POMIARY DLUGOSCI I OBWODOW KONCZYN.doc

POMIARY DŁUGOŚCI I OBWODÓW KOŃCZYN

Rodzaje pomiarów długości kończyn: (odcinkowe, całkowite)

1.      Orientacyjne (pozycja wyjściowa pacjenta – ułożenie – wzrokowa interpretacja)

2.      Względne (funkcjonalna)

3.      Bezwzględne (długość kośćca)

Wyniki zaokrągla się do pełnych centymetrów. Pomiary długości wykonuje się jedno- lub dwukrotnie w czasie procesu usprawniania.

Pomiary obwodów kończyn:

Służą do oceny przyrostów lub ubytków masy mięśniowej oraz ewentualnych zmian wysiękowych w obrębie stawów. Uzyskane wyniki zaokrągla się do 0,5 cm. Pomiary wykonywane co kilka dni.

W/w pomiary wykonujemy centymetrem (metr krawiecki), który przykładamy do odpowiednich punktów (ustalonych) na ciele badanego zarówno jednej jak i drugiej kończyny, celem porównania długości i obwodów.

KOŃCZYNA GÓRNA

Tab. Pomiar długości kończyn górnych [wg. A. Zębaty].

Tab. Sposób orientacyjnej oceny długości odcinkowej kończyn górnych [wg. A. Zebaty].

Tab. Pomiar obwodów kończyn górnych [wg. A. Zębaty].

KOŃCZYNA DOLNA

Tab. Pomiar długości kończyn dolnych [wg. A. Zębaty].

Tab. Sposób orientacyjnej oceny długości odcinkowej kończyn dolnych [wg. A. Zębaty].

Tab. Pomiar obwodów kończyn dolnych [wg. A. Zębaty].

BADANIE ZAKRESU RUCHÓW W STAWACH

Przyjęte jest, że anatomiczna wyprostna pozycja stawu jest zerowa dla pomiaru w stawie.

Typy stawów ( pod względem swobody ruchu):

1.      Staw, w którym ruch odbywa się tylko w jednym kierunku od pozycji zerowej (stawy zawiasowe – st. łokciowy i kolanowy).

Zgjęcie (flexio)oddalenie od zera, prostowanie (extensio) powrót do pw. Przekroczenie pozycji zerowej jest nieprawidłowością – przeprost (hyperextensio).

2.      Staw, w którym występuje ruch zgięcia i prostowania po obu stronach pozycji zerowej (st. nadgarstkowy, st. skokowo-goleniowy).

3.      Staw kulisty i staw ze złożonym trójwymiarowym ruchem (st. ramienny, biodrowy).

1.     Osie i płaszczyzny ruchu w poszczególnych stawach.

Ruchy w poszczególnych stawach mierzone są z pozycji wyjściowej naturalnego zera. Są to ustawienia stawów u człowieka w pozycji stojącej z kończynami górnymi zwieszonymi wzdłuż tułowia, z rękami w supinacji skierowanymi dłońmi do przodu.

Płaszczyzny ruchów:

1)     Strzałkowa (S - Sagittal) albo przednio-tylną, przechodzącą przez ciało pionowo od przodu ku tyłowi,

2)     Czołowa  (F - Frontal) albo boczną, przechodzącą przez ciało pionowo z boku do drugiego boku,

3)     Poprzeczna (T - Transverse) albo horyzontalną, jest ona pozioma, dzieląca ciało poprzecznie.

Każda z tych płaszczyzn jest prostopadła względem drugiej.

Osie ruchów:

a)      podłużna – jest prostopadła do podłoża, wokół tej osi odbywają się ruchy w płaszczyźnie poprzecznej,

b)     czołowa – oś przechodząca z boku do boku, wokół tej osi prowadzone są ruchy w płaszczyźnie strzałkowej

c)      strzałkowa – przechodzi od przodu ku tyłowi, wokół niej odbywają się ruchy w płaszczyźnie czołowej

Osie ruchu są względem siebie prostopadłe. Każda oś ruchu jest prostopadła do płaszczyzny, w której ruch się odbywa.

Pomiar zakresu ruchu:

Zakres ruchu to droga jaką pokonują względem siebie elementy kostne połączone stawem lub stawami:

·         czynny – wywołany pracą mięśni osoby badanej,

·         bierny – wynikający z przyłożenia siły zewnętrznej.

Metodyka:

Zakres ruchu mierzy się kątomierzem (goniometrem).

Pozycja wyjściowa – neutralne zero. Pozycja stojąca z kończynami górnymi zwieszonymi wzdłuż tułowia, z rękami w supinacji (odwrócenie), skierowanymi dłońmi do przodu.

Ustabilizowany odcinek bliższy – brak kompensacji.

Punkt obrotu kątomierza – oś obrotu stawu

Ramiona kątomierza:

·         Ramie nieruchome – oś długa bliższego odcinka stawu,

·         Ramie ruchome – oś długa dalszego odcinka stawu.

Uwaga:

·         Prawidłowe ułożenie ciała przez badanego

·         Opis i demonstracja ruchu w stawie

·         Próba wykonania opisanego ruchu przez badanego

·         Przyłożenie kątomierza lub taśmy

·         Dokonanie pomiaru

Zapis wyników pomiaru metodą SFTR

S – sagittal – płaszczyzna strzałkowa

F – frontal – płaszczyzna czołowa

T – transverse – płaszczyzna poprzeczna

R – rotation – płaszczyzna skrętna

Przykładowy zapis ruchu wyprostu i zgięcia w stawie biodrowym:

S 10-0-115

S – płaszczyzna strzałkowa

10 – wyprost w stawie biodrowym

0 – pozycja wyjściowa

115 – zgięcie w stawie biodrowym.

Sposób zapisywania wyników pomiarów:

Ø      Ruchy wyprostu i wszystkie ruchy prowadzone od ciała zapisuje się jako pierwsze członie,

Ø      Ruchy zgięcia i wszystkie ruchy prowadzone do ciała zapisuje się jako ostatnie,

Ø      Pozycja wyjściowa – zazwyczaj pozycja 0° - zapisywana jest w środku

Ø      Skłony, skręty głowy i kręgosłupa w lewo zapisuje się jako pierwsze, natomiast w prawo jako ostatnie,

Ø      Ruch rotacji zewnętrznej zapisuje się jako pierwsze, a rotacji wewnętrznej jako ostatnie.

Zapisy stanów patologicznych:

Opis: Staw kolanowy. Pozycja wyjściowa – zgięcie - 10°. Możliwy ruch zgięcia w stawie kolanowym 40°.

Zapis: S 0-10-40.

Opis: Staw łokciowy. Pozycja wyjściowa – koślawość - 10°. Możliwe bierne pogłębienie ruchu do kąta 20°.

Zapis: F 20-10-0

Opis: Koślawość stawu kolanowego - 10°.

Zapis: F 10-0

Opis: Szpotawość stawu kolanowego - 10°.

Zapis: F 0-10°

Normy zakresów ruchu stawów: Tabela

KOŃCZYNA GÓRNA

Staw barkowy:

Staw łokciowy: