Busola METEOR.docx

Busola  METEOR 8521

·          

·         Materiał: wysokogatunkowa stal,

·         Przeznaczenie: wysokiej jakości busola soczewkowa do wyznaczania azymutu w terenie. Specjalny sposób pomiaru umożliwia bardzo dokładne określenie kierunku marszu. Busola przeznaczona jest dla leśników, myśliwych oraz ludzi, którzy lubią podróżować po jeszcze nieprzetartych szlakach.

·         Elementy dodatkowe: nylonowy pokrowiec, linijka ( w centymetrach i calach), poziomica, sznureczek na szyję, na spodzie busoli znajduje się przelicznik wartości (kąt, stopień, odległość).

Niniejsza instrukcja w prosty i przystępny sposób uczy techniki marszu na azymut.
Tym niemniej nabycie praktycznej umiejętności nawigacji lądowej wymaga częstych ćwiczeń w terenie z
wykorzystaniem kompasu i mapy.
WYZNACZANIE AZYMUTÓW
AZYMUT - kąt zawarty między północą a kierunkiem
marszu
Aby maszerować na azymut potrzebujemy:
1. ustalić kierunek północny
2. wyznaczyć wartość kątową azymutu
3. znać miejsce swojego przebywania
4. wyznaczyć kierunek marszu
1. Ustalenie kierunku północnego
Najprościej i najdokładniej jest wyznaczyć kierunek północny przy pomocy kompasu lub busoli.

2. Wyznaczenie wartości kątowej azymutu
Wartość kątową azymutu wyznacza się w stopniach, w okręgu o wartości 360o, przy czym kierunek północny znajduje się na kącie 0o (360o). Wartość kątowa przyrasta zgodnie z ruchem wskazówek zegara – kierunek wschodni to 90o, południowy to 180o, zachodni 270o.
Azymuty wyznacza się z mapy przy pomocy kątomierza w następujący sposób:
• połącz punkt początku marszu z punktem docelowym linią prostą
• przyłóż kątomierz tak, aby jego środek znajdował się na punkcie początkowym, zaś wartość kątowa 0o była zgodna
z pionowymi liniami siatki kilometrowej mapy
• odczytaj wartość azymutu na kątomierzu
• odczytaj z mapy i oblicz odległość od punktu wyjścia do punktu docelowego
Opracowując drogę marszu należy zawsze dzielić ją na mniejsze odcinki i wyznaczać azymuty do punktów pośrednich (najlepiej określonych, charakterystycznych dozorów – np. skrzyżowanie, róg lasu, szczyt wzgórza). Pamiętaj, że marsz na azymut zawsze obciążony jest błędem – zarówno na etapie wyznaczania jak i samego marszu. Im dłuższy odcinek marszu, tym większy jest końcowy błąd. Dlatego im krótsze odcinki, tym realizacja marszu dokładniejsza.
Wyznaczanie azymutu z punktu A do punktu B na mapie przy pomocy kątomierza Przygotowując się do marszu na azymut sporządź szkic w formie notatek:
• zapisz azymuty i odległości pomiędzy punktami pośrednimi (przelicz odległości na parokroki – 1 parokrok = 1,5 m)
• zapisz cechy charakterystyczne punktów
• zapisz szczególne cechy terenu pomiędzy punktami (przeszkody, rodzaj terenu – las, bagno, łąka, znaczne zmiany nachylenia)
Jeżeli otrzymałeś azymuty w rozkazie bojowym, sprawdź je z mapą. W razie potrzeby uzupełnij notatki do marszu o swoje uwagi. W terenie wyznacza się azymuty do poszczególnych dozorów (np. po to aby dotrzeć przez las do widocznego z daleka punktu). W tym celu:
• zorientuj się w terenie - wyznacz kierunek północny
• wyceluj na kierunek dozoru i odetnij tę prostą na kartce lub bezpośrednio na tarczy busoli
• odczytaj odcięty azymut
Wykonuj obliczenia powoli i dokładnie. Zwykły błąd rachunkowy może zniweczyć długie przygotowania do
realizacji zadania bojowego.
3. Określenie miejsca przybywania
Aby w ogóle rozpocząć wyznaczanie azymutów musisz wiedzieć gdzie obecnie się znajdujesz – mówiąc inaczej skąd ten azymut ma być wyznaczony. Może to być miejsce znane (np. brama bazy) albo też określone punktowo na mapie (np. skrzyżowanie, most, osobne drzewo, wieża itp.). Jeśli tak nie jest należy ustalić dokładny punkt swojego stania przy pomocy metody wcięć:
• zorientuj mapę z busolą w kierunku północnym (aby pionowe linie siatki kilometrowej odpowiadały ruchomej
strzałce busoli)
• wyceluj na charakterystyczne punkty terenowe i wrysuj na mapie proste cięć
• miejsce przecięcia prostych jest miejscem, gdzie stoisz
Innym sposobem jest tzw. metoda Bołotowa – do której nie potrzeba mapy w momencie dokonywania pomiarów:
• weź kawałek kalki lub folii
• wceluj ma co najmniej trzy dozory i wrysuj linie
• połóż kalkę (folię) na mapie i dopasuj linie celowania do odpowiednich dozorów
• oznacz na mapie wyznaczone w ten sposób miejsce stania (punkt przecięcia się linii)
Wyznaczanie miejsca stania metodą wcięcia wstecz

Wyznaczenie miejsca stania metodą Bołotowa
4. Wyznaczenie kierunku marszu
Wyobraź sobie, że stoisz w środku koła, twarzą zwrócony na północ. Jeżeli odwrócisz się dokładnie o tyle stopni, ile wynosi zadany azymut, będziesz stał w kierunku swojego marszu.
Jeżeli dysponujesz kompasem lub busolą, wyznaczenie kierunku marszu jest bardzo proste:
• sprawdź czy busola działa prawidłowo – obróć ją kilka razy i obserwuj, czy ruchoma strzałka płynnie i szybko wraca na swoje miejsce – w razie jakichkolwiek wątpliwości porównaj wskazania z busolą innego żołnierza pododdziału
• ustaw ruchomy pierścień busoli w ten sposób, aby przyrząd celowniczy (zależnie od typu busoli może to być szczerbinka jak w busoli Adrianowa lub przeziernik jak w busoli soczewkowej) ustawiony był na wartości
zadanego azymutu
• ustaw przyrząd celownicy na kierunku swojego patrzenia
• obracaj się patrząc przez przyrząd celowniczy tak długo, aż ruchoma strzałka busoli wskaże dokładnie północ
• spójrz przez przyrząd celowniczy i oznacz dozór na kierunku marszu

Pamiętaj – bliskość przedmiotów wykonanych z żelaza i stali oraz linii wysokiego napięcia może bardzo zakłócić działania busoli ! Minimalne odległości niezakłóconej pracy busoli
działa i czołgi szyny kolejowe
karabiny maszynowe karabiny, karabinki pistolety drobne przedmioty stalowe
25 – 30 m
25 m
4 – 6 m
2 m
1 m
0,1 m
7


MARSZ NA AZYMUT
Wykonanie marszu na azymut zostanie przedstawione na prostym przykładzie.
żołnierz otrzymał do wykonania marsz do leśniczówki Zalesie. Otrzymał od dowódcy lub sam przygotował sobie szkic
– notatkę do wykonania marszu, na której zaznaczono azymuty i odległości w przeliczeniu na parokroki.
żołnierz, wyposażony w busolę znajduje w terenie pierwszy punkt i wyznacza z niego podany azymut (75o). Na
otrzymanym kierunku wybiera wyróżniający się przedmiot – stojącą samotnie krzywą brzozę i maszeruje w jej

kierunku licząc parokroki. Po dojściu do brzozy żołnierz zatrzymuje się, znowu określa azymut 75o i wybiera kolejny wyróżniający się dozór – tablicę na skraju lasu. Idzie w tym kierunku, dalej licząc parokroki. Po przejściu 340 parokroków okazuje się, że żołnierz znajduje się na skraju lasu, zaś obrana wcześniej za dozór tablica stoi przy skrzyżowaniu dróg. Po sprawdzeniu szkicu stwierdza, że znajduje się punkcie pośrednim oznaczonym numerem II.
Następnie żołnierz wyznacza azymut 80 o. Dalsza droga wiedzie przez gęsty las, bez możliwości wyznaczenia
odległych dozorów. żołnierz musi zatem przez cały czas kontrolować kierunek swego marszu na kompasie. Po
przejściu 75 parokroków żołnierz staje na skraju bagna, niemożliwego do przejścia. Oznacza po drugiej jego stronie – na linii azymutu 80 o - dozór w postaci złamanej sosny. Jednocześnie szacuje odległość do niej na około 50 parokroków. Omija bagno w najłatwiejszy sposób i dochodzi do złamanej sosny, zaś od niej kontynuuje marsz na zadanym azymucie licząc dalsze kroki. Po przejściu 225 parokroków zatrzymuje się i stwierdza, ze stoi pośrodku mieszanego lasu. Sprawdza teren wokół i zauważa w niewielkiej odległości zarośnięte skrzyżowanie leśnych dróg. Musi to być skrzyżowanie oznaczone na planie jako punkt III. Z tego skrzyżowania wyznacza kolejny azymut - 70 o. Dalsza droga prowadzi przez przejrzysty bor sosnowy i można przyspieszyć marsz, wyznaczając sobie kolejne dozory.
W pewnej chwili staje jednak na wysokiej skarpie, na brzegu jeziora. Niestety, po drugiej stronie jeziora nie ma Żadnego charakterystycznego dozoru na zadanym azymucie. żołnierz wyznacza sobie zatem azymut prostopadły (dodając do 70 o wartość 90 o) i maszeruje tak długo, aż będzie mógł wrócić na początkowy azymut, licząc przy tym parokroki. Następnie idzie dalej azymutem 70 o, dalej licząc parokroki i omija jezioro. Wyznacza kolejny azymut prostopadły (tym razem odejmując od 70 o wartość 90 o) i wraca tyle parokroków, ile przeszedł na drugim brzegu. Po przejściu tej odległości wyznacza azymut pierwotny i wraca na swoja trasę. Po przejściu 380 parokroków żołnierz wychodzi na skraj lasu. Po lewej stronie widzi dom i zabudowania. Jest leśniczówka Zalesie, do której miał wykonać marsz. Zadanie zostało wykonane.
W powyższym przykładzie opisano dwa sposoby omijania przeszkód terenowych. Pierwszy z nich jest łatwiejszy i – w miarę możliwości – należy korzystać przede wszystkim z niego.

Opisane w przykładzie metody mijania przeszkód terenowych
Podczas wykonywania zadania przez pododdział nawigację lądową prowadzi jeden z żołnierzy. Nie powinien być to szperacz ubezpieczenia przedniego, ponieważ nawigacja zbytnio absorbuje uwagę. W miarę możliwości szpica powinna więc składać się z dwóch żołnierzy – szperacza i nawigatora. W innym wypadku nawigację powinien prowadzić żołnierz znajdujący się blisko czoła pododdziału.
Na prowadzącego nawigację powinien zostać wyznaczony żołnierz sprawny w prowadzeniu marszu na azymut.
Powinien on posiadać mapę (lub przynajmniej szkic drogi), busolę, notatnik i przybory pisarskie.
Warto pamiętać o tym, że zliczanie parokropków jest nużące i może prowadzić do omyłek – szczególnie przy
większych ilościach. Pomocą może być tu kawałek sznurka z zawiązanymi węzłami, które przeciąga się przez dziurkę od guzika co każde 10 (100) parokroków. Można też wymyślić sobie inne, działające na podobnej zasadzie urządzenie.W miarę możliwości wskazania busoli warto co pewien czas sprawdzać inną posiadaną w pododdziale busolą.

Ciekawe:
Czy wiesz, że twój kciuk może być zupełnie niezłym i w miarę precyzyjnym przyrządem pomiarowym? Jeżeli chcesz obliczyć odległość do miejsca, gdzie chcesz iść, wyciągasz w tym kierunku rękę z zaciśniętą pięścią, podniesiony jest tylko kciuk, i zamykasz jedno oko. Prawe - jeśli pieszy (lub pojazd) porusza się od prawej ku lewej stronie, a lewe - gdy pieszy porusza się od lewej ku prawej. Kiedy pieszego nakryje twój nieruchomy palec, zamknij lewe oko, a otwórz prawe. Człowiek w tym momencie jakby odskoczył w tył. Licz ile kroków uczyni on do momentu, w którym znowu ,,schowa się" za twój kciuk. Odległość od ciebie do idącego drogą pieszego będzie równa liczbie kroków pomnożonej przez 10. W ten sam sposób można określić odległość do nieruchomych przedmiotów. Trzeba tylko dokładnie obliczyć ile obiektów o znanej wielkości zmieści się w przedziale określonym palcem przy obserwacji lewym i prawym okiem.

Często w terenie może się przydać znajomość własnych wymiarów:
- wysokość od czubka głowy do pięt,
- odległość od czubka palców wyciągniętej w górę ręki do stop,
- odległość od oczu do ziemi,
- odległość miedzy czubkami palców rak wyciągniętych w bok,
- długość przedramienia od łokcia do czubka palców,
- długość stopy,
- szerokość kciuka,
- długość od czubka kciuka do czubka małego palca
(w rozpostartej; dłoni),
- długość własnego kroku (pary kroków)