Lwki układu białokrwinkowego.doc

LEKI STOSOWANE W CHOROBACH UKŁADU BIAŁOKRWINKOWEGO

-     choroby układu białokrwinkowego obejmują

1.     zaburzenia ilościowe – granulocytopenia, pierwotne zespoły niewydolności immunologicznej

2.     zaburzenia jakościowe – upośledzenie ruchliwości, chemotaksji, fagocytozy granulocytów, upośledzenie odporności komórkowej i humoralnej (limf. B i T)

3.     zespoły rozrostowe mieloproliferacyjne (białaczki szpikowe) i limfoproliferacyjne (chłoniaki złośliwe)

Leki stosowane w granulocytopenii

§      granulocyty występują w błonach śluzowych dróg oddechowych, p. pok., dróg moczowych

§      granulocytopenia – stan zmniejszenia bezwzględnej liczby granulocytów we krwi obwodowej < 1,6x109/l

o       agranulocytoza < 0,5x109/l granulocytów z towarzyszącymi septycznymi objawami klinicznymi

o       granulocytopenia może być wynikiem zmniejszonego wytwarzania granulocytów w szpiku lub większego ich zużycia na obwodzie; przyjmowanie niektórych leków (chloramfenikol, sulfonamidy, NLPZ, chlorpromazyna, leki tyreostatyczne, lewamizol, leki cytostatyczne)

o       w takich przypadkach należy natychmiast przerwać podawanie leku + izolacja chorego od otoczenia (uwaga na zakażenia!!!)

o       leczymy podając hemopoetyczne czynniki wzrostu GM-CSF, G-CSF, witaminy, androgeny, steroidy anabolizujące, węglan litu (lek p/depresyjny, ­ się proliferacja układu granulocytarnego szpiku, ­ biosyntezę CSF (Colony Stimulating Factor)®zróżnicowanie komórek macierzystych szpiku w kierunku granulocytowym, ¯ stężenie wewnątrzkomórkowego cAMP)

Leki stosowane w zaburzeniach jakościowych granulocytów

§      zaburzenia te mogą dotyczyć funkcji i budowy morfologicznej jądra i cytoplazmy

§      najczęściej – upośledzenie fagocytozy na skutek wrodzonego lub nabytego niedoboru mieloperoksydazy (MPO; istotna rola w zabijaniu drobnoustrojów, zwłaszcza grzybów) lub oksydazy „wybuchu oddechowego” (oksydaza NADPH; występuje w przewlekłej ziarniniakowatości – postępująca septyczna ziarniniakowatość; ujawnia się we wczesnym dzieciństwie, nawracające zakażenia płuc, węzłów chłonnych, skóry, ropnie w każdym narządzie)

§      leczy się antybiotykami aktywnymi wewnątrzkomórkowo, chirurg

§      w ciężkich zakażeniach – przetaczanie koncentratów leukocytowych

§      profilaktyka zakażeń

§      jedyną skuteczną metodą jest przeszczepienie allogenicznego szpiku od zdrowego dawcy

Leki stosowane w zespołach niewydolności immunologicznej

§      niewydolność immunologiczna może wynikać z wrodzonego lub nabytego upośledzenia czynności limf. B (objawia się hipo- lub agammaglobulinemią + nawracające zakażenia) i limf. T (wynik wrodzonej hipoplazji grasicy, działania cytostatyków, zakażenia bakteryjne, wirusowe, grzybicze)

§      niewydolność immunologiczna mieszana prowadzi do ciężkich zakażeń wirusowych, bakteryjnych i śmierci chorego we wczesnym dzieciństwie

§      leczenie

o       substytucyjne – i.v. gammaglobuliny oraz leki pobudzające czynność układu odpornościowego

o       przy niedoborze deaminazy adenozynowej przetacza się masę erytrocytarną co 3 tyg.

o       przeszczepy szpiku i grasicy

o       immunoterapia adoptywna przy użyciu IL-2 i limf. T

Leki immunosupresyjne

§      najczęściej stosuje się glikokortykosteroidy, surowice antylimfocytową i antytymocytową, immunoglobulinę anty-RhD, leki cytostatyczne (cyklofosfamid, azatioprynę, cyklosporynę A, przeciwciała monoklonalne)

Leki stosowane w chorobach rozrostowych układu krwiotwórczego

§      w okresie klinicznego rozpoznania w organizmie znajduje się ok. 1012 komórek nowotworowych (1kg)

§      zgodnie z prawami kinetyki proliferacji nowotworowej każdy kurs chemioterapii zmniejsza populację komórek nowotworowych o określony procent, niezależnie od całkowitej liczby komórek; chemioterapia indukująca remisję powoduje zmniejszenie liczby komórek białaczkowych o 99%, w org. pozostaje ok 1,0 g komórek białaczkowych (zupełna remisja kliniczna choroby), leczenie intensyfikujące remisje może doprowadzić do zmniejszenia liczby komórek białaczkowych do 1 mg, potem prowadzi się leczenie podtrzymujące remisję

§      po uzyskaniu remisji hematologicznej podaje się jeszcze 1-2 kursy leczenia konsolidującego remisję, a następnie stosuje się leczenie podtrzymujące (5-dniowe kursy leczenia co 4-6 tyg. z cytarabiną i tioguaniną)

§      ostra białaczka limfoblastyczna

o       4-tygodniowy cykl leczenia z winkrystyną, daunorubicyną, prednizonem

o       w leczeniu podtrzymującym remisję – 6-merkaptopuryna i metotreksat

o       profilaktyka białaczki oponowej!!!! – napromienianie czaszki Co w ciągu 2,5 tyg. + dokanałowo metotreksat

§      przewlekła szpikowa

o       monochemioterapia hydroksykarbamidem, busulfanem

o       w celu szybkiego zmniejszenia leukocytozy można stosować leczenie 2 cytostatykami (hydroksykarbamid i 6-tioguaniną)

o       jedyną skuteczną metodą jest intensywna chemioterapia i przeszczepienie szpiku allogenicznego

§      mielofibroza

o       hydroksykarbamid lub busulfan,

o       niedokrwistość poprawiamy androgenami lub kortykosteroidami (niedokrwistość hemolityczna)

o       napromienianie śledziony, splenektomia

§      nadpłytkowość samoistna

o       hydroksykarbamid, interferon  a, anagrelid

o       leki p/agregacyjne lub heparyna

§      stany przedbiałaczkowe (zespoły mielodysplastyczne)

o       kwas transretinowy, kalcytriol, małe dawki cytostatyków (cytarabina), argininian hemu, interferony, interleukiny

o       agresywna terapia p/białaczkowa u młodych + przeszczep szpiku

§      ziarnica złośliwa – ch. Hodgkina

o       zależy od klinicznego stopnia rozwoju choroby

o       postacie umiejscowione (okres I i II) – megawoltowa radioterapia lub kobaltoterapia w dawce 35-44 Gy na zajęte węzły chłonne i ok. 35 Gy profilaktycznie na sąsiadujące nie zajęte węzły chłonne (napromienianie płaszczowe i w postaci odwróconego Y oraz napromienianie śledziony)

o       postacie zaawansowane (okres III i IV) – skojarzona chemioterapia wielolekowa (schemat MOPP lub ABVD, chlormetyna, cyklofosfamid, prokarbazyna, prednizon, bleomycyna, winkrystyna, winblastyna, dakrabazyna)

§     
chłoniaki złośliwe

o       monochemioterapia (chlorambucyl lub cyklofosfamid) lub polichemioterapia (COP – cyklofosfamid, winkrystyna, prednizon; CHOP – jak poprzednio + doksorubicyna)

§      przewlekła limfatyczna

o       chlorambucil przez kilka tygodni, potem w mniejszych dawkach podtrzymujących codziennie lub z przerwami kilkutygodniowymi

o       cyklofosfamid, fludarabina

§      białaczka włochatokomórkowa

o       leczymy kladrybiną (2-CDA), deoksykofomicyną, fludarabiną, interferonem

o       splenektomia

§      szpiczak plazmocytowy

o       monochemioterapia przy użyciu melfanu lub polichemioterapia (cyklofosfamid, winkrystyna, doksorubicyna, prednizon, deksametazon, etopozyd, interferon alfa)

2