prostytucja.pdf

BłaŜej Karwat

Adrianna Skrzypiec

Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Społecznego „Stricte”

Prostytucja jako zjawisko społeczne

i problem niedostosowania społecznego

Raport o środowisku osób pracujących w seksbiznesie

na przykładzie miasta Szczecina

Szczecin 2001

Wstęp

Prostytucja stanowi powaŜny problem społeczny, a jego rozmiar oraz

znaczenie dla spójności społeczeństwa został zauwaŜony w trakcie dokonującej

się w Polsce po roku 1989 transformacji ustrojowej. Wcześniej zjawisko to nie

wzbudzało szczególnego zainteresowania środowisk naukowych, jak równieŜ

było świadomie ukrywane przez tamtejsze władze.

Dziś prostytucja spostrzegana jest w wielu aspektach: społecznym, psy-

chologicznym i medycznym. W aspekcie społecznym badacze interesują się

problematyką stygmatyzacji grupy osób pracujących w prostytucji, przyczyn,

dla których kobiety i męŜczyźni decydują się na tego typu formę pozyskiwania

środków finansowych, a następnie interesuje ich środowisko rówieśnicze, ro-

dzinne (na przykład proces socjalizacji, spełnianie funkcji matki i Ŝony), zaspa-

kajanie potrzeb ekonomiczno-społecznych etc. W aspekcie medycznym prosty-

tucja wzbudza zainteresowanie specjalistów epidemiologii, szczególnie w kwe-

stii zakaŜeń HIV i innych chorób przenoszonych drogą płciową tj. kiła, rzeŜącz-

ka, WZW typu B czy teŜ świerzb, wszawica, opryszczka i inne zakaŜenia

(Sexual Transmitted Diseases STD). W aspekcie psychologicznym moŜna ob-

serwować: zachowania agresywne, wpływ autorytarnych rodziców na kształto-

wanie się zaburzonej, socjopatycznej osobowości, formy więzi rodzinnych, spo-

soby nawiązywania kontaktów interpersonalnych, umiejętności radzenia sobie

ze stresem i frustrującymi sytuacjami społecznymi.

„ W tym interesie pracuj ę ju Ŝ przeszło trzy lata. Pracuj ę na ulicy i moje zarobki znacz-

nie ró Ŝ ni ą si ę od zarobków dziewczyn z agencji. Klientom zale Ŝ y na szybkim seksie, najlepiej

bez prezerwatywy – zapłata i do domu. Z ka Ŝ dej nocki płac ę chłopakowi, obstawiaj ą cemu

ulic ę , na której pracuj ę .” – mówi 32-letnia Ewa.

Prostytucja w Polsce nie jest karana, co nie znaczy jednak, Ŝe w Polsce

podobnie jak w Holandii czy Niemczech została zalegalizowana. W naszym kra-

ju nawet nie planuje się wprowadzać tego typu zmiany legislacyjne. Karze pod-

legają jednak ci, którzy zmuszają do nierządu (sutenerzy) lub przedstawiciele

zorganizowanych grup przestępczych, zbierający haracze za moŜliwość pracy na

ulicy określonego miasta. W rejonie pogranicza usługi seksualne sprzedaje oko-

ło tysiąca kobiet róŜnych narodowości, ale najczęściej są to obywatelki Polski,

Rosji, Bułgarii, Ukrainy. Obywatelki krajów byłego ZSRR pracują najczęściej

na drogach dojazdowych do wielkich miast przygranicznych, okazjonalnie na

przejściach granicznych. Kobiety pochodzące z innych krajów np. Chin, państw

afrykańskich, jeśli pracują, to w agencjach towarzyskich i są prostytutkami eks-

kluzywnymi. Większość prostytuujących się kobiet stanowią osoby w wieku 35-

39 lat oraz 40-44. Wśród męŜczyzn są to osoby w wieku do 25. DuŜym zaintere-

sowaniem ze strony homoseksualnych klientów cieszą się pełnoletni męŜczyźni

o chłopięcej urodzie.

Wbrew stereotypom wśród osób zaliczających się do środowiska prosty-

tuujących się kobiet i męŜczyzn, znajdują się ludzie pochodzący z rodzin o róŜ-

nym statusie ekonomiczno-społecznym, zróŜnicowanym poziomie wykształce-

nia, róŜnych wyznań (takŜe osoby niewierzące) i narodowości. Mogą to być

osoby biegle władające wieloma językami obcymi, zamęŜne lub Ŝonate, wy-

chowujące dzieci, inteligentne czy teŜ nie pozbawione talentu artystycznego.

Wraz ze zmianami kulturowymi, zapoŜyczaniem obcych wzorów kulturowych

przede wszystkim z Zachodu mamy do czynienia ze zjawiskiem prostytucji.

Prostytucja jest sposobem na szybkie i skuteczne pozyskiwanie środków nie-

zbędnych do Ŝycia (takŜe w przypadku „dorabiających” studentek). Prostytucja

stała się zatem nie tylko koniecznością, wynikającą ze skrajnie ubogiej i depry-

mującej sytuacji, lecz takŜe łatwą i mało męczącą formą zarobkowania.

Problemem prostytucji oraz zagadnieniami, które pośrednio bądź bezpo-

średnio są z nią związane zainteresowaliśmy się w listopadzie 1999 roku, co

spowodowało, ze ostatecznie zajęliśmy się obserwacją zjawiska prostytucji

w Szczecinie. Interesowały nas róŜne środowiska osób pracujących

w seksbiznesie, zamieszkujące województwo zachodniopomorskie. Z tego po-

wodu obserwacje nasze prowadziliśmy zarówno na ulicach Szczecina,

w agencjach towarzyskich i lokalach rozrywkowych, dyskotekach gejowskich

czy drogach dojazdowych do miasta. W końcowym etapie naszych obserwacji

zainteresowaliśmy się prasą i Internetem.

Zdecydowanie trudne okazały się kontakty typu „twarzą w twarz”

z prostytuującymi się osobami. Ów kontakty były moŜliwe dzięki doświadcze-

niu i pracy w środowiskach dysfunkcyjnych, co wynika z Programu Rozwoju

Społecznego „Stricte” naszego Stowarzyszenia. Rozmowa, podczas której stara-

liśmy się korzystać z rozmaitych technik psychologii społecznej dość często

kończyła się zniechęceniem ze strony badanej jednostki. W ostateczności

zdąŜyliśmy jednak przeprowadzić rozmowy z grupą trzydziestu jeden kobiet

i siedmiu męŜczyzn pracujących na terenie Szczecina i województwa zachod-

niopomorskiego. Zdobyliśmy informacje na temat sytuacji rodzinnej, społecz-

nej, ekonomicznej osób prostytuujących się. Zaobserwowaliśmy, w jaki sposób

prostytutki nawiązują kontakty z klientami, jak wyglądają ich „robocze noce”,

jaki są ich wzajemne relacje oraz codzienne problemy.

Rozdział I

Szczególny charakter zjawiska prostytucji

w regionie zachodniopomorskim

W niniejszym rozdziale postaramy się przedstawić w jaki sposób połoŜe-

nie geograficzne Szczecina i całego województwa zachodniopomorskiego

wpływa na rozwój prostytucji w mieście oraz sprawia, Ŝe znajduje się ono

w czołówce seksbiznesu, wśród największych gospodarczych i przemysłowych

ośrodków w Polsce.

Prostytucja, jako zjawisko społeczne rozwija się w wielkich aglomera-

cjach miejskich, gdzie popyt na usługi prostytucyjne i warunki uprawiania nie-

rządu są szczególnie korzystne. RównieŜ w Polsce zjawisko to koncentruje się

w wielkich aglomeracjach. Na podstawie analizy wyników badań zawartych

w polskiej literaturze Stanisław Akoliński dochodzi do wniosku, Ŝe „natęŜenie

prostytucji występuje w ośrodkach wielkomiejskich (Warszawa, Kraków, Łódź,

Katowice, Gdynia-Gdańsk, Szczecin, Poznań – zwłaszcza w okresie targów

handlowych) oraz w ośrodkach wypoczynkowych.” 1 Rację naleŜy takŜe przy-

znać W. Radeckiemu, który stwierdza, Ŝe „prostytucja jest problemem nie tyle

ogólnokrajowym, ile większych ośrodków miejskich.” 2 Rzeczywiście, wystę-

powanie kilku czy kilkunastu prostytutek w małych miastach nie stwarza pro-

blemu w skali społecznej, aczkolwiek moŜe to być problem istotny dla społecz-

ności tam zamieszkałej.

Według Michała Antoniszyna i Andrzeja Marka 3 czynnikami decyduj ą -

cymi o koncentracji prostytucji w wielkich aglomeracjach miejskich s ą:

- Stały popyt na usługi seksualne;

- Anonimowość, która sprzyja przełamywaniu oporów moralnych,

zwłaszcza u młodych, początkujących prostytutek;

M. Antoniszyn, A. Marek, Prostytucja w świetle badań kryminologicznych, Warszawa 1985, s. 15.

2 W. Radecki, Sytuacja prawna prostytucji w Polsce [w:] Problemy kryminalistyki nr 73, s. 345.

M. Antoniszyn, A. Marek, op. cit., s. 48.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: