Człowiek jako całość. Układy funkcjonalne.pdf

Anatomia czynnościowa

• Krążenie płucne:

prawa komora serca → pień płucny → tętnice płucne → tętnice płatowe i segmen-

towe płuc → włośniczki pęcherzyków płucnych → żyły międzyzrazikowe i między-

segmentowe → żyły płucne → lewy przedsionek serca.

W tętnicach krążenia systemowego krąży krew utlenowana (tętnicza), a w żyłach odtlenowana (żyl-

na). W krążeniu płucnym tętnice prowadzą krew odtlenowaną (żylną), żyły zaś krew utlenowaną (tęt-

niczą).

Szczególną siecią naczyń krwionośnych jest krążenie wieńcowe.

• Odpowiedzialne jest za zaopatrzenie w tlen i substancje odżywcze głównie

mięśnia sercowego.

• Składa się z tętnic wieńcowych oraz żył serca.

• Tętnice wieńcowe prawa i lewa ( arteriae coronariae dextra et sinistra ) to

gałęzie części wstępującej aorty odchodzące od niej tuż nad płatkami za-

stawki półksiężycowatej. Poprzez swe gałęzie zaopatrują ścianę serca. Krew

przez naczynia wieńcowe płynie podczas rozkurczu mięśnia sercowego.

• Żyły serca uchodzą głównie do zatoki wieńcowej otwierającej się do pra-

wego przedsionka.

Dusznica bolesna ( angina pectoris ) – to piekący ból zlokalizowany za mostkiem, często promieniujący

do żuchwy i lewego ramienia pojawiający się w chwili niedostatecznego dowozu tlenu w stosunku do

potrzeb mięśnia sercowego. Przyczyną mogą być zmiany w tętnicach wieńcowych upośledzające krążenie

wieńcowe, lub zwiększone chwilowe zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen (wysiłek, emocje).

Zawał mięśnia sercowego ( infarctus myocardii ) – to martwica mięśnia spowodowana miejscowym

niedokrwieniem wynikającym z niedrożności danej gałęzi tętnicy wieńcowej.

W prolaktyce zawału mięśnia sercowego prócz metod farmakologicznych stosuje się wewnątrznaczy-

niowe rozszerzanie balonem tętnic wieńcowych zwężonych przez procesy miażdżycowe ( PTCA ), lub

pomostowanie aortalno-wieńcowe ( by-pass ), czyli zespolenie aorty wstępującej z tętnicą wieńcową

poniżej zwężonego odcinka za pomocą własnej żyły bądź tętnicy danego pacjenta.

W obrębie jamy brzusznej występuje także układ nieco odmienny nazwany

krążeniem wrotnym.

• Układ wrotny odpowiada za transport krwi żylnej z nieparzystych narzą-

dów jamy brzusznej (żołądek, jelito cienkie, jelito grube, trzustka, śledzio-

na) do wątroby.

• Głównym jego naczyniem jest żyła wrotna ( vena portae ).

• Krew w układzie żyły wrotnej bogata jest w substancje odżywcze wchłonię-

te w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego oraz toksyny czy

leki. W wątrobie dokonuje się wyrównanie stężeń poszczególnych skład-

ników stosownie do aktualnego zapotrzebowania, substancje szkodliwe są

natomiast metabolizowane.

Tak „przygotowana” krew włącza się znów w obieg ustrojowy poprzez żyłę

główną dolną.

– 66 –

Rozdział 4 t Człowiek jako całość. Układy funkcjonalne

Układ żyły wrotnej łączy się z krążeniem systemowym dodatkowo poprzez

tzw. zespolenia wrotno-systemowe. Są to naczynia żylne przede wszystkim:

• przełyku;

• odbytu;

• żyły okołopępkowe.

Więzadło

sierpowate

Więzadło wieńcowe

T. i ż. żołądkowa

lewa

Więzadło

obłe

wątroby

Pień trzewny

T. krezkowa górna

Ż. wrotna

Pęcherzyk

żółciowy

T. i ż. śledzionowa

Ż. żołądkowo-

-sieciowa lewa

Ż. krezkowa dolna

Przewody

żółciowe

Aorta

Ż. krezkowa górna

Ż. okrężnicza środkowa

Żż. okrężnicze lewe

Ż. główna

dolna

Żż. esicze

Ż. krętniczo-

-kątnicza

Żż. wyrostka

robaczkowego

Ż. odbytnicza

górna

Ryc. 4.6.

Naczynia jamy brzusznej.

Nadciśnienie w układzie żyły wrotnej (np. w przebiegu schorzeń wątroby) powoduje żylakowate

poszerzenie żył przełyku, odbytu oraz okolicy pępka (tzw. głowa Meduzy).

Ściany naczyń tak tętnic, jak i żył budują trzy warstwy:

• błona wewnętrzna – śródbłonek;

• środkowa – mięśniowa;

• zewnętrzna – przydanka (tkanka łączna).

W żyłach poszczególne warstwy są cieńsze.

System naczyń można porównać do drzewa, te o większym przekroju rozga-

łęziają się na coraz to mniejsze kończąc się naczyniami włosowatymi. Z ich sieci

tworzą się naczynia żylne, których główne pnie uchodzą do serca. Należy tu wspo-

– 67 –

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: