biomechanika_miednicy.pdf
(
155 KB
)
Pobierz
Microsoft Word - miednica.doc
Physiotherapy & Medicine
www.pandm.org
1.
Biomechanika miednicy
Pod wzgl
ħ
dem biomechanicznym najwa
Ň
niejsz
Ģ
funkcj
Ģ
układu szkieletowego,
mi
ħĻ
niowo-wi
ħ
zadłowego i nerwowego jest mo
Ň
liwo
Ļę
wykonania ruchu w sposób jak
najbardziej ekonomiczny i bezpieczny. Znacz
Ģ
c
Ģ
rol
ħ
podczas lokomocji odgrywa miednica.
Jest ona poł
Ģ
czeniem mi
ħ
dzy tułowiem i ko
ı
czynami dolnymi. Przenosi ci
ħŇ
ar górnej cz
ħĻ
ci
ciała. Biomechaniczny punkt widzenia wymaga, aby miednic
ħ
rozpatrywa
ę
razem z
odcinkiem l
ħ
d
Ņ
wiowym kr
ħ
gosłupa oraz biodrami. Dlatego mówi si
ħ
o okolicy l
ħ
d
Ņ
wiowo-
miedniczno-biodrowej (LMB). Zadaniem tej okolicy jest zapewnienie organizmowi na tyle
du
Ň
ej stabilno
Ļ
ci, aby mógł on sprawnie i bezpiecznie przenosi
ę
obci
ĢŇ
enia z jednoczesnym
zachowaniem na tyle du
Ň
ej mobilno
Ļ
ci, aby spełnia
ę
funkcj
ħ
lokomocyjn
Ģ
. Zadanie to jak
mo
Ň
na sobie wyobrazi
ę
nie jest proste i wymaga skomplikowanego i skoordynowanego
systemu stabilizacyjno-mobilizuj
Ģ
cego.
1.1
Model stabilno
Ļ
ci według Panjabiego. Strefa neutralna
Model stabilizacji ogniw kinematycznych jaki zaproponował Panjabi polega na
poł
Ģ
czeniu działania trzech układów: nerwowego, mie
Ļ
niowo-powi
ħ
ziowego i kostno-
stawowo-wi
ħ
zadłowego. Sprawno
Ļę
tych trzech układów warunkuje prawidłowe działanie
systemu stabilizuj
Ģ
cego. Ko
Ļ
ci, stawy i wi
ħ
zadła tworz
Ģ
system bierny, mi
ħĻ
nie i powi
ħ
zie
system czynny, natomiast układ nerwowy to system kontrolny, który koordynuje prac
ħ
całego
mechanizmu stabilizuj
Ģ
cego. Model ten zakłada,
Ň
e ka
Ň
dy system ma wpływ na dwa
pozostałe i odwrotnie, a nieprawidłowe działanie jednego elementu ma wpływ na działanie
całego mechanizmu i prowadzi do kompensacyjnego przeci
ĢŇ
enia pozostałych, otwieraj
Ģ
c
drog
ħ
do wtórnych dysfunkcji. Tworz
Ģ
c ten model Panjabi miał na uwadze analiz
ħ
stabilno
Ļę
kr
ħ
gosłupa, jednak spójno
Ļę
i logiczno
Ļę
tego modelu pozwala z powodzeniem stosowa
ę
go
dla całego organizmu człowieka (ryc.16) [3, 5, 6, 8, 13].
1
Physiotherapy & Medicine
www.pandm.org
Ryc.16 Model stabilno
Ļ
ci według Panjabiego (na podstawie [8]).
Kolejnym elementem warunkuj
Ģ
cym stabilno
Ļę
i pozostaj
Ģ
cym w bezpo
Ļ
rednim
zwi
Ģ
zku z powy
Ň
szym modelem jest zdefiniowane przez Panjabiego poj
ħ
cie strefy neutralnej.
Strefa neutralna jest to niewielki zakres ruchu w pobli
Ň
u poło
Ň
enia zerowego
(spoczynkowego) stawu, gdzie ruch odbywa si
ħ
w zakresie, w którym nie nast
ħ
puje jeszcze
pobudzenie proprioreceptorów wokół stawu, a tym samym nie nast
ħ
puje o
Ļ
rodkowe
pobudzenie napi
ħ
cia mi
ħĻ
niowego (brak informacji do
Ļ
rodkowej
ŗ
brak odpowiedzi
od
Ļ
rodkowej), natomiast opór kostno-wi
ħ
zadłowy jest minimalny [8]. (ryc.17)
Ryc.17 Model strefy neutralnej według Panjabiego. Neutral zone-strefa neutralna, range of motion-
zakres ruchu, extension-wyprost, flexion-zgi
ħ
cie, load-obci
ĢŇ
enie, displacement-przemieszczenie [13].
Powi
ħ
kszenie zakresu ruchu strefy neutralnej jest sytuacj
Ģ
niebezpieczn
Ģ
dla stawu.
Zbyt pó
Ņ
na informacja z proprioreceptorów do układu o
Ļ
rodkowego o aktualnej pozycji
stawu, co prawda da odpowied
Ņ
o
Ļ
rodkow
Ģ
w postaci napi
ħ
cia mi
ħĻ
niowego w danej okolicy,
jednak mo
Ň
e ona okaza
ę
si
ħ
nieadekwatna do siły zewn
ħ
trznej działaj
Ģ
cej na staw i prowadzi
ę
2
Physiotherapy & Medicine
www.pandm.org
do urazu. Podobnie zmniejszony zakres ruchu strefy neutralnej jest niepo
ŇĢ
dany. Pobudzenie
proprioreceptorów b
ħ
dzie nast
ħ
powało zbyt wcze
Ļ
nie czego skutkiem b
ħ
dzie zwi
ħ
kszone
napi
ħ
cie mi
ħĻ
ni wokół stawu i np. ból. Czynniki, które zaburzaj
Ģ
stref
ħ
neutraln
Ģ
to np. uraz,
procesy zwyrodnieniowe czy osłabienie stabilizacji mi
ħĻ
niowej (ryc.18).
.
Ryc.18 a) graficzne przedstawienie ruchu w fizjologicznej strefie neutralnej jako kulki (główka ko
Ļ
ci) w
półmisku (panewka), b) je
Ļ
li dojdzie do utraty ryglowania fizjologicznego, ruch w strefie neutralnej jest
zwi
ħ
kszony, c) zwłóknienie stawu powoduje,
Ň
e ruch w strefie neutralnej jest zmniejszony, d) nadmierne siły
Ļ
ciskaj
Ģ
ce działaj
Ģ
ce na staw powoduj
Ģ
całkowite zablokowanie ruchu w strefie neutralnej, e) zaburzenie
kontroli motorycznej powoduje,
Ň
e bierna ruchomo
Ļę
w strefie neutralnej jest prawidłowa, czynno
Ļ
ciowo jednak
kulka poruszaj
Ģ
c si
ħ
w półmisku co chwil
ħ
traci i odzyskuje kontakt z podło
Ň
em [8].
Przedstawiony powy
Ň
ej model pokazuje,
Ň
e stabilno
Ļę
organizmu człowieka jest
zjawiskiem dynamicznym zale
Ň
nym od wielu czynników działaj
Ģ
cych w danym czasie.
Czynniki zewn
ħ
trzne to siła ci
ħŇ
ko
Ļ
ci działaj
Ģ
ca na organizm powoduj
Ģ
ca wyst
ħ
powanie
pionowych i poziomych sił
Ļ
cinaj
Ģ
cych. Czynniki wewn
ħ
trzne to spójno
Ļę
układu
nerwowego, kostnego, stawowo-wi
ħ
zadłowego i mi
ħĻ
niowo-powi
ħ
ziowego. Oznacza to,
Ň
e
stała, prawidłowa impulsacja aferentna z mechanoreceptorów stawowych i otaczaj
Ģ
cych
tkanek mi
ħ
kkich umo
Ň
liwia prawidłow
Ģ
interpretacj
ħ
o
Ļ
rodkow
Ģ
impulsów a przez to
stosown
Ģ
odpowied
Ņ
. Zdolno
Ļę
mi
ħĻ
ni do długotrwałego skurczu tonicznego i działania w
sposób skoordynowany powoduje,
Ň
e powstała siła w najkorzystniejszy sposób utrzymuje
zakres
Ļ
lizgu w obr
ħ
bie strefy neutralnej (najmniejsza strata energii) wobec siły zewn
ħ
trznej.
Mnogo
Ļę
czynników, od których uzale
Ň
niona jest stabilno
Ļę
powoduje,
Ň
e mimo pewnych
3
Physiotherapy & Medicine
www.pandm.org
charakterystycznych i ogólnych cech przedstawionych powy
Ň
ej pozostaje ona spraw
Ģ
bardzo
indywidualn
Ģ
dla ka
Ň
dego organizmu.
PrzygotowaĀ : Bartosz Kmita
Pi
Ļ
miennictwo
:
1. Błaszczyk W.: „Biomechanika kliniczna. Podr
ħ
cznik dla studentów medycyny i
fizjoterapii”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2004,
2. Bochenek A., Reicher M.: „Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna, ko
Ļ
ci, stawy i
wi
ħ
zadła, mi
ħĻ
nie”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2006,
3. Gnat R., Saulicz E., Kokosz M., Kuszewski M.: „Biomechaniczne aspekty nowoczesnych
modeli stabilizacji miednicy. Cz
ħĻę
I: staw krzy
Ň
owo-biodrowy i mechanizm
autoryglowania”. „Fizjoterapia Polska”, 2006, 6, 280-288,
4. Gnat R., Saulicz E., Kokosz M., Kuszewski M.: „Biomechaniczne aspekty nowoczesnych
modeli stabilizacji miednicy. Cz
ħĻę
II: spojenie łonowe i przednia uko
Ļ
na ta
Ļ
ma mi
ħĻ
niowa”.
„Fizjoterapia Polska”, 2006, 6, 328-333,
5. Gnat R., Saulicz E., Kuszewski M.: „Współczesne pogl
Ģ
dy na temat systemów
stabilizacyjnych kompleksu biodrowo-miedniczno-l
ħ
d
Ņ
wiowego”. „Fizjoterapia”, 2006, 14, 3,
68-81,
6. Gnat R., Saulicz E., Kuszewski M.: „Zaburzenia funkcjonowania systemów
stabilizacyjnych kompleksu biodrowo-miedniczno-l
ħ
d
Ņ
wiowego”. „Fizjoterapia”, 2006,14,3,
83-91,
7. Jorittsma W.
:
„Anatomia na
Ň
ywym człowieku. Wst
ħ
p do terapii manualnej”.
Urban&Partner, Wrocław, 2004,
8. Lee D.: „Obr
ħ
cz biodrowa”. DB Publishing, 2001,
4
Physiotherapy & Medicine
www.pandm.org
9. Lee D.: „Principles of the Integrated Model of Function and its Application to the
Lumbopelvic-hip Region”.
http://dianelee.ca/articles/articles.php
,
10. Myers T. W.: „Anatomy trains. Myofacial Meridians for Manual and Movement
Therapists”. Churchill Livingstone, 2001,
11. Oatis C. A.: „Kinesiology. The Mechanics and Pathomechanics of Human
Movement”. Lippincott Williams & Wilkins, 2004,
12. Perry J.: „ Gait Analysis: Normal and Pathological Function”. Slack Inc 1992,
13. Richardson C., Hodges P. Hides J.: „Therapeutical Exercise for Lumbopelvic
Stabilization. A Motor Control Approach for the Treatment and Prevention of Low Back
Pain”.
Churchill Livingstone, 2004.
5
Plik z chomika:
kerbcia
Inne pliki z tego folderu:
wprowadzenie do biomechaniki.pdf
(85 KB)
wady_postawy.pdf
(102 KB)
sterowanie_ante_factum.pdf
(29 KB)
sterowanie.pdf
(63 KB)
staw_ramienny.pdf
(73 KB)
Inne foldery tego chomika:
11. Multimedia
Akty prawne związane ze szkoleniami
Anatomia
Atlasy
Badania, metody, skale
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin