3
OBLIGACJE SAMORZĄDOWE / KOMUNALNE – obligacje emitowane przez samorządy terytorialne
1. ogólne – zabezpieczone dochodami budżetu lokalnego i zaufaniem inwestorów do emitenta (prawem do ustanawiania podatków oraz zdolnością emitenta do ich egzekwowania od podatników)
§ najszerzej stosowana przez samorządy forma zabezpieczenia mało ryzykownych przedsięwzięć inwestycyjnych
§ zazwyczaj zawierają klauzulę, że w celu dokonania ich spłaty mogą zostać nałożone nowe podatki lub zwiększone obecne
§ wymagają akceptacji obywateli
§ cieszą się lepszą opinią nabywców
§ projekty z nich finansowane posiadają zazwyczaj cechy monopolu naturalnego
2. przychodowe – zabezpieczone przyszłymi wpływami z inwestycji finansowanej emisją
3. hybrydowe – łączą walory obligacji ogólnych i przychodowych; obligacje o podwójnym źródle spłaty; ich zabezpieczeniem są dochody z inwestycji oraz opłaty i podatki lokalne
PODMIOTY UPRAWNIONE: gminy, powiaty, województwa, związki komunalne, oraz miasto stołeczne W-wa
PRZESŁANKI EMISJI (ZALETY OS):
RYZYKO INWESTYCYJNE W OBLIGACJACH KOMUNALNYCH
1. ryzyko płynności – są mniej płynne niż obligacje skarbowe z czego wynika duża rozpiętość cenowa między ceną zakupu i sprzedaży
2. ryzyko wcześniejszego wykupu – większość emisji zawiera klauzule pozwalające na wcześniejszy wykup obligacji więc inwestorzy są narażeni na takie niebezpieczeństwo w przypadku spadku stóp procentowych
3. ryzyko stopy procentowej – rynkowe ceny obligacji komunalnych bardzo gwałtownie reagują na zmiany stóp procentowych (im dłuższy termin zapadalności tym większa elastyczność na zmiany stóp procentowych)
4. w przypadku niewypłacalności jednostki komunalnej – długa procedura likwidacyjna i trudność w odzyskaniu przynajmniej części zainwestowanych środków
5. mała płynność majątku trwałego samorządu (nawet o dużej wartości księgowej) będącego ewentualnym zabezpieczeniem emisji
6. dochody jednostek samorządowych nie są podatne na wahania koniunktury, ale często ich dochody i wydatki są ściśle określone w ustawach więc samorządy nie mają na nie dużego wpływu (nie mogą znacznie zredukować wydatków lub zwiększyć dochodów)
7. na jednostki samorządu szybko przenoszą się napięcia polityczne co w połączeniu z dużą biurokracją może utrudnić racjonalną działalność gospodarczą
REGULACJE PRAWNE EMISJI OBLIGACJI KOMUNALNYCH:
BANK JAKO ORGANIZATOR I AGENT EMISJI:
1. przygotowanie emisji
§ przygotowanie optymalnej koncepcji emisji obligacji
§ przygotowanie projektu uchwały rady jednostki komunalnej o emisji obligacji
§ opracowanie koncepcji uplasowania emisji na rynku
§ uzyskanie w imieniu jednostki wszystkich niezbędnych opinii
§ przygotowanie niezbędnych dokumentów
§ opracowanie memorandum informacyjnego (emisja publiczna – prospekt emisyjny)
2. przeprowadzenie emisji
§ organizacja i przeprowadzenie spotkań z potencjalnymi inwestorami
§ skierowanie propozycji nabycia do potencjalnych inwestorów
§ zorganizowanie sprzedaży obligacji
§ rozliczenie emisji z emitentem
3. obsługa emisji
§ zorganizowanie obrotu wtórnego, obustronne kwotowania
§ wypłata obligatariuszom należnego oprocentowania
§ realizacja wykupu obligacji
NAJWAŻNIEJSI ORGANIZATORZY EMISJI OBLIGACJI KOMUNALNYCH:
§ PKO Bank polski
§ Pekao SA (gł dla dużych miast)
§ Bank Ochrony Środowiska
§ Bank Gospodarstwa Krajowego
§ BRE Bank (gł dla dużych miast)
§ BZ WBK
§ Bank Milenium
EMISJE OBLIGACJI SAMORZĄDOWYCH W PL PRZED 1995R
§ 1896r – obligacje Miasta W-wa na sfinansowanie sieci kanalizacyjnej, dodatkowe świadczenie: prawo do składania obligacji jako kaucji przy umowach zawieranych z Magistratem Miasta W-wa
§ 32 emisje w tym 11 warszawskich (Poznań. Kraków, Lublin Lwów)
§ 1945-1992 – nie ma na PL rynku obligacji samorządowych
§ 1992-1995 – gł obligacje mieszkaniowe – na finansowanie problemu mieszkaniowych zasobów komunalnych
§ 1993 – masto Płocka na inwestycje
EMISJE DOKONANE NA PODSTAWIE USTAWY O OBLIGACJACH Z 1995R DO 2000R
§ głównie emisje niepubliczne
§ niska płynność
§ dominowały emisje ok 20mln PLN
§ jedyna publiczna – Ostrów Wielkopolski na CeTO
§ tendencja do przeznaczania pozyskanych środków na szeroko pojęty system transportowy
EMISJE W PL W LATACH 2000-2005
§ rynek OSm jest w fazie dynamicznego rozwoju
§ udział OSm w całości rynku na poziomie 12%
§ 2005 – pierwsza w Europie Środkowej emisja obligacji przychodowych; konsorcjum Banku Pekao SA i Citibanku Handlowego wygrało przetarg na przygotowanie i przeprowadzenie Programu Emisji Obligacji Przychodowych Przedsiębiorstwa Komunalnego „Miejskie Wodociągi i Kanalizacje” w Bydgoszczy; zabezpieczenie: przychody z opłat za wodę i odprowadzanie ścieków (20 lat)
§ zadłużenie województw największe: Wielkopolskie (1/4 całego); Dolnośląskie; Kujawsko-Pomorskie;
§ zadłużenie województw najmniejsze: Opolskie, Podlaskie, Świętokrzyskie
§ 2002 –emisja publiczna (pierwsza w PL) Rybnik (CeTO)
§ 2003-2006 – czteroletni program emisji publicznej Poznań (CeTO)
INWESTORZY NA RYNKU PL OSM
§ banki (78%)
§ podmioty zagraniczne (12%)
§ towarzystwa ubezpieczeniowe
§ fundusze emerytalne
§ przedsiębiorstwa
§ inne instytucje finansowe
PERSPEKTYWY ROZWOJOWE RYNKU OSM
§ brak długofalowej wizji rozwojowej tego segmentu rynku kapitałowego
§ zbyt ostrożne podejście jednostek samorządu terytorialnego do wykorzystywania obligacji
§ niewielkie rozmiary emisji – przeważają emisje o wielkościach nieznacznie przekraczających wielkości uznane za opłacalne
§ emisje niepubliczne
§ niska płynność – obligacje komunalne w zasadzie nie funkcjonują w obrocie wtórnym
§ obligacje stanowią substytut kredytu
§ Polska Agencja Finansowania Gmin SA – będzie specjalizowała się w oferowaniu długoterminowych produktów finansowych dla gmin; będzie emitowała własne obligacje i z pozyskanych środków udzielała długoterminowych pożyczek i poręczeń oraz kupowała emitowane przez gminy obligacje komunalne i przychodowe; ma być pierwszą w PL i jedyną instytucją finansową kompleksowo i w sposób zindywidualizowany obsługującą zapotrzebowanie gmin na dług
hwa_rang