OBIEKTYW TYPU ZOOM.docx

OBIEKTYW TYPU ZOOM

Obiektywy o zmiennej ogniskowej

Wszystkie amatorskie aparaty cyfrowe mają obiektywy o zmiennej ogniskowej. Obiektyw taki nazywany jest zoomem. Miarą uniwersalności takich obiektywów jest liczba określająca ile razy najdłuższa ogniskowa takiego obiektywu jest dłuższa od najkrótszej, możliwej do ustawienia. Im większa jest ta liczba, czyli im "silniejszy" jest zoom, tym trudniej taki obiektyw skonstruować i tym jest on droższy.
Jeżeli aparat cyfrowy ma ogniskową, w przeliczeniu na format 35mm, ustawianą w przedziale 36mm do 432mm, to mówimy że ma 12-krotny zoom. Najprostsze aparaty cyfrowe mają zoom 3-krotny. Aparat z "najpotężniejszym" obecnie zoomem, dostępny w sprzedaży, ma zoom 15-krotny. Ogniskowa jego obiektywu, wg formatu 35mm, może być zmieniana od 28mm do 420mm. Większość popularnych aparatów cyfrowych ma zoom 4 - 5-krotny.
W aparatach robiących zdjęcia formatu 35x24mm również stosuje się obiektywy o zmiennej ogniskowej ale zoom już nawet 3-krotny do takiego aparatu ma bardzo duże rozmiary i jest bardzo drogi. Do takich aparatów nie ma obiektywów o 5, czy więcej krotnym zoomie. Zaraz wytłumaczymy dlaczego.

Budowa obiektywu

Obiektyw to układ kliku do kilkunastu soczewek. W najprostszym przypadku mogła to by być jedna soczewka. Proste i tanie aparaty z lat 20-tych XX wieku miały właśnie jedną soczewkę jako obiektyw. Dla przejrzystego wyjaśnienia zależności między długością ogniskowej a innymi parametrami aparatu fotograficznego będziemy często mówić o takim jednosoczewkowym obiektywie.

Zoom a prawa optyki

Z podstawowych praw optyki wynika, że obiektyw musi być oddalony od elementu światłoczułego, na którym powstaje zdjęcie, na odległość równą w przybliżeniu długości ogniskowej. Z praw optyki wynika również, że standardowa długość ogniskowej jest tym mniejsza, im mniejsze są rozmiary elementu, na którym ma być odwzorowany fotografowany obiekt.

Długość ogniskowej a wielkość obiektywu

W aparacie formatu 35mm, obiektyw o standardowej długości ogniskowej, czyli o f=50mm, musi być oddalony od filmu o około 50mm. Jak spojrzymy na typowy aparat tego typu, to widzimy duży, wystający na kilka centymetrów obiektyw o ogniskowej 50mm.
Teleobiektyw o ogniskowej 400mm dla takiego aparatu musiał by być oddalony od powierzchni filmu o około 400mm, czyli prawie pół metra. W specjalistycznych sklepach ze sprzętem fotograficznym można zobaczyć teleobiektywy o ogniskowej 300mm a nawet 500mm. Są to potężne, ciężkie i długie "lunety", które montuje się na statywie i do nich dopiero dokręca się aparat fotograficzny.

Obiektywy wymienne

Skonstruowanie obiektywu o ogniskowej zmienianej od, powiedzmy, 50mm do 400mm jest praktycznie niemożliwe. Było by to jakieś monstrualne urządzenie o absurdalnie wysokiej cenie. Dlatego do aparatów z dużym formatem (35x24mm lub większym) filmu zakłada się obiektywy o różnej długości ogniskowej, zależnie od potrzeb fotografującego. Bardzo drogie aparaty cyfrowe mają matryce o wielkości zbliżonej do formatu 35mm i cały przytoczony tu wywód ich również dotyczy.

Zoomy w apratach cyfrowych

W aparatach cyfrowych średniej klasy, rozmiary matrycy są dużo mniejsze. Np. matryca o symbolu 1/1.8" ma wymiary 7,176mm x 5,319mm a długość standardowa ogniskowej wynosi dla takiego aparatu 8,33mm. W aparacie tym obiektyw o ogniskowej 8,33mm daje taką proporcję zdjęć, jak obiektyw o ogniskowej 50mm w aparacie formatu 35mm. A więc zamiast obiektywu o ogniskowej 50mm mamy obiektyw o ogniskowej 8,33mm. Teleobiektyw dla takiego aparatu, przybliżający 8-krotnie fotografowany przedmiot, musi mieć ogniskową 66,64mm. Zmiana odległości obiektywu od matrycy, przy maksymalnej zmianie długości ogniskowej była by od 8,33mm do 66,64mm. Konstrukcja obiektywu o takiej zmianie ogniskowej i wraz z nią zmianie odległości obiektywu od matrycy światłoczułej, jest już stosunkowo łatwa i obiektywy takie są względnie tanie. I oto wyjaśniliśmy "tajemnicę" obiektywów o tak dużej, kilkunastokrotnej, zmianie długości ogniskowej.

Przeliczanie długości ogniskowej na format 35mm

Rożne modele aparatów cyfrowych mają różnej wielkości matryce światłoczułe a więc dla każdego z modeli długość standardowa ogniskowej, czyli ta równoważna 50mm dla paratu formatu 35mm, jest różna.
Ze względu na wieloletnie przyzwyczajenie fotografów do aparatów formatu 35mm, długości ogniskowych obiektywów aparatów cyfrowych podaje się w przeliczeniu na format 35mm. Jest bardzo wygodna i zrozumiała dla każdego metoda charakteryzowania obiektywów aparatów cyfrowych.