DHAMMAPADY - PRZEDMOWA.pdf - BUDDYZM ZEN - inecki

DHAMMAPADA - Przedmowa

Strona 1 z 2

Spis treści

Przedmowa — Wprowadzenie

Przedmowa

Inaczej niŜ judaizm, chrześcijaństwo czy islam, buddyzm nie jest religią

Księgi. Jego róŜne tradycje i odłamy posługują się własnymi, zróŜnicowanymi

co do treści i objętości, kanonami pism. Pomiędzy czynnikami, które na ten stan

spraw wpłynęły dwa wydają się mieć znaczenie podstawowe. Pierwszy to fakt,

iŜ powstanie pierwszych pisemnych redakcji przekazu ustnego nastąpiło ponad

300 lat po ostatecznym wyzwoleniu (parinirwanie) Buddy Siakjamuniego i co

najmniej dwa wieki po pierwszym rozłamie Zgromadzenia (sanghabheda), które

był powołał. Okoliczności powstawania tych redakcji były odmienne, autorów

dzieliły róŜne doświadczenia, dokonywano ich w odległych od siebie miejscach,

a nawet róŜnych językach. Czynnik drugi, który zajście pierwszego poniekąd

umoŜliwił, to szczególna cecha buddyzmu, jego ugodowość względem idei

powaŜanych w róŜnych społecznych i kulturowych otoczeniach, a z nią

otwartość na doktrynalne modyfikacje, o ile nie wyzywają pryncypiów religii.

To ona sprawiła, Ŝe powoływanie się na wymóg ortodoksji miało pośród

buddystów stosunkowo niewielkie wzięcie. Kolejne rozłamy zachodziły bowiem

takŜe po spisaniu przekazu, i obok pism powszechnie akceptowanych pojawiały

się i takie, które sankcjonowały doktrynalne poróŜnienie. Źródłem kontrowersji

były najczęściej kwestie związane z praktyką, przede wszystkim róŜna ocena

środków (upaja) osiągania wyzwolenia.

Jeśli podzielane przez buddystów róŜnych odłamów przekonanie o

ograniczonej wartości, czy wręcz nieadekwatności, przekazu słownego w

komunikowaniu treści poznania warunkującego ostateczne spełnienie

skonfrontuje się ze słowną zawartością buddyjskich kanonów, moŜna przeŜyć

swoisty wstrząs. PoraŜają rozległością. Najstarszy zachowany zbiór pism, zwany

Tipitaką (Potrójnym koszem) albo, z racji jego języka, Kanonem palijskim,

jedenastokrotnie przekracza objętość Biblii. Tipitaka to kanon pism therawady

(sanskr. sthawirawada), tradycji „starych” (w znaczeniu: najstarszych uczniów

Buddy, świadków jego nauczania). Większość składających się nań pism

powstała w dramatycznych okolicznościach zagroŜenia plagą głodu lub wojny

na Śri Lance za panowania króla Wattagamaniego Abhaji w I w. pne. „Koszem

środkowym”, najobszerniejszą częścią Kanonu jest Sutta Pitaka. Składają się nań

sutty (sanskr. sutra), mowy głoszone i rozmowy prowadzone przez Buddę, a

takŜe jego wybitnych uczniów, zarejestrowane przez ich świadków. Są one

pogrupowane w pięciu rozdziałach (nikaja) według swej długości (rozdziały 1, 2

i 5), związku tematycznego (3) oraz ilości omawianych tematów (4). W

rozdziale ostatnim Khuddaka Nikaja pomieszczono utwory krótkie, za to w

ilości, która czyni go najobszerniejszym z całej piątki. Co więcej, jego zawartość

jest nieco odmienna w redakcjach Kanonu sporządzanych w róŜnych krajach

therawady. Jest tak dlatego, Ŝe do utworów starych, współczesnych

zamieszczonym w rozdziałach poprzednich, sukcesywnie dokładano pisma

powstające później. Niektóre z nich odtwarzają treść starszych sutt, inne są

całkowicie oryginalne, w jeszcze innych stare i nowe wątki są przemieszane. Do

tych ostatnich zalicza się drugi utwór Khuddaka Nikaji, cieszący się

szczególnym mirem pośród zwolenników therawady zbiór mądrościowych

wersów nazwany Dhammapadą.

http://mahajana.net/mb3s/publikacje/dhammapada/przedmowa.html

2009-04-10

DHAMMAPADA - Przedmowa

Strona 2 z 2

O powodzeniu Dhammapady zadecydował jej przystępny styl. Zwięzły w

zestawieniu z rozwlekłością i monotonią sutt oraz niewyszukany w porównaniu

ze scholastycznym wyrafinowaniem traktatów abhidhammy, buddyjskiej

filozofii religijnej. TakŜe jej treść na ogół nie nastręcza trudności ze

zrozumieniem. Aby uczynić ja zrozumiałą nawet dla młodszych nastolatków

opatrzono ją licznymi komentarzami w formie opowieści. Wielu wyznawców

zna duŜe fragmenty Dhammapady na pamięć.

Pojęcie dhammy (sanskr. dharma) ma w buddyzmie wiele znaczeń. Gdyby

pokusić się o zaprezentowanie ich w pewnym uproszczeniu w jednej definicyjnej

formule, przedstawiałaby się ona mniej więcej tak: dhamma to objawiające

Prawdę, odkryte i ogłoszone przez Buddę uniwersalne Prawo, określające

warunki stawania się i ustawania Rzeczywistości Zjawiskowej, które moŜe

posłuŜyć jako Reguła Wyzwolenia, czyli osiągania Doskonałości. Z kolei pada

oznacza krok, stopę i ślad. Tytułową Dhammapadę moŜna zatem oddać jako

PodąŜanie ku Prawdzie (Mądrości, Doskonałości) albo, mniej instruktywnie, ale

zgodnie z przyjętą tradycją, jako ŚcieŜkę Prawdy (Mądrości, Doskonałości).

Trzeba wszakŜe pamiętać, Ŝe chodzi o ścieŜkę wewnętrzną, na której zmienia się

przede wszystkim treść umysłu kogoś nią kroczącego. Sapiencjalne strofy

składające się na niniejsze dzieło kierunek tych zmian pokazują, a tym samym są

straŜnikami niezrównanej Drogi Buddy.

Krzysztof Kosior

http://mahajana.net/mb3s/publikacje/dhammapada/przedmowa.html

2009-04-10

DHAMMAPADY - PRZEDMOWA.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: