ã J. Kaba
2009
Badania obserwacyjne
Wzory i definicje
Hipotetyczny czynnik chorobotwórczy
Razem
obecny
nieobecny
Zwierzęta
Chore
a
b
a+b
Zdrowe
c
d
c+d
a+c
b+d
a+c+b+d=n
Badania kliniczno - kontrolne
Obliczanie ryzyka względnego
Iloraz szans narażenia (odds ratio of exposure, ORexp):
ORexp = (A/C)/(B/D) = (A´D)/(B´C)
Obliczanie ryzyka przypisanego ekspozycji
Proporcja przypadków przypisanych ekspozycji w grupie zwierząt narażonych (atributable fraction atributable proportion, aetiological fraction)
AF=(ORexp-1)/ORexp
Proporcja przypadków przypisanych ekspozycji w całej populacji (population atributable fraction, atributable proportion)
PAF=[(ORexp-1)/ORexp] [A/(A+B)]=AF[A/(A+B)]
Proporcja przypadków, które nie wystąpiły dzięki ekspozycji (gdy ORexp< 1,0) (prevented feaction)
PF = 1 - ORexp
Badania przekrojowe
Iloraz chorobowości (prevalence ratio) PR
PR= [A/(A+C)]/[B/(B+D)]=[A(B+D)]/[B(A+C)]
Ryzyko przypisane ekspozycji (atributable risk)
AR=[A/(A+C)]-[B/(B+D)]
Proporcja przypadków przypisanych ekspozycji w grupie zwierząt narażonych (atributable fraction, aetiological fraction)
AF=(PR-1)/PR=AR/[A/(A+C)]
PAF=AF[A/(A+B)]
Proporcja przypadków, które nie wystąpiły dzięki ekspozycji (gdy PR< 1,0) (prevented feaction)
PF = 1 - PR
Badania kohortowe
Ryzyko względne (cumulative incidence ratio CIR, risk ratio, relative risk RR):
RR = [A/(A+C)]/[B/(B+D)]=[A(B+D)]/[B(A+C)]
Iloraz szans zachorowania (odds ratio of disease, ORdis):
ORdis = (A/C)/(B/D) = (A´D)/(B´C)
AF=(RR-1)/RR
Proporcja przypadków, które nie wystąpiły dzięki ekspozycji (gdy RR< 1,0) (prevented feaction)
Zadania
Zadanie 1
Zaproponuj sposób przeprowadzenia badań obserwacyjnych mających wykazać, że żywienie owiec kiszonką jest czynnikiem ryzyka mogącym wpłynąć na zwiększenie zachorowań na listeriozę.
Zadanie 2
Przebadano 180 przypadków listeriozy u owiec. Dane zebrano z kilku stad, w których w żywieniu stosowano kiszonki (ogólna liczba owiec w tych stadach wynosiła 980 zwierząt) i w których kiszonek nie podawano zwierzętom (ogólna liczba owiec w tych stadach wynosiła 812 zwierząt). W stadach żywionych kiszonkami zanotowano 148 przypadków listeriozy, a w stadach, w których kiszonek nie podawano jedynie 32 przypadki.
A. Jaki typ badań obserwacyjnych zastosowano?
B. Czy żywienie owiec kiszonkami zwiększa ryzyko wystąpienia listeriozy?
C. Jaki procent owiec chorych w stadach żywionych kiszonkami mógłby nie zachorować na listeriozę jeśli zrezygnuje się ze stosowania kiszonek?
D. Jaki procent owiec chorych w całej badanej populacji mógłby nie zachorować na listeriozę jeśli zrezygnuje się ze stosowania kiszonek?
Zadanie 3
W pewnym województwie przeprowadzono w 2008 roku badania przeglądowe występowania choroby meadi-visna u owiec.
A. Czy wyniki tych badań można wykorzystać do przeprowadzenia analizy epidemiologicznej w celu stwierdzenia, że ryzyko zakażenia wirusem meadi-visna jest zależne od płci zwierząt?
B. Sformułuj hipotezę badawczą.
C. Jaki typ badań obserwacyjnych zostanie wykorzystany?
Zadanie 4
Znane są wyniki serologicznych badań przeglądowych w kierunku choroby meadi-visna u owiec. Wiadomo, że zbadano 1040 maciorek i 68 tryków. Swoiste przeciwciała stwierdzono u 79 samic i 5 samców. Podjęto decyzję o wykorzystaniu tych danych w badaniach obserwacyjnych.
A. Jaki czynnik ryzyka można poddać analizie?
B. Jaki typ badań obserwacyjnych można zastosować?
C. Czy obecność przeciwciał jest zależna od płci zwierząt?
D. O ile ryzyko wystąpienia zakażenia jest większe u samic niż u samców?
Zadanie 5
Zakaźna kulawka jest chorobą bakteryjną racic występującą często u owiec utrzymywanych na wilgotnych pastwiskach. Na podmokłej hali w Beskidach wypasano dwa stada owiec. Jeno składało się z owiec rasy merynos, a drugie stanowiły owce rasy cakiel. Zaproponuj model badań tak, aby ocenić czy rasa owiec jest czynnikiem ryzyka sprzyjającym zachorowaniu na kulawkę zakaźną.
Zadanie 6
Zakaźna kulawka jest chorobą bakteryjną racic występującą często u owiec utrzymywanych na wilgotnych pastwiskach. Na jednej z hal w Beskidach wypasano stado owiec rasy merynos (295 zwierząt) i stado owiec rasy cakiel (414 zwierząt). W ciągu roku kulawiznę obserwowano u 174 zwierząt w stadzie merynosów i u 183 w stadzie cakli. Oceń czy rasa owiec jest czynnikiem ryzyka sprzyjającym zachorowaniom na kulawkę zakaźną.
Zadanie 7
W gospodarstwie istnieją dwa cielętniki – stary i nowy. W tym samym czasie wprowadzono do nich zwierzęta. Po roku obserwacji okazało się, że w starym cielętniku odchowano bez problemów zdrowotnych 70 cieląt, a u 30 zanotowano natomiast objawy bronchopneumonii. W nowym cielętniku zaobserwowano jedynie 10 takich przypadków, a bez problemów odchowano 290 zwierząt. Jaki procent zwierząt w starym cielętniku udało by się uchronić od zachorowania gdyby w obu cielętnikach panowały takie same warunki zoohigieniczne jak w nowym?
Zadanie 8
W stadzie krów mlecznych mimo właściwych metod odchowu notowano biegunki u cieląt. Postanowiono przeprowadzić badania skuteczności pewnej szczepionki w specyficznych warunkach danego gospodarstwa. Szczepionkę zastosowano u 81 ciężarnych krów. Biegunkę obserwowano w różnych okresach u 7 cieląt pochodzących od tych krów. W tym samym czasie 105 cieląt odchowano od matek, które nie były szczepione. W tej grupie zaobserwowano 11 przypadków biegunki. Zdecydowano się w przyszłości wprowadzić szczepienia dla całego stada.
A. Określ badany czynnik ryzyka.
B. Który z rodzajów badań obserwacyjnych może znaleźć zastosowanie w tym przypadku zastosowano?
C. Czy decyzja o podjęciu szczepień była słuszna?
D. O ile zmniejszyło się ryzyko pojawienia się biegunki w grupie cieląt pochodzących od szczepionych matek w porównaniu z drugą grupą?
E. O ile zmaleje liczba przypadków biegunki po wprowadzeniu programu profilaktycznego?
4
magilla7