SEMINARIUM 6- PSYCHIATRIA.doc

ZABURZENIA ZWIĄZANE ZE STRESEM. ZABURZENIA DYSOCJACYJNE.

1.        podobieństwo przewlekłego stresu i depresji??

2.      Czy to możliwe, żeby stresowe przeżycia z dzieciństwa wpływały na występowanie depresji w życiu dorosłym?

3.      Czy bardzo silne stresory psychiczne mogą uszkadzać mózg?

Mózg:

1.        archipallium

2.      paleopallium

3.      neopallium

NEUROPLASTYCZNOŚĆ – elastyczność procesów zachowania w mózgu pod wpływem emocji.

·         Połączenia neuronalne rozwijają się i zmieniają w reakcji na nowe doświadczenia i uczenie się

·         Integracja sieci neuronowych

·         Ekspresja genów odpowiedzialnych za funkcje mózgu w dużej części odbywa się po urodzeniu pod wpływem reakcji ze środowiskiem

Pamięć emocjonalna – ciało migdałowate dobrze funkcjonuje około 2 rż

Kandel „psychologiczne” procesy uczenia się prowadzą do „biologicznej” modyfikacji w obrębie mózgu.

STRES

Chude Bernard – „środowisko wewnętrzne”

Walter Canzon –”homeostaza”

Hans Selye – “teoria stresu”

Stresor – wywołuje reakcje stresowe

Reakcja stresowa – odpowiedź organizmu pod wpływem działań stresora

Ujęcie psychologiczne

·         Bodziec, sytuacje lub wydarzenie zewnętrzne o określonych właściwościach ( śmierć, ślub)

·         Jako reakcja wewnętrzna człowieka, doświadczenie w postaci określonego przeżycia

·         Jako reakcja między czynnikami zewnętrznymi a właściwościami człowieka

Czy zaistnieje sytuacja stresowa:

·         Czynniki zewnętrzne

·         Sytuacje emocjonalne człowieka

Stres wg Lazarusa

„określone relacje między osobą a otoczeniem, które oceniane jest przez osobę jako obciążająca lub przekraczająca jej zasoby i zagrażające jej dobrostanowi”

„Radzenie sobie ze stresem”

              „stale zmieniające się poznawcze i behawioralne wysiłki mające na celu opanowanie określonych zewnętrznych i wewnętrznych wymagań, ocenianych przez osobę jako obciążające lub przekraczające jej zasoby”

·         Funkcja instrumentalna -> rozwiązanie sytuacji ( zadaniowa – zmiana w otoczeniu )

·         Funkcja samoregulacji emocji -> opanowanie negatywnych stanów emocjonalnych, uruchomienie procesów obronnych zmniejszających obciążenie emocjonalne , gdy nie dało się uzyskać efektu w pkt. 1

·         Indywidualny styl radzenia sobie

·         Czynniki wrodzone (ogólne tendencje)

Duże znaczenie mają dotychczasowe doświadczenie życiowe

·         Pozytywne

·         Negatywne

Strategie radzenia sobie:

o        Konfrontacje

o        Dystansowanie się

o        Samokontrola

o        Poszukiwanie wsparcia społecznego

o        Przyjmowanie odpowiedzialności

o        Ucieczka

o        Planowane rozwiązywanie problemu

o        Pozytywne przewartościowanie

Nie ma uniwersalnej strategii, która spełniałaby się w każdej sytuacji stresowej.

Pojęcie stresu

Selye 1960

Ujęcie biologiczne:

·         Reakcja stresowa ma charakter ogólnoustrojowy i jest niespecyficzna tzn. niezależnie od charakteru czynników wywołujących jej podstawowe mechanizmy są takie same

·         Hipokamp- Oś podwzgórzowo – przysadkowo – nadnerczowe

·         Dystres i eustres

Eustres – ostra reakcja stresowa prowadząca do wytworzenia nowego mechanizmu adaptacyjnego, które ma zazwyczaj charakter korzystny dla organizmu

Dystres

·         Skutek nierozwiązanego stresu i ma najczęściej charakter przewlekły, który wiąże się z zaburzeniami adaptacji

·         Przedłużona hiperkortyzolemia i nadczynność, dysregulacje układu sympatycznego

·         Osłabienie procesów pamięciowych, immunosupresja, zahamowanie produkcji hormonów płciowych, osteoporoza, nadciśnienie tętnicze krwi, tachykardia

·         Rola w rozwoju chorób układu sercowo – naczyniowego, metabolicznych, endokrynologicznych i nowotworowych, Psychicznych

Mechanizm reakcji stresowych

Świat realny  =   oczekiwanie                                                            zaburzenie homeostazy

Komperator hipokamp- przegroda                                                                      IL- 1

Zahamowanie          śródmózgowie       +          podwzgórze       +           j. Sinawe

Behawioralne              ( DA)                               ( CRF)                  ( Noradrenalina)

Neuroplastyczność

·         Korelacja między wyższym poziomem wykształcenia, ćwiczeniem umiejętności, zaangażowanie w pracę umysłową a liczbą neuronów i ich połączeń

·         Silny stres hamuje uczenie się i rozwój mózgu, łagodny i umiarkowany wzmaga wytworzenie komórek w obszarach związanych z uczeniem się

Wpływ na funkcje poznawcze

·         Zaburzenia reakcji wygaszania

·         Uszkodzene komórek nerwowych przez glukokortykoidy (szczególnie hipokampa)

·         Zaburzenia funkcji poznawczych, pamięci, koncentracji uwagi

Zmiany neuroprzekaźników

·         Wzrost norepinefryny (NA) -> lęk, pobudzenie, drażliwość, wzrost napięcia, reakcje przestrachu

·         Wzrost dopaminy – nadmierna czujność, nastawienie paranoiczne, zaburzenia spostrzegania pod wpływem stresu

·         Spadek serotoniny – drażliwość, agresja, pobudzenie, przemoc

W przewlekłym stresie może dochodzić do utrwalonych zmian

Wolne i szybkie sieci strachu

System szybki -> odruchowy, informacje ze zmysłów przez wzgórze do ciała migdałowategoà walka, ucieczka (układ autonomiczny)

System wolny – hipokamp, kora – świadoma analiza

Ciało migdałowate

·         Przechowuje nabyte we wczesnym okresie życia lęki, poczucie bezpieczeństwa i przywiązanie

·         W wieku kilku lat sieci neuronowe są zaprogramowane przez wczesne uczenie się emocji

·         Później integracja z systemami korowymi (trauma zaburza)

Stres a oprawa macierzyńska

·         Charakter i poziom matczynej opieki moduluje struktury odpowiedzialne za reakcję stresową

·         Intensywna opieka (szczury) osłabia biologiczną reakcję na stres

·         Separacja sprzyja osłabieniu pamięci w wieku dorosłym

Traumatyczne doświadczenia

·         Stres matki związany z niską wagą dziecka przy urpdzeniu, nadpobudliwością, nadaktywnością i trudnościami w nauce

·         Zmiany w mózgu niemowląt, którym matki doświadczyły depresji

·         Wczesne traumatyczne doświadczenia -> brak integracji między świadomymi informacjami, wrażeniami, afektem, zachowaniem -> zaburzenia

Wpływ stresu na rozwój OUN

„uwrażliwienie osi ppn i układu autonomicznego (przez CRF)

·         Trwałe zmiany biochemiczne

·         Zwiększone ryzyko zanurzeń psychicznych w wieku dorosłym

·         Zmiany neuroanatomiczne (związane z ciałem migdałowatym i hipokampem)

Zaburzenia stresowe pourazowe PTSD

·         Zdarzenie obejmujące śmierć, zagrożenie śmiercią, naruszenie integralności fizycznej

·         Intensywnie, ponownie przeżywane

·         Unikanie i psychiczne odrętwienie

·         Fizjologiczne pobudzenie

PTSD – ponowne przeżywanie

·         Uporczywe wspominanie wydarzeń

·         Uporczywe sny

·         Fizyczne, psychiczne odczucia powrotu wydarzenia(np. omamy)

·         Nawrót wskutek ekspozycji przypominającej aspekt wydarzenia ( omamy)

Zaburzenia stresowe pourazowe PTSD

·         Ponowne przeżywanie – uaktywnienie systemów podkorowych (ciało migdałowate) przez bodźce przypominające uraz

·         Unikanie – np. amnezja, ochrona przed niebezpieczeństwem, pogłębia dezintegrację sieci neuronalnych

·         Fizjologiczne pobudzenie – rozregulowanie ciała migdałowatego i układu autonomicznego

Zaburzenia dysocjacyjne

·         Histeria - „głodna macica”

·         Podlega sugestii

·         „pithiatismus” – „ucieczka przez perswazję

·         Objaw histeryczny – zniekształcona, przemieszczona i symboliczna forma konfliktu wewnętrznego

·         Aspekty kulturowe – Europa, Indie, Azja

·         Społeczności plemienne – Latah, imu, pibloktq, lulu

·         Amnezja, fuga – częściej w czasie wojen, katastrof, rzeżączki

·         Urazy z dzieciństwa

·         Korzyść pierwotna i wtórna

·         Współwystępowanie innych zaburzeń psychicznych

·         Częściowa lub całkowita utrata normalnej integracji między wspomnieniem z przeszłości, poczuciem tożsamości, wrażeniami czuciowymi i kontrolą dowolnych ruchów ciała

·         Amnezja, fuga, osłupienie, trans i splątanie, dysocjacyjne zaburzenia ruchu i czucia, osobowość mnoga

Amnezja psychogenna – odwracalna może zwiększać się, zmniejszać

Fuga-> tracenie poczucia tożsamości, wspomnień, trwa różnie długo, ustępuje

Zaburzenia adaptacyjne

·         Ocena związku między objawami a poprzedzającą historią  życia, osobowością i wydarzeniem stresowym

·         Reakcje depresyjne, lękowe, zaburzenie emocji, zachowanie

·         Zwykle ustepuje po kilku miesiącach

Przewlekły stres a depresja

W zespole depresyjnym podobne zmiany biologiczne jak w stresie przewlekłym: długotrwałe aktywacje osi ppn, spadek hamowania zwrotnego, wzrost aktywności układu noradrenergicznego

·         Podanie CRR – objawy podobne do tych w stresie przewlekłym i depresji

·         Zmiany neuroanatomiczne w depresji: hipokamp, ciało migdałowate

Strategie postępowania

·         „zdrowy tryb życia” (samokontrola)

·         Psychoterapia (wzrost integracji sieci neuronalnych)

·         Farmakoterapia- leki przeciwdepresyjne normalizują CRF, ACTH, kortyzol, zmniejszają syntezę i gęstość receptorów glikokortykosteroidowych (poprawa efektywności sprzężenia zwrotnego)

Niekorzystne czynniki w dzieciństwie

                                         Depresja

              otępienie

ANETKA, ANIA, GATKA , OLUŚ