Szangpa Rinpocze - Zrozumieć podstawowe nauki.docx

Zrozumieć podstawowe nauki

Nauki zostały wygłoszone przez Szangpę Rinpocze 3 maja 1995 r. z okazji święta oświecenia Buddy

Autor: Szangpa Rinpocze
Tlumaczenie, opracowanie: Kryspin Kochanowski

Gdy określamy siebie samych jako buddystów, mamy na myśli fakt, że jesteśmy uczniami Buddy. Najistotniejsze jest dla nas to, że podążamy jego ścieżką i zawsze staramy się kierować jego wyzwalającymi naukami.

Słowo „Budda” pochodzi z sanskrytu i znaczy „ten, który przebudził się z niewiedzy i zrealizował wiedzę i mądrość.” W języku tybetańskim brzmi ono „sangdzie”. Każdy buddysta dąży do osiągnięcia stanu buddy. Stan ten jest rozwinięciem zdolności do wyzwolenia wszystkich czujących istot z cierpienia. Ci, którzy nie osiągnęli jeszcze stanu buddy, kierowani są przeszkadzającymi emocjami takimi, jak pożądanie, nienawiść, zazdrość, niewiedza, oraz niezliczoną ilością zaciemnień. Wszystkie one są wynikiem niewiedzy, ktora jest równoznaczna z brakiem mądrości oraz niemożnością rozpoznania prawdziwej natury umysłu. To zaś daje początek wszelkiego rodzaju problemom i pomieszaniu w samsarze. Niewiedza nie jest jednak trwała. Może ona zostać usunięta dzięki rozwinięciu mądrości. Poprzez przekształcenie niewiedzy w mądrość można zrozumieć prawdę, co będzie stopniowo prowadziło nas do oświecenia. Dlatego też dla buddysty najistotniejszym celem jest osiągnięcie wglądu i zrozumienie podstawowych nauk Buddy, takich jak Cztery Szlachetne Prawdy czy też Szlachetna Ośmioraka Ścieżka, a następnie praktykowanie ścieżki bodhisattwy i metod Diamentowej Drogi. Urzeczywistnienie tych nauk pomaga nam rozwinąć mądrość.
Poza zdobywaniem wiedzy na temat dharmy istotne jest jej zastosowanie. Powinniśmy stosować nauki, które sobie przyswoiliśmy. Wszyscy na przykład wiemy, że należy być szczodrym, sama wiedza jednakże nie wystarcza - powinniśmy ją wprowadzić w życie i praktykować szczodrość przy każdej okazji. Podobnie jest z właściwym działaniem. Jedynie na drodze zastosowania nauk osiągniemy oświecenie. Im lepiej rozumiemy dharmę, tym lepiej wiemy, kiedy i gdzie ją zastosować. Każdy moment w naszym codziennym życiu jest okazją do praktyki, której celem jest duchowy rozwój. Im bardziej niesprzyjające okoliczności, w których się znajdujemy, tym większą mamy szansę powodzenia w praktyce dharmy. Możemy na przykład mieć wroga, który nas nienawidzi. Zwykle taka sytuacja jest postrzegana jako zła - nikt nie chce być nienawidzony, gdyż powoduje to dyskomfort. Jednakże z punktu widzenia praktyki, taka sytuacja jest wyzwaniem, gdyż daje nam możliwość rozwinięcia i wzmocnienia pozytywnego nastawienia do dharmy. Nauka o cierpliwości jest istotna i możemy ją stosować w każdych okolicznościach. Zwłaszcza w konfrontacji z naszymi nieprzyjaciółmi musimy być tolerancyjni i cierpliwi. Jeśli jesteśmy w stanie zastosować te zasady, odniesiemy sukces w praktyce.
Problemy są ścieżką do szczęścia. Zasadniczo, im więcej trudności doświadczamy, tym lepsze osiągamy rezultaty. Mimo to, że możemy napotykać wiele przeszkód, jest to ścieżka do sukcesu. Dharma jest bardzo cenna, gdyż dzięki niej możemy pokonać wszelkie trudności, zarówno natury emocjonalnej, jak i fizycznej. Nauki Buddy są tak cenne, ponieważ są wyjątkowymi metodami zapewniającymi nam trwałe powodzenie. Bycie zręcznym praktykującym nie oznacza spędzania całego czasu w ośrodku. W rzeczywistości wszędzie można być dobrym buddystą: w miejscu pracy, na ulicy, czy w restauracji. Inaczej mówiąc, jak długo możemy stosować i praktykować dharmę w każdej sytuacji, tak długo jesteśmy dobrymi buddystami. Powinniśmy używać każdego momentu naszych doświadczeń do rozwoju. Tego, kto nie stosuje nauk, ale jedynie odwiedza ośrodek, określić można jako „fizycznego buddystę” albo pozera. Ten natomiast, kto praktykuje dharmę oraz stosuje ją w życiu regularnie i właściwie oraz odwiedza ośrodek, jest bardzo dobrym praktykującym. Kiedy pojawia się przeszkadzające uczucie, zręczny praktykujący jest w stanie natychmiast je rozpoznać. Następnie powinien on użyć uważności jako podstawy do zastosowania antidotum, co pozwoli mu uwolnić się od tego splamienia. Dlatego, gdy pojawiają się przeszkadzające emocje, powinniśmy je traktować jako wyzwanie i pokonywać je. To jest właściwa praktyka. Jednakże stosowanie metod nie jest tak łatwe, jakby nam się wydawało. Możemy mieć bowiem trudności w rozpoznaniu zaciemnienia lub też jeśli je rozpoznamy, trudno może być nam przypomnieć sobie metodę do pracy z nim bądź ją zastosować. Jako że siła uczucia może być większa od siły antidotum, możemy nie być w stanie szybko go usunąć.
Właściwie wszyscy chcemy pozbyć się zaciemnień umysłu. Jest ich jednak zbyt wiele, by móc tego dokonać za jednym razem. Możemy osiągnąć powodzenie wkładając w to ciągły wysiłek, co w pewnym momencie stanie się pozytywnym nawykiem. Żył kiedyś w Tybecie kupiec o imieniu Norbu Zangpo, który pewnego dnia stracił wszystkie pieniądze. Był tym bardzo rozczarowany i chciał się wycofać z biznesu. Czuł się przygnębiony, więc położył się na ziemi i wtedy zobaczył mrówkę, która próbowała wspiąć się na źdźbło trawy. W połowie drogi jednak spadła. Powtarzało się to 79 razy, aż wreszcie za 80 razem udało jej się wspiąć na szczyt. W tym momencie kupiec uzmysłowił sobie, że bez ustawicznego wysiłku nie można osiągnąć powodzenia w niczym. Od tego momentu wkładał wiele pracy w swoją aktywność i odniósł sukces, stając się najbogatszym kupcem w Tybecie. A zainspirowała go mała mrówka. Ta historia przypomina nam, że powinniśmy ciągle od nowa podejmować wysiłek i nie obawiać się niepowodzeń. Choć początkowo nie będziemy jeszcze doświadczać sukcesów, powinniśmy praktykować tak długo, aż do tego dojdzie. Wszystkim nam brakuje uważności i chęci podejmowania systematycznych starań. Oczekujemy natychmiastowych rezultatów bez żadnego wkładu pracy, to jednak nie jest możliwe. Dharma jest treningiem umysłowym i nie można jej na przykład kupić. Jeśli wiemy, jak używać nauk jako antidotum przeciwko zaciemnieniom umysłu, wszystko staje się bardzo proste. Jeśli jednak dharma staje się jedynie powodem do rozwijania arogancji czy też przeszkadzających uczuć, możemy osiągnąć negatywne rezultaty. Mówiąc krótko, stosując właściwe metody, można zredukować siłę nienawiści, niewiedzy, przywiązania oraz innych zaciemnień umysłu. Zasadniczo w ten sposób możemy ocenić, czy dana osoba jest prawdziwym buddystą, czy też nie. Autentyczny praktykujący to nie ten, kto jedynie słucha dharmy, ale ten, kto wciela ją w życie i doświadcza rezultatów takiego postępowania. Nie jesteśmy prawdziwymi buddystami, jeśli nie stosujemy nauk i nie zmieniamy naszego podejścia do duchowej ścieżki. Jeśli zamiast tego jesteśmy dumni z powodu znajomości nauk i patrzymy na innych z góry, to zwiększy się jeszcze ilość negatywnych myśli. Słuchanie nauk, ich kontemplacja oraz medytacja stanowią całość praktyki. Musimy najpierw zrozumieć znaczenie nauk Buddy, a następnie kontemplować i badać je. Po zbadaniu ich logiki powinniśmy zastosować to, czego się dowiedzieliśmy i w ten sposób medytować. Używanie wyzwalających metod sprawi, że nasza praktyka będzie skuteczna i umożliwi nam osiągnięcie oświecenia.
Medytacja nie oznacza tylko siedzenia i trzymania złożonych dłoni. Medytacja może być praktykowana na wiele sposobów, takich, jak rozwijanie szczodrości, cierpliwości, czy też właściwego postępowania. Tak naprawdę wszystkie działania mogą być formą medytacji i ćwiczenia uważności. Na przykład trudno by nam było uwierzyć, że ktoś może gotować i jednocześnie medytować, bo nie zgadza się to z naszym pojęciem o tym, czym jest medytacja. Jak można praktykować dharmę, gotując? Jednak jeśli ktoś pozostaje uważny podczas tej czynności, wtedy rzeczywiście medytuje.
Wreszcie, prawdziwym buddystą jest ten, kto wprowadza nauki do swojego umysłu i stosuje je w życiu codziennym. Postępując w ten sposób, praktykujący jest świadomy każdej swojej myśli i działania. Kiedy już raz rozwiniemy tę świadomość, nie popełniamy błędów, lecz kontynuujemy gromadzenie pozytywnych myśli, zasługi oraz mądrości. Gdy rozwiniemy te właściwości, pojawi się w nas wewnętrzna radość i nasze życie nabierze głębokiego znaczenia.