bazy kół zawsze owocuje zmniejszeniem skrętnoci i zwiększeniem promienia skrętu. Rower na cieżki powinien być w zwišzku z tym krótszy niż "szutrowy kršżownik". Długoć wspornika kierownicy wpływa na skrętnoć roweru. Jeżeli uważasz, że twój rower zbyt wolno skręca, wypróbuj krótszy mostek. Długi (powyżej 135 mm) może zwiększać ryzyko OTB (Over The Bar - przelot przez kierownicę) Długoć górnej rury ramy - generalna zasada brzmi: im jest krótsza, tym łatwiej wprowadzić rower w zakręt. Geometria to cały zespół cech. Zmiana jednego parametru wpływa na pozostałe. Nie można zmienić długoci tylnego widelca bez ingerencji w rozstaw osi czy przedniego trójkšta, bo istnieje co takiego, jak znienawidzona przeze mnie trygonometria. Częstokroć pomiar górnej rury może wskazywać, że przedni trójkšt jest bardzo długi, ale wystarczy że inżynierowie zastosujš stromy kšt podsiodłowy, czyli siodełko przesunie się do przodu, a kšt główki ramy będzie bardziej ostry i już odległoć pomiędzy siodełkiem a kierownicš będzie przypominać standardowe konstrukcje. Należy pamiętać, że każdy milimetr ma znaczenie i liczy się każde 0,5 stopnia. Przymierzajšc się do nowej ramy należy uwzględnić to, w jaki sposób lubisz skręcać: czy nie boisz się pochylać, czy agresywnie i z dużš prędkociš wchodzisz w zakręt, a może wolisz zwolnić i przyspieszyć dopiero w skręcie. Gdzie najczęciej będziesz jedził: po krętych cieżkach w lesie czy po długich szerokich szutrówkach. Przypomnij sobie, jak pedałujesz, ile masz siły w nogach i czy potrafisz utrzymać właciwš kadencję. A/ Wysokoć siodła. Metoda nr 1 - ustalenie prawidłowej wysokoci siedziska polega na pomiarze kšta zgięcia kolana w momencie gdy pedał jest w dolnym martwym punkcie. Korba w dolnym martwym punkcie stanowi przedłużenie rury podsiodłowej (nie celuje pionowo w ziemię, wskazanie strzałki zegara na godzinę między 17.00 a 17.30). W tym punkcie odległoć między siodłem a pedałem jest największa. Typowe wartoci kšta zgięcia kolana powinny oscylować między wartociami 25 a 35 stopni. Pomiar następuje przy użyciu urzšdzenia zwanego goniometrem. Dla poczštkujšcych zalecanš wartociš jest kšt o wartoci 32 stopni. Osoby majšce problemy z: - bólami kolan szczególnie w ich tylnej częci, - małš elastycznociš cięgien udowych lub mięnia dwugłowego kończyny dolnej, - bólami pleców w odcinku krzyżowym kręgosłupa, mogš potrzebować niższej pozycji siodełka (wówczas kšt zgięcia kolana będzie miał wartoć większš niż 32 stopnie). Wartoci te zależš od właciwoci osobniczych zawodnika a ich dobór jest indywidualny. W trakcie treningu w okresie przygotowawczym (zimš) zalecane jest zmniejszenie kšta zgięcia kolana (podwyższenie nieco siedziska, co zmieni strukturę ruchu a jednoczenie odcišży angażowane w sezonie partie mięniowe i samego stawu kolanowego). Wyższa pozycja siodełka (kšt zgięcia kolana poniżej 32 stopni) nadaje się tylko dla osób o naprawdę dobrze rozwiniętej gibkoci. Wymaga to cisłej kontroli trenera z jednoczesnym nadzorem lekarza. Metoda nr 2 wg. Grega LeMonda. Obliczenie wysokoć siodła polega na mnożeniu długoci nóg (mierzonych po stronie wewnętrznej od wysokoci krocza) przez stały współczynnik o wartoci 0,883. Wynik wskazuje właciwš dla poddawanego pomiarowi zawodnika odległoć pomiędzy osiš suportu a wierzchem siodełka na linii prowadzonej wzdłuż rury podsiodłowej. Z uwagi na stosowanie pedałów SPD, od obliczonej wartoci należy odjšć 3 mm. Na wysokoć siedziska ma też wpływ długoć korby, zmiana długoci korby pocišga za sobš również zmianę ustawienia wysokoci siedziska. Długoć korby powinna być podana (wyryta) na wewnętrznej powierzchni jej ramienia. Mierzona jest od rodka oki suportu do rodka gniazda pedału. Generalnie zaleca się, aby długoć korby była proporcjonalna do rozmiaru ramy. Np. korby do jazdy na czas sš dłuższe o 2,5-5 mm od korb do jazdy szosowej. B/ Dopasowanie pozycji siodła na linii przód-tył. Metoda nr 1 - pozycję siodła w linii przód - tył wyznaczamy przy poziomym ułożeniu korb tak aby czubek kolana (przy ustawieniu stóp w takim samym układzie jak podczas pedałowania), pokrywał się z osiš pedału. Linka pionu ( ciężarek na nitce ) po przyłożeniu do dolnej częci rzepki powinien przecinać okę pedału oraz główkę trzeciej koci ródstopia. Metoda nr 2 (bardzo ogólna) linka pionu poprowadzona od czubka siodełka, odległoć pomiędzy rodkiem suportu a linkš pionu powinna oscylować w granicy 5 cm (+/- 2 cm). C/Ustalenie przechylenia siodła góra-dół. Na poczštek wyznaczamy pozycję neutralnš, używamy do tego poziomicy, którš kładziemy na siodło (od rufy do dziobu) ustawiamy siodło poziomo poprzez regulację jarzma sztycy. W ten sposób uzyskujemy pozycję neutralnš i zarazem wyjciowš. Jeżeli ta pozycja nam nie leży wówczas należy podnieć lub opucić dziób siodła w zależnoci od indywidualnych preferencji. Metoda pozwalajšca na dopasowanie pochylenia siodła polega na jedzie w pozycji wyprostowanej pionowej. Ucisk na krocze dajšcy dyskomfort lub zsuwanie się do przodu to sygnały do koniecznoci skorygowanie pochylenia siodła. Wysokoć siodła oraz jego pozycję przód tył, góra - dół powinno sie ustalać każdorazowo po zmianie innych wymiarów roweru. Nie żałujmy czasu na opisane czynnoci zwišzane z dopasowaniem roweru, zapewniam, że zapobiegnie to negatywnym skutkom zdrowotnym wynikajšcym bardzo często z niedopasowania siedziska. Możemy poeksperymentować w tym zakres...
ToshiTanaka