raport-o-sektach.pdf

(583 KB) Pobierz
28982475 UNPDF
RZECZPOSPOLITA POLSKA
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
Międzyresortowy Zespół
do Spraw Nowych Ruchów Religijnych
RAPORT O NIEKTÓRYCH
ZJAWISKACH ZWIĄZANYCH Z
DZIAŁALNOŚCIĄ SEKT
W POLSCE
Warszawa 2000
 
28982475.001.png
S P I S T R E Ś C I
WSTĘP
1
CZĘŚĆ PIERWSZA
Sekty w Polsce – perspektywa społeczna
8
I.
PROBLEMY TERMINOLOGICZNE
8
II. PRZYCZYNY POWSTAWANIA I ROZWOJU SEKT
14
1. Przyczyny ustrojowe
14
2. Przyczyny społeczne
15
3. Przyczyny indywidualne
15
III. KLASYFIKACJA I STRUKTURA SEKT
16
1. Klasyfikacja sekt
16
2. Struktura sekty
20
IV. FORMY PRAWNE PRZYJMOWANE PRZEZ SEKTY
22
1. kościoły i inne związki wyznaniowe
23
1) wolność sumienia i religii
23
2) rodzaje statusu prawnego
kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce
25
3) zasady rejestracji
kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce
27
2. stowarzyszenia
30
2
CZĘŚĆ DRUGA
Sekty jako grupy destrukcyjne
33
I. CHARAKTERYSTYKA SEKTY
33
1. Cechy różnicujące sektę od innych grup społecznych
33
1) silnie rozwinięta struktura władzy
33
2) znaczna rozbieżność
między celami realizowanymi a deklarowanymi
34
3) ukrywanie faktycznych norm grupowych
34
2. przyczyny i skutki przynależności do sekt
35
1) przyczyny przynależności do sekt
35
2) skutki przynależności do sekt
43
II. NIEKTÓRE ZJAWISKA PATOLOGICZNE
ZWIĄZANE Z DZIAŁALNOŚCIĄ SEKT
45
1. naruszanie prawa karnego
45
2. naruszanie prawa rodzinnego
48
3. inne naruszanie prawa
50
ZAKOŃIE
52
BIBLIOGRAFIA
3
WSTĘP
Od początku lat 90-tych duże emocje towarzyszą pojawieniu się w Polsce wielu grup
nazywanych powszechnie sektami. Ugrupowania te oskarżane są o stosowanie
niedozwolonych i nieetycznych metod werbunku nowych członków oraz ich psychiczne
uzależnianie, powodujące ślepe posłuszeństwo przywódcy. Zdaniem krytyków tych grup
dopuszczają się one szeregu przestępstw, takich jak przemyt broni, handel narkotykami,
porwania, wyłudzanie pieniędzy, a wszystko to pod hasłami odnowy religijnej, doskonalenia
duchowego, poszerzania świadomości itp. O odczuciach społecznych wobec sekt świadczą
wyniki badań opinii publicznej, przeprowadzone przez Demoskop, zgodnie z którymi dla
ponad trzech czwartych Polaków sekty stanowią poważne zagrożenie, a według 65%
działalność sekt powinna być prawnie zabroniona. 27% respondentów dopuszcza możliwość
legalnej działalności sekt, ale pod warunkiem dokładnej ich kontroli ze strony władz
państwowych. Podobne wyniki przyniósł sondaż przeprowadzony w lipcu 1999 r. przez
OBOP.
Celem niniejszego raportu jest przedstawienie zasadniczych zagadnień związanych z
działalnością grup, na określenie których używa się zamiennie takich pojęć jak „ nowe ruchy
religijne”, „ruchy parareligijne”, „ sekty”, „ ruchy kultowe”, „ kulty”.
Terminy te nie występują w prawie polskim (uwzględniając w tym podpisane i
ratyfikowane przez Polskę konwencje międzynarodowe stanowiące źródło prawa
wewnętrznego). Nie istnieje zatem prawna podstawa kwalifikacji danej grupy do wyżej
wymienionych organizacji, a co za tym idzie odniesienie do nich w sposób odrębny (jako
podmiotu prawa) zadań i kompetencji organów państwa.
Na gruncie obowiązującego prawa działalność wymienionych grup stanowi formę
aktywności obywateli i jest możliwa w formie stowarzyszeń, kościołów, związków
wyznaniowych, bądź innych osób prawnych oraz niesformalizowanych związków osób
fizycznych. Wszystkie te podmioty podlegają ogólnie obowiązującym przepisom prawnym.
Psychologowie w wielu publikacjach wskazują, iż efektem uczestnictwa w niektórych
ruchach religijnych i parareligijnych jest w miejsce rozwoju – destrukcja osobowości
polegająca na zniszczeniu dotychczasowych cech osoby oraz jej roli w rodzinie i
społeczeństwie. Symptomami destrukcji może być nagła zmiana wyznawanych przez osobę
4
wartości, obniżenie elastyczności umysłowej, posługiwanie się ustalonymi stereotypami
reakcji psychicznych.
Zagrożenia te nabierają szczególnie dramatycznej wymowy w odniesieniu do
najbardziej drastycznych – mających miejsce w latach 90-tych we Francji, Szwajcarii, USA,
Ukrainie – przypadków zbiorowych samobójstw oraz zabójstw wyznawców tzw. sekt
apokaliptycznych. Rezultaty te osiągane są stosowaniem metod i technik psychologicznych,
parapsychologicznych, socjologicznych i farmakologicznych, opartych na najnowszych
zdobyczach wiedzy medycznej i socjotechniki. Techniki te budzą kontrowersje co do ich
zgodności z obowiązującym prawem i zasadami określającymi tolerancję w zakresie wolności
sumienia, religii, światopoglądu i zrzeszania.
Wśród najbardziej znanych wydarzeń tego typu na świecie można wymienić:
18 listopada 1978 roku w Jonestown w Gujanie ponad 900 członków Świątyni Ludu Jima
Jonesa popełniło zbiorowe samobójstwo, wypijając napój z cyjankiem potasu podczas
makabrycznej ceremonii; niektórzy z nich zostali zastrzeleni (w tym małe dzieci); dzień
wcześniej wyznawcy sekty zamordowali amerykańskiego kongresmana Leo Ryana i trzy
towarzyszące mu osoby,
19 września 1985 roku na Filipinach 80 członków sekty Datu Mangayanona z plemienia
Ata z wyspy Mindanao otruło się na polecenie kapłana, „aby zobaczyć wizerunek Boga”;
1 litopada 1986 roku na plaży w Wakayama w Japonii 7 kobiet, wiernych Kościoła
Przyjaciół Prawdy, spaliło się żywcem po śmierci przywódcy sekty, Kiyoharu Miyamoto;
w sierpniu 1987 roku w okolicach Seulu, w Korei Południowej, otruło się 32 wyznawców
„bogini” Pak Soon-Ja, podającej się za bóstwo, ofiary miały poderżnięte gardła;
w grudniu 1991 roku meksykańska policja oskarżyła duchownego Ramona Moralesa
Almazana o spowodowanie śmierci 29 jego sympatyków w świątyni wypełnionej
toksycznym dymem;
w 1993 roku członkowie ukraińskiej sekty „Białe Bractwo” usiłowali popełnić masowe
samobójstwo; tragedii dało się jednak zapobiec dzięki interwencji milicji, która w
listopadzie tego roku zatrzymała przywódców tej sekty, Jurija Kriwinogowa i Marynę
Cwigun wraz z 700 wyznawcami i zwolennikami, którzy całkowicie byli przygotowania
na śmierć;
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin