NOWOTWORY GARDŁA
1. Niezłośliwe
o rzadko
1. WŁÓKNIAK
2. BRODAWCZAK
3. GRUCZOLAK
2. Złośliwe
o częstsze
Objawy:
o ból (przy połykaniu)
o utrudnione oddychanie
o krwioplucie
1. RAK PŁASKONABŁONKOWY (CA PLANOEPITHELIALE)
2. NABŁONIAK LIMFATYCZNY (LYMPHOEPITHELIOMA)
3. CHŁONIAK ZŁOŚLIWY (LYMPHOMA MALIGNUM)
CHŁONIAKI
· gł. w migdałkach
NABŁONIAK LIMFATYCZNY
· w migdałkach
· ogniska kom. nabłonkowych otoczone limfocytami
MĘŚNIAK MIĘSAKOWY PRĄŻKOWOKOMÓRKOWY EMBRIONALNY (RHABDOMYOSARCOMA EMBRYONALE)
NOWOTWORY KRTANI
1. BRODAWCZAK (PAPILLOMA)
1. RAK KRTANI (CA. LARYNGIS)
2. CHŁONIAK ZŁOŚLIWY (LYMPHOMA MALIGNUM)
3. MIĘŚNIAK MIĘSAKOWY PRĄŻKOWOKOMÓRKOWY EMBRIONALNY (RHABDOMYOSARCOMA EMBRYONALE)
4. CHRZĘSTNIAK (CHONDROSARCOMA)
BRODAWCZAK
1. u dzieci
o drobne, czerwone guzki
o utrudnione oddychanie, chrypka
o cofa się samoistnie
o nie złośliwieją (chyba, że były leczone promieniami X)
2. u dorosłych
o pojedynczy, szaro-różowy
o rogowacenie na powierzchni
o stan PRZEDRAKOWY
RAK KRTANI
· najczęściej są to raki płaskonabłonkowe
· częściej u mężczyzn
· czynniki sprzyjające:
o palenie
o alkohol
o promieniowanie X
· stany przedrakowe:
1. brodawczak
2. leukoplakia
3. modzelowatość krtani
4. przewlekłe zapalenie
· objawy:
o chrypka
o ból
o duszność
· najczęstsza lokalizacja: fałdy głosowe
Makroskopowo:
· guz z masami rogowymi na fałdzie głosowym
· guz nacieka fałd i okolice krtani
· powierzchnia guza jest nierówna, ziarnista, czasem owrzodziała
Mikroskopowo:
· często rogowacenie
Przerzuty: do ww. szyi
NOWOTWORY PŁUC = OSKRZELI
Klasyfikacja:
1. NABŁONKOWE
1. ŁAGODNE
2. DYSPLAZJA, CA IN SITU
3. ZŁOŚLIWE
2. Z TKANEK MIĘKKICH
3. Z MIĘDZYBŁONKA OPŁUCNEJ
1. MIĘDZYBŁONIAK ŁAGODNY (MESOTHELIOMA)
2. MIĘDZYBŁONIAK ZŁOŚLIWY
1. NABŁONKOWY
2. WRZECIONOWATOKOMÓRKOWY
3. DWUFAZOWY (i podścielisko łącznotkankowe i formy nabłonkowe)
4. INNE
2. ZŁOŚLIWE
1. CARCINOSARCOMA
2. BLASTOMA
3. MELANOMA MALIGNUM
4. CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE
5. INNE
CA PULMONIS = CA BRONCHI
częściej u mężczyzn
między 40-70 r.ż.
tylko 2% przed 40 r.ż.
Etiologia
· palenie tytoniu (policykliczne węglowodany aromatyczne - czynnik inicjujący, pochodne fenolu - czynnik promujący), nikotyna, aldehyd mrówkowy, cyjanowodór, akroleina - uszkadzają rzęski, benzopiren - kancerogen
o średnio po 35 latach palenia
o zagrożenie rakiem zmniejsza się po 2-3 latach od zaprzestania palenia, do normy powraca po 13
o rzadko u palących < 10 lat
· radon
· ekspozycja na azbest, promieniowanie
· choroby płuc -> blizny płucne, włóknienie płuc
· predyspozycje genetyczne
· zaburzenia immunologiczne
Patogeneza (palenie tytoniu):
Zmiany wczesne
1. wytwarzanie czynnika wzrostu w płucu
2. postępujące uszkodzenia genetyczne ( onkogenów, Ż genów supresyjnych)
3. ucieczka spod nadzoru immunologicznego
Zmiany późne
1. proliferacji guza
2. zablokowanie apoptozy
Końcowy efekt
1. kom. neo wydzielają czynnik wzrostu i czynnik pobudzający angiogenezę
Obraz kliniczny
Typowy chory: mężczyzna, 60-70 r.ż.
o kaszel, krwioplucie
o zap. płuca (guzy położone centralnie)
o śluzotok oskrzelowy z odkrztuszaniem dużych ilości plwociny
o ból w kl. piersiowej
o zesp. Pancoasta - now. umiejscowiony w szczycie płuca nacieka nn., naczynia, mm. i kości obręczy górnej
o zespół ż. gł. górnej (przekrwienie twarzy, szyi i ramion na skutek ucisku na ż. gł. górną)
o objawy związane z przerzutami (gł. do CUN)
Zespoły paranowotworowe - ogólnoustrojowe objawy nowotworu nie związane z obecnością przerzutów nowotworowych:
o wyniszczenie
o palce pałeczkowate i osteoartropatia przerostowa
o niebakteryjne zakrzepowe zap. wsierdzia
o wędrujące zap. żył
o związane z ektopowym wydzielaniem hormonów prze kom. guza:
§ hiperkaliemia
§ ADH
§ zesp. Cushinga
§ akromegalia
§ ginekomastia
U 10% chorych: brak objawów klinicznych - gł. gdy guz zlokalizowany obwodowo
RAK PŁUCA - klasyfikacja:
1. RAK PŁASKONABŁONKOWY - CA. PLANOEPITHELIALE
wariant: RAK WRZECIONOWATOKOMÓRKOWY (CA. FUSOCELLULARE)
2. RAK DROBNOKOMÓRKOWY (CA. MICROCELLULARE) | najczęściej dają
1. OWSIANOKOMÓRKOWY (CA. AVENOCELLULARE) = OAT CELL CA | objawy
2. POŚREDNIOKOMÓRKOWY (CA. INTERMEDIOCELLULARE) | paranowotworowe
3. MIESZANY OWSIANOKOMÓRKOWY (CA. AVENOCELLULARE MIXTUM)
3. GRUCZOŁOWY - ADENOCARCINOMA
1. ZRAZIKOWY (AD. ACINARE)
2. BRODAWCZAKOWATY (AD. PAPILLARE)
3. OSKRZELIKOWO-PĘCHERZYKOWY (AD. BRONCHILO-ALVEOLARE)
4. LITY WYTWARZAJĄCY ŚLUZ
4. WIELKOKOMÓRKOWY - CA. MACROCELLULARE
1. JASNOKOMÓRKOWY (CA. CLAROCELLULARE)
2. OLBRZYMIOKOMÓRKOWY (CA. GIGANTOCELLULARE)
5. GRUCZOŁOWO-PŁASKONABŁONKOWY (CA. ADENO-PLANOEPITHELIALE)
6. RAK GRUCZOŁÓW OSKRZELOWYCH
1. CA. ADENOIDES CYSTICUM = CYLINDROMA
2. CA. MUCOEPIDERMALE
7. RAKOWIAK (CARCINOID)
8. INNE
Ponad 95% wszystkich pierwotnych neo stanowią 4 typy histologiczne:
· rak płaskonabłonkowy
· rak drobnokomórkowy
· rak gruczołowy
· mieszany
RAK PŁASKONABŁONKOWY
- należy do NIEDROBNOKOMÓRKOWYCH
- 40-50% raków w Polsce
- nie leczony daje najdłuższe przeżycie - ponad 1 rok
- późno daje przerzuty
- związany z paleniem tytoniu
- powstaje z kom. nabłonka pokrywającego śluzówkę oskrzeli, najczęściej na podłożu zapalenia
przewlekłego i uszkodzenia nabłonka oskrzelowego
- nieleczony daje najdłuższe przeżycie
- późno da...
MMikulicz