WIELOPIERŚCIENIOWE WĘGLOWODORY AROMATYCZNE ( WWA)
Związki te powstają podczas niepełnego spalania materiałów energetycznych.
Źródła : przemysł petro - i karbochemiczny, spaliny samochodowe, elektrownie, gazownie, wszelkie procesy obróbki materiałów organicznych wysokich temperaturach.
fenantren
chryzen
Działanie biologiczne :
Większość WWA posiada udowodnioną moc kancerogenną i mutagenną.
Benzo (a) piren ze względu na znaczne rozpowszechnienie i wybitną aktywność rakotwórczą został uznany za substancję wskaźnikową zawartości WWA w próbkach biologicznych.
Działają w miejscu wprowadzenia – w bad. laboratoryjnych na myszach wykazano, że wprowadzone
do tkanki nerwowej wywoływały glejaki
stosowane w roztworach rozpuszczalników na skórę wywoływały nabłoniaki skóry,
podawane dotchawiczo powodowały gruczolaki płuc i zmiany przedrakowe w przewodzie pokarmowym.
W dużych dawkach i przy udziale kokancerogenów mogą wywoływać nowotwory w narządach i tkankach odległych od miejsc wprowadzenia.
Budowa skondensowanych pierścieni nadaje WWA właściwości silnie elektrofilowe. WWA i ich metabolity wiążą się wiązaniami hydrofobowymi z makrocząsteczkami komórkowymi tworząc addukty. Białka czy kwasy nukleinowe zmieniają swoje naturalne funkcje. Konsekwencją mogą być błędy i zahamowania w replikacji , transkrypcji i syntezie białka.
fiscus