MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA TERAPII MANUALNEJ W LECZENIU SKOLIOZ.doc

- 8 -

Marianna BIAŁEK

Prywatny Gabinet Fizjoterapii

w Jaworze

MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA TERAPII MANUALNEJ W LECZENIU SKOLIOZ
DOŚWIADCZENIA WŁASNE

Słowa kluczowe:

skolioza, skręcenie miednicy, zaburzenia czynnościowe, zjawisko mory projekcyjnej.

Coraz większe znaczenie w patologii zniekształceń postawy ciała, bólu i innych dolegliwości przypisuje się tzw. ukrytym zaburzeniom czynności ruchowych u dzieci. Początkowo są to utajone zaburzenia ruchomości, które bywają bezbolesne dzięki możliwości kompensowania zaburzonej ruchomości jednego segmentu przez sąsiednie segmenty kręgosłupa. Ale zaburzenie to trwa i choroba rozwija się. Kluczowymi rejonami owych zaburzeń są: obszar miednicy (skośność lub skręcenie) oraz górny odcinek kręgosłupa. Konsekwencją niesymetrycznego ustawienia miednicy bywają rzekome skrócenia kończyny dolnej, skośna płaszczyzna kości krzyżowej i w efekcie skrzywienie boczne kręgosłupa (skolioza) oraz zaburzenia równowagi statycznej miednicy. W skutek tego podobne zaburzenia równowagi statycznej występują w obszarze górnego odcinka kręgosłupa szyjnego.

Lewit  stwierdza, że u ponad 40% dzieci szkolnych i przedszkolnych występuje skręcenie miednicy wywołane najczęściej zbyt szybkim przyjmowaniem postawy ciała przez dzieci ze skróceniem bądź eliminowaniem fazy raczkowania. Natomiast około 90% dzieci cierpiących na chroniczne zapalenia migdałków ma zablokowaną ruchomość górnego odcinka szyjnego kręgosłupa (1).

Skrzywienie boczne kręgosłupa jest w warunkach fizjologicznych przede wszystkim właściwą reakcją kręgosłupa na asymetryczne ustawienie miednicy i kończyn dolnych (2). Dlatego też lecząc asymetrię miednicy, łopatek i zaburzenia kończyn dolnych zmniejszamy kąt skrzywienia kręgosłupa.

Celem pracy jest przedstawienie możliwości wykorzystania terapii manualnej w leczeniu skolioz.

Materiał i metoda

Do oceny asymetrii tułowia wykorzystano zjawisko mory projekcyjnej. Technika ta umożliwia rejestrację obrazu pleców pacjenta z naniesiona optycznie mapą warstwicową. Na podstawie specjalistycznego oprogramowania, możliwe jest obliczenie przestrzennego kształtu powierzchni pleców. Uzyskane wyniki badania w postaci obrazu warstwic poziomych pozwalają określić asymetrię tułowia na podstawie położenia wybranych punktów kostnych. O wielkości asymetrii świadczą różnice w położeniu jednoimiennych punktów kostnych po obu stronach tułowia.

W badanej grupie asymetrię tułowia określałam na podstawie różnic w położeniu następujących punktów kostnych:

1) odchylenie wyrostków kolczystych od linii C7-S1 (mierzone w milimetrach)

2) różnica w wysokości położenia dolnych kątów łopatek (w milimetrach),

3) różnica w odległości dolnych kątów łopatek od kręgosłupa ( w milimetrach),

4) stopnia nachylenia miednicy w płaszczyźnie czołowej poprzez oznaczenie szczytów kolców biodrowych tylnych  górnych,

5) stopnia skręcenia miednicy w płaszczyźnie poprzecznej.

Przyjęto umownie (3), że parametry:

1) mierzone w milimetrach świadczą o następującej asymetrii:

¨        > 0 < 5 mm - asymetria mała,

¨        > 5 < 10 mm - asymetria umiarkowana,

¨        > 10 mm - asymetria znaczna,

2)mierzone w stopniach świadczą o następującej asymetrii

¨        > 0 ° < 1,5 °  - asymetria mała,

¨        > 1, 5 ° < 3 °- asymetria umiarkowana,

¨        > 3 ° - asymetria znaczna.

Do pracy wykorzystałam 14 (czternasto) osobową grupę dzieci w wieku 7 - 17 lat, w tym 9 (dziewięć) dziewczynek i 5 (pięciu) chłopców. Osoby te miały dwukrotnie badany kręgosłup techniką mory projekcyjnej tj. przed zabiegami i po serii zabiegów. Zabiegi manualne były wykonywane w odstępach 2 - 3 tygodniowych z zaleceniem ćwiczeń wynikających z badania.

Na każdej wizycie badaniu ręcznemu poddane było:

¨   położenie kolców biodrowych tylnych górnych w postawie stojącej,

¨   położenie  kolców biodrowych przednich górnych w postawie stojącej,

¨   objaw wyprzedzania kończyn dolnych, w pozycji z leżenia tyłem do siadu,

¨   objaw wyprzedzania wyrostków poprzecznych w siadzie rozkrocznym (odc. L5 - Th 9),

¨   osteopatyczne badanie ruchomości kręgosłupa piersiowego i szyjnego, w leżeniu tyłem.

Badany był również stan mięśni:

I.  Przykurcze stwierdzono w następujących mięśniach:

¨   mm. tylne uda (najczęściej przykurcz obustronny)

¨   m. gruszkowaty (przykurcze obustronne z przewagą jednostronną),

¨   m. pośladkowy średni (przykurcz jednostronny),

¨   m. napinacz powięzi szerokiej (przykurcz jednostronny po stronie wypukłości  skrzywienia),

¨   m. biodrowo - lędźwiowy (przykurcz jednostronny po stronie wypukłości  skrzywienia),

¨   m. czworoboczny lędźwi (przykurcz jednostronny po stronie wklęsłości  skrzywienia),

¨   m. piersiowy większy  (obustronny - tylko u jednej osoby w badanej grupie dzieci),

¨   m. kapturowy (przykurcz jednostronny),

¨   mm. rotatory kręgosłupa (przykurcze  po stronie wklęsłości skrzywienia).

II.               Osłabione były:

¨   mm pośladkowe,

¨   mm. brzucha (zwłaszcza skośny brzucha, po stronie wklęsłości skrzywienia),

¨   m. zębaty przedni (po stronie odstającej łopatki,

¨   m. równoległoboczny (po stronie oddalonej łopatki od kręgosłupa),

¨   m. kapturowy część dolna (po stronie uniesionej łopatki).

Z zabiegów terapii manualnej najczęściej stosowane były manipulacje na:

¨   miednicy (S1V¯),

¨   L4,

¨   Th / L,

¨   Th 3 - Th 5,

¨   C00/ C1.

Do autoterapii zalecane były ćwiczenia poizometrycznej  relaksacji mięśni przykurczonych oraz trening siłowy mięśni osłabionych.

Wyniki

TABELA NUMER I

Wielkość bocznego skrzywienia kręgosłupa oraz kąta skręcenia i nachylenia miednicy przed i po serii zabiegów manualnych w grupie wiekowej 7 - 12 lat.