kanon krajoznawczy Polski-PTTK.pdf

(44166 KB) Pobierz
1_1-2
6403575.523.png 6403575.534.png 6403575.545.png 6403575.555.png 6403575.001.png 6403575.012.png 6403575.023.png 6403575.034.png 6403575.045.png 6403575.056.png 6403575.067.png 6403575.078.png 6403575.089.png 6403575.100.png 6403575.111.png 6403575.122.png 6403575.133.png
Autorzy hase³
Anna Becker-Kuliñska, Marian Czy¿ewski, Jerzy Kosacki, Bogdan Kotowski,
Andrzej Kowalski, Marek Krzemieñ, Jan Krzysztoñ, Bogdan Kucharski,
W³odzimierz £êcki, Piotr Malukiewicz, Krzysztof Mazurski, Anna Michalska,
Wojciech Napiórkowski, Gra¿yna Or³owska-Rybicka, Henryk Paciej,
Robert Respondowski, Krzysztof Stañczyk, Ryszard Wrzosek
Opracowanie redakcyjne:
Bogdan Mocicki i Andrzej Wielocha
Opracowanie graficzne i kartografia:
Agnieszka i Miko³aj Wielocha
Uk³ad ksi¹¿ki:
Andrzej Wielocha
Opracowanie wersji elektronicznej:
Miko³aj Wielocha
PO RAZ PIERWSZY
KSI¥¯KA ZOSTA£A WYDANA Z OKAZJI
V KONGRESU KRAJOZNAWSTWA POLSKIEGO
GNIEZNO 2000
ISBN 83-7005-475-7
Wydanie II poprawione i uzupelnione
© by Wydawnictwo PTTK KRAJ Sp. z o.o.
Warszawa 2005
wersja elektroniczna
© by Zarz¹d G³ówny PTTK
Warszawa 2007
Wydawnictwo PTTK KRAJ,
00-075 Warszawa, ul. Senatorska 11, tel./fax (0-22) 826-16-91,
e-mail: poczta@kraj.pttk.pl
6403575.144.png 6403575.155.png 6403575.166.png 6403575.177.png 6403575.188.png 6403575.199.png 6403575.210.png 6403575.221.png 6403575.232.png 6403575.243.png 6403575.254.png 6403575.265.png 6403575.276.png 6403575.287.png 6403575.298.png 6403575.309.png 6403575.320.png 6403575.331.png 6403575.342.png 6403575.353.png 6403575.364.png 6403575.375.png 6403575.386.png 6403575.397.png 6403575.408.png 6403575.419.png 6403575.430.png 6403575.441.png 6403575.452.png 6403575.463.png 6403575.474.png 6403575.485.png 6403575.496.png 6403575.507.png 6403575.518.png 6403575.521.png 6403575.522.png 6403575.524.png 6403575.525.png 6403575.526.png 6403575.527.png 6403575.528.png 6403575.529.png 6403575.530.png 6403575.531.png 6403575.532.png 6403575.533.png 6403575.535.png 6403575.536.png 6403575.537.png 6403575.538.png 6403575.539.png 6403575.540.png 6403575.541.png 6403575.542.png 6403575.543.png 6403575.544.png 6403575.546.png 6403575.547.png 6403575.548.png 6403575.549.png 6403575.550.png 6403575.551.png
3
O kanonie krajoznawczym i jego genezie
Kanon Krajoznawczy Polski jest ksi¹¿k¹ doæ specyficzn¹. Jest to swego rodzaju wykaz
najciekawszych w skali kraju obiektów krajoznawczych po³o¿onych w poszczególnych
regionach Polski. Dla uproszczenia, dla jednoznacznoci terytorialnej, przyjêto podzia³
Kraju na 16 województw, wed³ug aktualnie obowi¹zuj¹cej struktury administracyjnej.
Nie w pe³ni odpowiada to podzia³om na regiony historyczne czy kulturowe, z regu³y
preferowane w krajoznawstwie, poniewa¿ jednak ich granice w wiêkszoci nie s¹ okrelane
jednoznacznie, przyjêto wspomniany podzia³ administracyjny.
W lutym 1993 r., w czasie odbywaj¹cego siê w Poznaniu XIII Walnego Zjazdu Polskiego
Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego opublikowany zosta³ nowy Regulamin Odznaki
Krajoznawczej wraz ze spisem obiektów nazywanym Kanonem Krajoznawczym Polski.
W Kanonie ujêto najciekawsze, najbardziej charakterystyczne dla Kraju jak i poszczególnych
regionów obiekty krajoznawcze.
Spis obiektów nazwany zosta³ Kanonem, mimo mo¿e niezbyt wiernego odniesienia
do znaczenia tego s³owa. Ma³y S³ownik Jêzyka Polskiego podaje takie znaczenia s³owa
Kanon: Norma ogólnie przyjêta, prawid³o, zasada, regu³a oraz drugie w liturgii rzymsko-
katolickiej: g³ówna czêæ mszy. Spis obiektów od tego czasu sta³ siê rzeczywicie Kanonem
norm¹ zawieraj¹c¹ najwa¿niejsze, najciekawsze czyli inaczej mówi¹c g³ówne obiekty
krajoznawcze kraju.
Tworzenie Kanonu trwa³o parê lat. Wstêpny projekt regulaminu Odznaki Krajoznawczej
Polski i zwi¹zanego z nim spisu obiektów opracowany zosta³ w Komisji Krajoznawczej
Zarz¹du G³ównego w 1990 r. Stanowi³ on podstawê do dyskusji i konsultacji. Rozes³any
zosta³ do dzia³aczy krajoznawczych i komisji krajoznawczych oddzia³ów PTTK z prob¹
o przesy³anie uwag i propozycji zmian. Dyskusja na ¿ywo prowadzona by³a w czasie
obrad krajoznawców na XXII Centralnym Zlocie Krajoznawców w Sierakowie oraz z Kie-
rownikami Regionalnych Pracowni Krajoznawczych. Uwzglêdniaj¹c nades³ane uwagi
i uzupe³nienia, powo³any przez Komisjê Krajoznawcz¹ ZG PTTK zespó³ w sk³adzie:
W³odzimierz £êcki (Poznañ), Jerzy Pawlik (Katowice), Barbara Twaróg (Kraków), Robert
Respondowski (Gliwice) i Janusz ¯mudziñski (Warszawa) przygotowa³ regulamin Odznaki
i Kanon Krajoznawczy Polski do zatwierdzenia oraz do druku. Wydanie pierwsze
regulaminu oraz spisu obiektów ukaza³o siê w 1993 r., drugie, po wprowadzeniu
niewielkich uzupe³nieñ w 1997 r. oraz trzecie w 2000 r.
Dobór obiektów w ramach danego regionu jest w miarê obiektywny, jest swego rodzaju
redni¹ wartoci wyra¿anych przez grono kompetentnych osób. W skali Kraju mog¹
wystêpowaæ jednak pewne ró¿nice w zakwalifikowaniu do Kanonu równorzêdnych
obiektów. Tam gdzie zabytków jest wiêcej (np. na Dolnym l¹sku, Wielkopolsce,
Ma³opolsce) nie ujête zosta³y budowle, których odpowiedniki o podobnych walorach
znalaz³y siê w wykazie obiektów regionów mniej zasobnych w zabytki (np. Ziemi Lubuskiej
czy Podlasia). S¹ to jednak przypadki sporadyczne. W miejscowociach gdzie znajduje siê
kilka zabytków o podobnej wartoci podano jeden lub dwa (w zale¿noci od ogólnej ich
liczby) wychodz¹c z za³o¿enia, ¿e turysta zwiedzaj¹cy dan¹ miejscowoæ odwiedzi równie¿
inne godne uwagi budowle czy te¿ obiekty przyrodnicze w niej po³o¿one. Przy opisach
obiektów zrezygnowano z podzia³u na grupy obiektów (zabytki, muzea, inne obiekty)
przyjête w regulaminie odznaki krajoznawczej. W ramach regionu opisy miejscowoci
i znajduj¹cych siê w nich obiektów uszeregowano w kolejnoci alfabetycznej.
W grupie zabytków, z kilkunastu tysiêcy tego rodzaju obiektów w kraju, wybrano prawie
300 budowli wyró¿niaj¹cych siê histori¹, form¹ architektoniczn¹, wartoci¹ artystyczn¹,
oryginalnoci¹ lub prezentuj¹cych charakterystyczne dla danego regionu cechy
6403575.552.png
Wprowadzenie
budownictwa. Podobnie post¹piono przy wyborze muzeów. Z kilkuset placówek wybrano
muzea wiêksze, posiadaj¹ce bardziej wartociowe zbiory, charakterystyczne dla danej
tematyki lub regionu. Znacznie szerszy tematycznie obszar obejmuje grupa inne obiekty.
Ujêto w niej najciekawsze, wyró¿niaj¹ce siê walorami widokowymi, charakterystyczne
dla regionu lub danej grupy, unikatowe obiekty: rezerwaty przyrody, pomniki przyrody,
punkty widokowe, obiekty techniki, budowle wspó³czesne, obiekty sportowe. £¹cznie
opisano ponad 600 obiektów krajoznawczych znajduj¹cych siê w 390 miejscowociach
i w 23 parkach narodowych.
Rozwiniêcie opisowe tak skonstruowanego Kanonu stanowi niniejsza ksi¹¿ka. Nie jest
ona suchym wykazem, lecz nie jest te¿ przewodnikiem czy albumem. Jest ona swego
rodzaju informatorem krajoznawczym zawieraj¹cym syntetyczne opisy, charakterystyki
obiektów krajoznawczych zawartych w Kanonie. Ma ona przybli¿yæ czytelnikowi,
krajoznawcy zdobywaj¹cemu odznakê krajoznawcz¹, poszczególne obiekty, u³atwiæ
decyzjê o kolejnoci zwiedzania miejsc i miejscowoci w danym regionie.
Ma ona jednak przede wszystkim zachêciæ Czytelnika do zwiedzania Ojczystego Kraju,
poznawania jego przyrody, historii i oblicza wspó³czesnego.
Autorami hase³ dla poszczególnych regionów s¹ znani krajoznawcy, autorzy prze-
wodników, w wiêkszoci cz³onkowie Komisji Krajoznawczej Zarz¹du G³ównego PTTK
Kadencji 1997-2001.
W³odzimierz £êcki
S³owo do wydania drugiego
Pierwsze wydanie Kanonu spotka³o siê z du¿ym zainteresowaniem i ¿yczliwym
przyjêciem. Wkrótce nak³ad zosta³ wyczerpany. W 2004 r. Komisja Krajoznawcza ZG PTTK
i Wydawnictwo PTTK Kraj przyst¹pi³y do wznowienia publikacji. Tekst zosta³ przejrzany
i zaktualizowany. Uwzglêdniono liczne zasadne uwagi nades³ane przez czytelników.
Wykrelono 9 obiektów, które z ró¿nych wzglêdów straci³y na atrakcyjnoci, na ich miejsce
wprowadzaj¹c 29 innych, w tym nowopowsta³y park narodowy.
Wszystkie te zmiany s¹ zgodne z now¹ edycj¹ Regulaminu Odznaki Krajoznawczej Polski
obowi¹zuj¹c¹ od 1 stycznia 2005 r.
W imieniu Komisji Krajoznawczej ZG PTTK i Wydawnictwa PTTK Kraj wyra¿am nadziejê,
¿e nowe wydanie Kanonu dobrze s³u¿yæ bêdzie tym wszystkim, którzy pragn¹ zwiedzaæ
Kraj Ojczysty.
W. £ .
4
6403575.553.png
 
6403575.554.png 6403575.556.png 6403575.557.png 6403575.558.png 6403575.559.png 6403575.560.png 6403575.561.png 6403575.562.png 6403575.563.png 6403575.564.png 6403575.565.png 6403575.002.png 6403575.003.png 6403575.004.png 6403575.005.png 6403575.006.png 6403575.007.png 6403575.008.png 6403575.009.png 6403575.010.png 6403575.011.png 6403575.013.png 6403575.014.png 6403575.015.png 6403575.016.png 6403575.017.png 6403575.018.png 6403575.019.png 6403575.020.png 6403575.021.png 6403575.022.png 6403575.024.png 6403575.025.png 6403575.026.png 6403575.027.png 6403575.028.png 6403575.029.png 6403575.030.png 6403575.031.png 6403575.032.png 6403575.033.png 6403575.035.png 6403575.036.png 6403575.037.png 6403575.038.png 6403575.039.png 6403575.040.png 6403575.041.png 6403575.042.png 6403575.043.png 6403575.044.png 6403575.046.png 6403575.047.png 6403575.048.png 6403575.049.png 6403575.050.png 6403575.051.png 6403575.052.png 6403575.053.png 6403575.054.png 6403575.055.png 6403575.057.png 6403575.058.png 6403575.059.png 6403575.060.png 6403575.061.png 6403575.062.png 6403575.063.png 6403575.064.png 6403575.065.png 6403575.066.png 6403575.068.png 6403575.069.png 6403575.070.png 6403575.071.png 6403575.072.png 6403575.073.png 6403575.074.png 6403575.075.png 6403575.076.png 6403575.077.png 6403575.079.png 6403575.080.png 6403575.081.png 6403575.082.png 6403575.083.png 6403575.084.png 6403575.085.png 6403575.086.png 6403575.087.png 6403575.088.png 6403575.090.png 6403575.091.png 6403575.092.png 6403575.093.png 6403575.094.png 6403575.095.png 6403575.096.png 6403575.097.png 6403575.098.png 6403575.099.png 6403575.101.png 6403575.102.png 6403575.103.png 6403575.104.png 6403575.105.png 6403575.106.png 6403575.107.png 6403575.108.png 6403575.109.png 6403575.110.png 6403575.112.png 6403575.113.png 6403575.114.png 6403575.115.png 6403575.116.png 6403575.117.png 6403575.118.png 6403575.119.png 6403575.120.png 6403575.121.png 6403575.123.png 6403575.124.png 6403575.125.png 6403575.126.png 6403575.127.png 6403575.128.png 6403575.129.png 6403575.130.png 6403575.131.png 6403575.132.png 6403575.134.png 6403575.135.png 6403575.136.png 6403575.137.png 6403575.138.png 6403575.139.png 6403575.140.png 6403575.141.png 6403575.142.png 6403575.143.png 6403575.145.png 6403575.146.png 6403575.147.png 6403575.148.png 6403575.149.png 6403575.150.png 6403575.151.png 6403575.152.png 6403575.153.png 6403575.154.png 6403575.156.png 6403575.157.png 6403575.158.png 6403575.159.png 6403575.160.png 6403575.161.png 6403575.162.png 6403575.163.png 6403575.164.png 6403575.165.png 6403575.167.png 6403575.168.png 6403575.169.png 6403575.170.png 6403575.171.png 6403575.172.png 6403575.173.png 6403575.174.png 6403575.175.png 6403575.176.png 6403575.178.png 6403575.179.png 6403575.180.png 6403575.181.png 6403575.182.png 6403575.183.png 6403575.184.png 6403575.185.png 6403575.186.png 6403575.187.png 6403575.189.png 6403575.190.png 6403575.191.png 6403575.192.png 6403575.193.png 6403575.194.png 6403575.195.png 6403575.196.png 6403575.197.png 6403575.198.png 6403575.200.png 6403575.201.png 6403575.202.png 6403575.203.png 6403575.204.png 6403575.205.png 6403575.206.png 6403575.207.png 6403575.208.png 6403575.209.png 6403575.211.png 6403575.212.png 6403575.213.png 6403575.214.png 6403575.215.png 6403575.216.png 6403575.217.png 6403575.218.png 6403575.219.png 6403575.220.png 6403575.222.png 6403575.223.png 6403575.224.png 6403575.225.png 6403575.226.png 6403575.227.png 6403575.228.png 6403575.229.png 6403575.230.png 6403575.231.png 6403575.233.png 6403575.234.png 6403575.235.png 6403575.236.png 6403575.237.png 6403575.238.png 6403575.239.png 6403575.240.png 6403575.241.png 6403575.242.png 6403575.244.png 6403575.245.png 6403575.246.png 6403575.247.png 6403575.248.png 6403575.249.png 6403575.250.png 6403575.251.png 6403575.252.png 6403575.253.png 6403575.255.png 6403575.256.png 6403575.257.png 6403575.258.png 6403575.259.png 6403575.260.png 6403575.261.png 6403575.262.png 6403575.263.png 6403575.264.png 6403575.266.png 6403575.267.png 6403575.268.png 6403575.269.png 6403575.270.png 6403575.271.png 6403575.272.png 6403575.273.png 6403575.274.png 6403575.275.png 6403575.277.png 6403575.278.png 6403575.279.png 6403575.280.png 6403575.281.png 6403575.282.png 6403575.283.png 6403575.284.png 6403575.285.png 6403575.286.png 6403575.288.png 6403575.289.png 6403575.290.png 6403575.291.png 6403575.292.png 6403575.293.png 6403575.294.png 6403575.295.png 6403575.296.png 6403575.297.png 6403575.299.png 6403575.300.png 6403575.301.png 6403575.302.png 6403575.303.png 6403575.304.png 6403575.305.png 6403575.306.png 6403575.307.png 6403575.308.png 6403575.310.png 6403575.311.png 6403575.312.png 6403575.313.png 6403575.314.png 6403575.315.png 6403575.316.png 6403575.317.png 6403575.318.png 6403575.319.png 6403575.321.png 6403575.322.png 6403575.323.png 6403575.324.png 6403575.325.png 6403575.326.png 6403575.327.png 6403575.328.png 6403575.329.png 6403575.330.png 6403575.332.png 6403575.333.png 6403575.334.png 6403575.335.png 6403575.336.png 6403575.337.png 6403575.338.png 6403575.339.png 6403575.340.png 6403575.341.png 6403575.343.png 6403575.344.png 6403575.345.png 6403575.346.png 6403575.347.png 6403575.348.png 6403575.349.png 6403575.350.png 6403575.351.png 6403575.352.png 6403575.354.png 6403575.355.png 6403575.356.png 6403575.357.png 6403575.358.png 6403575.359.png 6403575.360.png 6403575.361.png 6403575.362.png 6403575.363.png 6403575.365.png 6403575.366.png 6403575.367.png 6403575.368.png 6403575.369.png 6403575.370.png 6403575.371.png 6403575.372.png 6403575.373.png 6403575.374.png 6403575.376.png 6403575.377.png 6403575.378.png 6403575.379.png 6403575.380.png 6403575.381.png 6403575.382.png 6403575.383.png 6403575.384.png 6403575.385.png 6403575.387.png 6403575.388.png 6403575.389.png 6403575.390.png 6403575.391.png 6403575.392.png 6403575.393.png 6403575.394.png 6403575.395.png 6403575.396.png 6403575.398.png 6403575.399.png 6403575.400.png 6403575.401.png 6403575.402.png 6403575.403.png 6403575.404.png 6403575.405.png 6403575.406.png 6403575.407.png 6403575.409.png 6403575.410.png 6403575.411.png 6403575.412.png 6403575.413.png 6403575.414.png 6403575.415.png 6403575.416.png 6403575.417.png 6403575.418.png 6403575.420.png 6403575.421.png 6403575.422.png 6403575.423.png 6403575.424.png 6403575.425.png 6403575.426.png 6403575.427.png 6403575.428.png 6403575.429.png 6403575.431.png 6403575.432.png 6403575.433.png 6403575.434.png 6403575.435.png 6403575.436.png 6403575.437.png 6403575.438.png 6403575.439.png 6403575.440.png 6403575.442.png 6403575.443.png 6403575.444.png 6403575.445.png 6403575.446.png 6403575.447.png 6403575.448.png 6403575.449.png 6403575.450.png 6403575.451.png 6403575.453.png 6403575.454.png 6403575.455.png 6403575.456.png 6403575.457.png 6403575.458.png 6403575.459.png 6403575.460.png 6403575.461.png 6403575.462.png 6403575.464.png 6403575.465.png 6403575.466.png 6403575.467.png 6403575.468.png 6403575.469.png 6403575.470.png 6403575.471.png 6403575.472.png 6403575.473.png 6403575.475.png 6403575.476.png 6403575.477.png 6403575.478.png 6403575.479.png 6403575.480.png 6403575.481.png 6403575.482.png 6403575.483.png 6403575.484.png 6403575.486.png 6403575.487.png 6403575.488.png 6403575.489.png 6403575.490.png 6403575.491.png 6403575.492.png 6403575.493.png 6403575.494.png 6403575.495.png 6403575.497.png 6403575.498.png 6403575.499.png 6403575.500.png 6403575.501.png 6403575.502.png 6403575.503.png 6403575.504.png 6403575.505.png 6403575.506.png 6403575.508.png 6403575.509.png 6403575.510.png 6403575.511.png 6403575.512.png 6403575.513.png 6403575.514.png 6403575.515.png 6403575.516.png 6403575.517.png 6403575.519.png 6403575.520.png
 
Zgłoś jeśli naruszono regulamin