CHOROBY WIRUSOWE ŚWIŃ
1. OSPA ŚWIŃ- VARIOLA SUILLA
· POKSWIRUS
· Wektory: wszy (Haematopinus suis) i muchy
· Zakażenie też przez kontakt, zjedzenie materiału zakażonego wirusami
· 2 postacie:
a) Właściwa ospa świń- falisty przebieg uogólnionej wiremii, trwa 6-7tyg., prosięta i warchlaki, starsze rzadko (osutka u podstawy uszu i na grucz. mlecznych)
b) Ospa świń wywołana wirusem krowianki- świnie w każdym wieku, okres inkubacji 2 dni
· Sekcja:
a) Osutka na całym ciele ( 5 stadiów: różyczki, grudki, pęcherzyka, krosty, strupów), pozostałość to bezpigmentowe blizny. Na grzbiecie brak st. pęcherzyków i krost, są grudki ulegające martwicy. Osutka na bł. śluz.: tchawica, oskrzela, żołądek
b) Tylko w ospie właściwej: ciałka wtrętowe cytoplazmatyczne, rozjaśnienie jąder kom. warstwy kolczystej
c) Diagnostyka różnicowa: grypa, pomór, nieżyt żołądka i jelit
2. POMÓR KLASYCZNY ŚWIŃ- PESTIS SUUM
· TOGAWIRUS
· Źródło zak.: chore świnie i nosiciele (po przechorowaniu)
· Drogi zak.: alimentarna, aerogenna, przez spojówki i uszkodzoną skórę
· Okres inkubacji: 4-6 dni, odchylenia 2-20dni
· Brama wejścia: migdałki
· Migdałki, węzły chłonne-> namnażanie-> krew-> śledziona, wątroba, ściany naczyń krwionośnych (namnażanie). Najwyższe stężenie wirusa we krwi w 6-8 dniu po zakażeniu
· Wydalanie wirusa: mocz, kał, gruczoły łzowe, ślinianki, bł. śluz. nosa aż do śmierci
· 3 fazy reakcji morfologicznych:
a) Zmiany proliferacyjne i wsteczne tkanki limforetykularnej (węzły chłonne, śledziona)
b) Uszkodzenie i zaburzenia w krążeniu krwi-> obrzęk śródbłonków i bł. wew., naciek kom plazmatycznych, nekrobioza naczyń
c) Zmiany zapalne: przewód pokarmowy, płuca
· Postacie:
a) Postać ostra- posocznica krwotoczna: podwyższona temp (40,5- 41), apatia, brak apetytu, zaburzenia świadomości i ruchu, skurcze mięśni, wybroczyny na skórze, ogniskowe martwice skóry, wymioty, biegunka- zaparcie
b) Postać podostra i przewlekła- zmiany w przewodzie pokarmowym i płucach od wtórnych zakażeń bakteryjnych: wodnista, krwawa biegunka z domieszką włóknika, śluzowo- ropny wypływ z nosa (od zap. płuc), na skórze martwica (uszy, kończyny, ogon) i rozsiane, strupiaste wykwity, zabarwienie żółtaczkowe
a) Postać ostra: ostry nieżyt żołądka i jelit, uszkodzenie naczyń-> wybroczyny (skóra, przewód pokarmowy, układ oddechowy, moczowy, pod bł. surowiczymi, mięśnie). W nerkach wybroczyny punkcikowate- na powierzchni lub przekroju, w obwodowej części kory na tle bladego miąższu. Miedniczka nerkowa z wybroczynami- ciemnoczerwony worek. Marmurkowate węzły chłonne (głowy, szyi, miednicy, krezkowe)- w zatokach gromadzi się krew. Zawały krwawe w śledzionie- ciemnoczerwone ogniska krwotoczne, ziarno soczewicy do grochu, wyniesione ponad powierzchnię, głównie na brzegach, następstwo zwyrodnienia i obrzmienia tętniczek grudek chłonnych. Płuca- przekrwienie naczyń, obrzęk, wylewy krwi do pęcherzyków i tkanki śródmiąższowej-> krwotoczne zap. płuc, często dochodzą pasterele-> odoskrzelowe włóknikowe zap. płuc z ogniskami zwątrobienia czerwonego i szarego, tkanka międzyzrazikowa obrzmiała, jej naczynia chłonne workowato rozszerzone, wypełnione krwią
b) Postać przewlekła: dyfteroidalno- martwicowe zap. jelit, wybroczyny, obrzękłe grudki chłonne-> obumieraja-> szarożółte guzki martwicowe, otoczone pierścieniem obrzękłej i przekrwionej bł. śluz.= pierwotne ogniska martwicowe wywołane przez wirus-> wtórne zakażenia pałeczkami martwicy i salmonellą-> powiększenie ognisk martwicy, szerzenie się zapalenia etapami-> odpadnięcie środka martwicy-> ubytek wypełniany włóknikiem-> butony o budowie współśrodkowej i warstwowej, średnica 1-5cm- guziczkowate, dyfteroidalno- martwicowe ogniska (strupy) w grudkach chłonnych, płytkach Peyera, w okolicy zastawek Bauchina, w jelicie grubym i ślepym-> tkanka ziarninowa uwypukla buton. Małe butony powstają przez 3-4dni a duże 2-3tyg. Błona śluzowa- szorstka, pomarszczona powierzchnia, szarożółta lub szarobrunatna, sucha, czasem mazista-> butony odpadają-> płaskie owrzodzenia-> ziarnina-> blizna-> regeneracja nabłonka jelitowego. Niedrożność naczyń na tle alergiczno- zapalnym lub zakrzepowym-> głęboka martwica skóry (uszy, kończyny, ogon)
c) Zmiany histopatologiczne: zmiany w prekapilarach i żyłach postkapilarnych. FAZA OSTRA: obrzęk, zwyrodnienie, martwica bł. wew. i środkowej, zakrzepy. FAZA PODOSTRA I PRZEWLEKŁA: zmiany wytwórcze- rozplem kom. śródbłonka i przydanki. Węzły chłonne, śledziona, migdałki, płytki Peyera- zmiany zwyrodnieniowe i proliferacyjne w tk. Limforetykularnej, spadek limfocytów, rozplem kom. siateczki, zwyrodnienie kom. w ośrodkach rozmnażania limfocytów, ogniskowe martwice miąższu i wzrost liczby eozynofilów. OUN- rozsiane nieropne zapalenie opon, mózgu i rdzenia, atakuje istotę szarą i białą. Naczynia krwionośne- wysięk surowiczy, naciek limfocytów, histiocytów i plazmocytów, zwyrodnienie martwica. Tkanka nerwowa- ogniskowy rozplem gleju, zwyrodnienie kom. zwojowych. Limfocytarne zapalenie naczyniówki- chorioditis
d) Morfologiczne podstawy rozpoznania: posocznica krwotoczna z krwotoczno- włóknikowym zapaleniem płuc i zaraźliwość- postać ostra. Butony w jelicie grubym- postać przewlekła. Nietypowy przebieg: sekcja kilku zwierząt- drobne punkcikowate wybroczyny w warstwie korowej nerek, na nagłośni, w bł. śluz. jelit. Objawy nerwowe tj. niezborność ruchowa, niedowłady, porażenia kończyn- nieropne zapalenie mózgu i rdzenia
e) Diagnostyka różnicowa: postać płucna- pastereloza, postać jelitowa- salmonelloza, pasożyty Oesophagostomum (wrzody folikularne), postać nerwowa- choroba Aujeszky’ego, cieszyńska, listerioza, toksoplazmoza, awitaminoza A i B, inne- awitaminoza C i K, zatrucie środkami z dikumarolem, krwawienie na tle alergicznym, różyca
3. CHOROBA PĘCHERZYKOWA ŚWIŃ- MORBUS VESICULARIS SUUM
· PICORNAVIRUS
· Źródła zak.: świnie chore i ozdrowieńcy przez kontakt bezpośredni lub pośredni
· Drogi zak.: alimentarna, uszkodzona skóra
· Okres inkubacji: 2-7dni
· Zachorowalność: 20-90%stada
· Choroba kończy się wyzdrowieniem, uzyskanie odporności utrzymującej się do 7mies.
a) Pęcherze, czasem wielokomorowe z surowiczym płynem, średnica 1-3cm, na tarczy ryjowej, bł. śluz. jamy ustnej, w szparze międzyracicznej, na brzegu koronki, potem powstają nadżerki. Szybko znikają lub mogą być wtórne zakażenia bakteryjne na kończynach-> spadanie racic, zanokcica, ropne zap. skóry (ropnie), stawów, pochewek ścięgnowych, kaletek maziowych (obrzęk, bolesność, kulawizny, czołganie na nadgarstkach)
b) Ronienia, zapalenie OUN (podniecenie, ruchy maneżowe, parcie na przeszkody, gryzienie koryt, porażenia)-> śmierć. Pęcherze na sutkach karmiących macior, bezmlecznoś
4. CHOROBA CIESZYŃSKA ŚWIŃ= ENTEROWIRUSOWE ZAPALENIE MÓZGU I RDZENIA ŚWIŃ- POLIOENCEPHALOMYELITIS ENZOOTICA SUUM
· ENTEROVIRUS Z RODZINY PICORNAVIRIDAE
· Rozprzestrzenianie: droga nerwowa i krwionośna
· Źródło zak.: chore świnie i nosiciele
· Drogi zak.: donosowa, alimentarna
· Droga donosowa-> namnażanie w opuszce węchowej-> OUN
· Droga alimentarna-> migdałki, węzły chłonne-> krew, narządy wew., UN-> motoryczne ośrodki nerwowe w rdzeniu-> śmierć od porażenia ośrodka oddechowego lub mięśni oddechowych
· 3 stadia:
a) Stadium wstępne (prodromalne)- posmutnienie, brak apetytu, , wymioty, niezborność ruchów, temp. ciała do 42˚C
b) Stadium podniecenia (postać mózgowo- rdzeniowa)- skurcze toniczno- kloniczne, zgrzytanie zębami, ślinotok, wygięcie kręgosłupa, wiosłowe ruchy kończyn, temp. normalna
c) Stadium porażenia (postać rdzeniowa)- porażenia wiotkie, pozycja siedzącego psa, temp. obniżona
a) Obrzęk, przekrwienie opon i mózgu, przekrwienie splotów naczyniówkowych, zapalenie płuc, nieżyt przewodu pokarmowego, wybroczyny, zwyrodnienie tłuszczowe mięśnia sercowego
b) Mikroskopowo: OUN- zwyrodnienie kom. zwojowych-> rozrost gleju (neuronofagia), nacieki kom z granulocytami obojętnochłonnymi. Zmiany są rozsiane, obejmują istoty szarej mózgu i móżdżku, podstawy mózgu, rdzenia kręgowego, jądra opuszki węchowej, zakręt hipokampa, mostu, rdzenia przedłużonego
5. POMÓR AFRYKAŃSKI ŚWIŃ- PESTIS AFRICANA SUUM
· IRYDOWIRUSY
· Wysoce zakaźny, posocznic owy
· Rozprzestrzenianie przez kontakt bezpośredni i pośredni
· Drogi zak.: alimentarna, przez skórę
· Pierwotne namnażanie w migdałkach, po 48h w krwi-> dalsze namnażanie w komórkach układu siateczkowo- histiocytarnego narz. wew.
· Okres inkubacji: 2-9dni do 28dni
a) Postać ostra- wzrost temp ciała, wylewy krwi, zasinienie skóry, duszność, krwawa biegunka, osłabienie, objawy nerwowe, potem spadek temp do 35,6˚C-> śpiączka, śmiertelność 100%
b) Postać podostra i przewlekła- wyniszczenie, okresowe wzrosty gorączki, obrzęki tkanki podskórnej, martwica skóry, zapalenie płuc, śmiertelność 30-40%
a) Postać ostra: głównie objawy posocznicy krwotocznej. Punkcikowate wybroczyny i wylewy krwi (bł. surowicze, bł. śluzowe jamy nosowej, krtani, tchawicy, żołądka, jelit, pęcherzyka żółciowego, pęcherza moczowego, miedniczek nerkowych) oraz zmiany krwotoczno- martwicowe w płucach, nerkach, węzłach chłonnych. Krwotoczny obrzęk śledziony. Obrzęk płuc, tkanki podskórnej, warstwy podśluzowej pęcherzyka żółciowegoi przewodu pokarmowego. Surowiczo- krwisty płyn w jamach ciała
b) Postać przewlekła: włóknikowo- martwicowe zapalenie płuc i przewodu pokarmowego
c) Mikroskopowo: martwica kom. układu sś- karyorrhexis; mózg i opony- monocytarne zapalenie; wątroba- ogniska martwicy, śródmiąższowe zapalenie z monocytami i eozyno filami; naczynia- włóknikowa martwica ścian, zakrzepy
6. ZAKAŹNE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA I JELIT ŚWIŃ- GASTROENTERITIS INFECTIOSA SUUM
· KORONAWIRUS TGE
· Choroba ostra, zaraźliwa, masowe upadki prosiąt osesków
· Okres inkubacji: 12-72h
· Zakażenie per os-> namnażanie w nabłonku kosmków jelita cienkiego-> złuszczenie, zwyrodnienie nabłonka kosmków, zanik kosmków-> zaburzenia trawienia i wchłaniania- prosięta ssące nie przyswajają mleka-> zwiększona płynność treści jelit a odwodnienie tkanek-> zaburzenia równowagi elektrolitowej -> biegunka, wymioty, zwiększone pragnienie, spadek masy ciała, maciory karmiące też bezmleczność, a po przechorowaniu zaburzenia płodność
· Śmierć po 2-3dniach
a) Prosięta- odwodnienie, zmiany zapalne bł. śluz. żołądka i jelit (ostry nieżyt, zapalenie krwotoczne), w żołądku wybroczyny i owrzodzenia, może być atonia jelit, w których jest treść barwy żółtawej. Wątroba i nerki- zwyrodnienie, przekrwienie; przekrwienie naczyń krezkowych; zatory w śledzionie; punkcikowate wybroczyny w nerkach, płucach, pęcherzu moczowym, oponach mózgowych.
b) Objaw patognomiczny- zanik kosmków jelitowych (gł. jelito czcze), normalny stosunek długości kosmków do głębokości krypt to 7:1 a u chorych 1:1, patrzymy na najdłuższe kosmki
c) Mikroskopowo: zatory w śledzionie, zanik kosmków z wakuolizacją nabłonków, naciekiem neutrofilów i limfocytów w blaszce właściwej bł. śluz., maczugowate rozdęcia na kosmkach, skrócone kosmki zrastają się ze sobą-> brodawkowate wyniosłości
7. EPIDEMICZNA (EPIZOOTYCZNA) BIEGUNKA ŚWIŃ
· KORONAWIRUS PEDV
· Chorują świnie w każdym wieku, najczęściej prosięta ssące (mniej niż w TGE)
· Źródło zak.: chore świnie, najwięcej z kałem
· Wirus do przewodu pokarmowego-> replikacja w enterocytach na kosmkach jelit cienkich i okrężnicy-> zwyrodnienie wolniej niż w TGE
· Okres inkubacji: 22-36h
·...
magilla7