1
KONSPEKT
SZKOLENIE PRZECIWPOŻAROWE
2006
Ustawy
1. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002r nr 147).
2. Ustawa z dnia 7 lipca 1994r prawo budowlane (Dz. U. z 2003r nr 207, poz. 2016).
3. Ustawa z dnia 27 marca 2003r o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80, poz. 717).
4. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r prawo ochrony środowiska (Dz. U. nr 62, poz. 627).
5. Ustawa z dnia 12 września 2002r o normalizacji (Dz. U. nr 169, poz. 1386).
6. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r o wyrobach budowlanych (Dz. U. nr 92, poz. 881).
7. Ustawa z dnia 28 października 2002r o przewozie drogowym materiałów niebezpiecznych (Dz. U. nr 199, poz. 1671)
Rozporządzenia
1. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003r w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr 121, poz. 1138).
2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003r w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. nr 121, poz. 1137).
3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003r w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. nr 121, poz. 1139).
4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75 poz. 690)
5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003r w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. nr 120, poz. 1133).
6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 października 2005r w sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych przeprowadzanych przez Państwową Straż Pożarną (Dz. U. nr 225, poz.1934).
7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002r w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2003r nr 5, poz. 58).
8. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003r w sprawie wymagań, jakim powinien odpowiadać raport o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku (Dz. U. nr 104, poz. 970).
9. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 lipca 2003r w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać palny operacyjno-ratownicze (Dz. U. nr 131, poz. 1219).
Polskie Normy
1. PN-92/N-01256.01 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpożarowa
2. PN-92/N-01256.02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja
3. PN-N-01256-4:1997 Znaki bezpieczeństwa. Techniczne środki przeciwpożarowe
4. PN-N-01256-4:1997/Az1:2003 Znaki bezpieczeństwa. Techniczne środki przeciwpożarowe
5. PN-N-01256-5:1998 Znaki bezpieczeństwa. Zasady umieszczania znaków bezpieczeństwa na drogach ewakuacyjnych i drogach pożarowych
6. PN-84/C-01200.10 Zagrożenie pożarem i wybuchem. Parametry zapalności i wybuchowości. Oznaczanie maksymalnego ciśnienia wybuchu i maksymalnej szybkości narastania ciśnienia wybuchu mieszanin pyłowo-powietrznych
7. PN-E-08350-14:2002 Systemy sygnalizacji pożarowej. Projektowanie, zakładanie, odbiór, eksploatacja i konserwacja instalacji
8. PN-76/M-51082 Sprzęt pożarniczy. Hydronetki wodne 15
9. PN-88/M-51072 Sprzęt pożarniczy. Agregaty śniegowe
10. PN-EN 1866:2001 Gaśnice przewoźne
11. PN-EN 1869:1999 Koce gaśnicze
12. PN-EN 2:1998 Podział pożarów
13. PN-EN 3-1:1998 Gaśnice przenośne. Rodzaje, czas działania, pożary testowe grupy A i B
14. PN-EN 3-2:1999 Gaśnice przenośne. Szczelność, badanie przewodności elektrycznej, badanie zagęszczalności, wymagania szczególne
15. PN-EN 3-3:1998 Gaśnice przenośne. Konstrukcja, wytrzymałość na ciśnienie, badania mechaniczne
16. PN-EN 3-4:1999 Gaśnice przenośne. Wielkości napełnienia i minimalne wymagania dotyczące skuteczności gaśniczej
17. PN-EN 3-5+AC:1999 Gaśnice przenośne. Wymagania i badania dodatkowe
18. PN-ISO 8421-4:1998 Ochrona przeciwpożarowa. Terminologia. Wyposażenie gaśnicze
19. PN-EN 1838:2002 (U) Oświetlenie awaryjne
OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELA BUDYNKU
Do podstawowych obowiązków właściciela budynku, obiektu budowlanego lub terenu wynikających z art. 4 ust 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej należy:
1. Przestrzeganie przeciwpożarowych wymagań techniczno – budowlanych, instalacyjnych i technologicznych
2. Zobowiązanie do wyposażania budynku, obiektu budowlanego w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice,
3. Zapewnienie konserwacji oraz napraw urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie,
4. Zapewnienie osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlany lub na terenie bezpieczeństwa i możliwości ewakuacji,
5. Przygotowanie budynku, obiektu budowlanego lub terenu do prowadzenia akcji ratowniczej,
6. Zapoznanie pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,
7. Ustalenie sposobu postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.
SPALANIE
Spalanie jest to proces fizykochemiczny wzajemnego oddziaływania materiału palnego (paliwa) i powietrza (utleniacza) charakteryzujący się wydzielaniem ciepła i światła. Aby zaistniał proces spalania płomieniowego muszą być spełnione ściśle określone warunki :
a. obecność paliwa (w odpowiedniej ilości),
b. obecność utleniacza (o odpowiednim stężeniu),
c. obecność źródła ciepła (o odpowiedniej mocy lub temperaturze),
d. obecność w płomieniu pośrednich produktów (rodników) warunkujących ciągłość spalania: produkty te tworzą się w przestrzeni objętej spalaniem.
Gazy - spalają się objętościowo z wydzielaniem produktów całkowitego spalania tzn., że w produktach spalania najczęściej występują CO2 i para wodna. Mogą spalać się w sposób dyfuzyjny i kinetyczny.
Ciecze - spalają się wtedy gdy nad powierzchnią cieczy znajduje się zdolna do spalenia mieszanina par cieczy z powietrzem.
Materiał stały - palność organicznego ciała stałego jest cechą materiału, oznaczającą iż w danej temperaturze produkty termicznego rozkładu utleniają się aż do wystąpienia spalania. Spalanie materiałów jest poprzedzone ich rozkładem termicznym.
Materiał stały rozdrobniony - pyły są to układy dyspersyjne, w których fazą rozproszoną jest ciało stałe a fazą rozpraszającą gaz. Pyły spalają się w sposób wybuchowy podobny do gazów różnią się zasadniczo pod względem właściwości fizyko-chemicznych.
Przyczyny powstawania pożarów:
a. nieostrożność ludzi
b. urządzenia elektryczne, mechaniczne
c. urządzenia ogrzewcze, oświetleniowe i kominowe
d. procesy technologiczne
e. samozapalenie
f. wyładowania elektryczności statycznej
g. podpalenia
Grupy pożarów
A- pożary ciał stałych pochodzenia organicznego, przy spalaniu których obok innych zjawisk występuje zjawisko żarzenia (drewno, papier, węgiel, tworzywa sztuczne, tkaniny, słoma),
B- pożary cieczy palnych i substancji stałych topiących się wskutek ciepła (benzyna, alkohole, tłuszcze, oleje, lakiery, pak, parafina, aceton, smoła),
C- pożary gazów (acetylen, metan, propan, wodór, gaz miejski),
D- pożary metali (sód, potas, magnez uran),
F- pożary olejów i tłuszczów spożywczych .
Spalanie to złożony fizykochemiczny proces wzajemnego oddziaływania materiału palnego (paliwa) i powietrza (utleniacza) charakteryzujący się wydzielaniem ciepła i światła.
Warunki zaistnienia spalania to obecność:
a. paliwa (odpowiednia ilość),
b. utleniacza (odpowiednie stężenie),
c. źródła ciepła (dostarczenie początkowej ilości energii),
d. obecność wolnych rodników – wywołująca określone reakcje łańcuchowe.
ŚRODKI GAŚNICZE
1. Gaśnicza właściwość wody jest ściśle związana z jej działaniem chłodzącym. Woda skutecznie obniża temperaturę palących się materiałów oraz strefy spalania. Ponadto powstająca para wodna rozcieńcza strefę spalania, hamuje częstotliwość zderzeń rodników z palnymi gazami – w pewien sposób działa więc izolująco.
2. Właściwości ochładzające wody wynikają z jej dużej pojemności cieplnej, a także z bardzo wysokiego ciepła parowania, natomiast działanie rozcieńczające, które powoduje obniżenie stężenia tlenu w strefie spalania, polega na tym, że z jednego litra odparowanej wody powstaje ponad 1700 litrów pary.
3. W celu poprawy właściwości gaśniczych wody w określonych sytuacjach, stosuje się modyfikacje jej właściwości poprzez:
a. obniżenie napięcia powierzchniowego (dodawanie zwilżaczy lub środków pianotwórczych),
b. obniżanie temp. krzepnięcia (dodawanie NaCl lub innych soli nieorganicznych),
c. zwiększanie lepkości (dodawanie środków zagęszczających – alginiany, borany karboksymetyloceluloza),
d. zmniejszanie oporów przepływu (dodawanie polimerów).
Wody do celów gaśniczych nie należy stosować przy gaszeniu:
a. materiałów reagujących z wodą (sód, potas, karbid itp.),
b. urządzeń elektrycznych pod napięciem,
c. olejów i tłuszczy o temperaturze wrzenia rzędu kilkuset ºC,
d. stężonych kwasów nieorganicznych (podczas reakcji z wodą wydzielają się duże ilości ciepła),
e. metali w bardzo wysokich temp. pożaru (mogą tworzyć mieszaninę wybuchową – rozkład wody na tlen i wodór).
Piana gaśnicza
1. Stosowana jest do gaszenia pożarów ciał stałych i cieczy nie reagujących z wodą (pożary grupy A i B). Działanie gaśnicze piany polega na wytwarzaniu warstwy izolacyjnej odgradzającej powierzchnię materiału palącego się od dostępu powietrza a także, co jest również ważne, na uniemożliwieniu przedostawania się palnych gazów i par do strefy spalania. Odpowiednio podana piana pokrywa gaszoną powierzchnię napływającą warstwą, która likwiduje strefę spalania. Dodatkową zaletą piany gaśniczej jest jej zdolność do ochładzania strefy pożaru. Tę właściwość ma woda wypływająca z piany. Oprócz tego wskutek działania piany następuje rozcieńczanie strefy spalania parą wodną w obszarze granicznym, gdzie piana styka się z płomieniami.
2. Niewielkie pożary, zwane ogólnie pożarami w zarodku, gasi się zazwyczaj pianami chemicznymi. Piany chemiczne o różnej liczbie spienienia stosuje się do gaszenia pożarów małych, średnich i dużych. Najczęściej jednak stosowanym rodzajem piany, jest piana mechaniczna. Powstaje ona wskutek energicznego zmieszania kilkuprocentowego (1,5 do 7) wodnego roztworu środka pianotwórczego z powietrzem.
3. Podawanie piany na miejsce pożaru odbywa się za pomocą prądownic pianowych, wytwornic pianowych i generatorów piany lekkiej. Przeciwwskazania stosowania piany gaśniczej są takie same jak dla wody.
Gazy gaśnicze
Właściwości gaśnicze gazów inertnych (gazy obojętne, tj. nie wchodzące w reakcję z produktami spalania) polegają na rozcieńczaniu powietrza i obniżeniu stężenia tlenu do wartości, przy której zostają zahamowane procesy spalania. Palenie większości materiałów palnych zostaje zahamowane po obniżeniu stężenia tlenu do wartości około 12-16% ; niektóre materiały wymagają jeszcze niższego stężenia, od 5-9%. Do nich należy zaliczyć wodór, acetylen lub metale alkaiczne.
Dwutlenek węgla (CO2)
1. Jest gazem bez barwy i zapachu o masie cząsteczkowej M=44,01. W temp. 0ºC i ciśnieniu 36 barów przechodzi w stan ciekły. Jego gęstość względem powietrza (Dp) wynosi 1,529. Przy gwałtownym rozprężeniu skroplonego CO2 do ciśnienia atmosferycznego powstaje zestalony CO2 mający postać śnieżnobiałych grudek o temperaturze – 79ºC. Jest to tzw. zjawisko sublimacji.
2. Działanie gaśnicze dwutlenku węgla polega na rozcieńczeniu powietrza i obniżeniu stężenia tlenu do takiej wartości, przy której dalszy proces spalania jest z chemicznego punktu niemożliwy i proces ten ustaje.
3. Przy gaszeniu dwutlenkiem węgla występuje niewielki efekt chłodzenia, którego jednak nie uwzględnia się przy obliczaniu ilości gazu niezbędnej do ugaszenia pożaru.
4. Stężenie gaśnicze CO2 wynosi ponad 30% obj. w powietrzu, gdy stężenie tlenu nie przekracza 15% obj. Dwutlenek węgla przy stężeniach powyżej 9% obj. stanowi zagrożenie dla życia człowieka.
...
bhp.KarolKa