1. DIALEKTYKA BADAŃ SPOŁĘCZNYCH – IDIOGRAFICZNE – NOMOTETYCZNE:
- w. idiograficzne: opis indywidualizujący konkretnych przedmiotów i zjawisk oraz wyjaśnienie genetyczne i przyczynowe ich pojawienia się i funkcjonowania
- w. nomotetyczne: zajmujące się prawidłowościami i związkami zachodzącymi między rzeczami, aby na ich podstawie dochodzić do praw ogólnych i niezmiennych
2. CELE NAUK SPOŁECZNYCH:
- Wyjaśnianie naukowe – sytuacja w której jedno zjawisko jest wyjaśniane za pomocą innego zjawiska przez odwołanie do praw ogólnych
- Rozumienie - Jeżeli X powoduje Y i zaszło X to można przewidywać, że zajdzie Y
- Przewidywanie (logicznie proces odwrotny do wyjaśniania)
- Rozumienie
3. TRADYCJA VERSTEHEN:
(empatia, „stawanie na miejscu badanych”, rozdzielenie nauk przyrodniczych i społeczych, ze względu na przedmiot= różnie metody)
4. ROLA METODOLOGII:
– dostarcza (1) reguły komunikowania, (2) wnioskowania, (3) intersubiektywności
• Metodologia nauk to system jasno określonych reguł, do których odwołują się badania będące podstawą ewaluacji wiedzy. System wciąż ulepszany, samokorygujący*
• Metodologia dostarcza reguł komunikowania – ułatwia komunikowanie się badaczy, których łączy wspólne doświadczenie. Dzięki ujawnianiu reguł, sprawianiu, że jest publicznie dostępna, tworzy się podstawa do powtarzania badań (replikacji) i konstruktywnej krytyki.
• Metodologia dostarcza reguł wnioskowania – obserwacje empiryczne nie „mówią same za siebie” – muszą być uporządkowane i powiązane w logiczną strukturę. Głównym narzędziem podejścia naukowego jest logika – system reguł wnioskowania pozwalających na wyprowadzanie rzetelnych wniosków z zaobserwowanych faktów. (biologia, antropologia, socjologia, kryminologia, geologia)*
• Metodologia dostarcza reguł intersubiektywności
• Metodologia wyjaśnia akceptowalne kryteria empirycznej obiektywności (prawdy) oraz metody i techniki jej weryfikacji
• Intersubiektywność – wymiana informacji wśród naukowców dotyczących wyników obserwacji i faktów jest niezbędna, ponieważ samo myślenie logiczne nie gwarantuje jeszcze empirycznej obiektywności. (logika zajmuje się trafnym wnioskowaniem, aby zweryfikować prawdziwość trzeba się odwołać do dowodów empirycznych.
Zagadnienie 5.
NAUKA NORMALNA (INSTYTUCJONALNA)
Dyscyplina, w której wcześniej uzasadnione uogólnienia stanowią przesłanki (założenia) nowych pytań- i nowych, odpowiadających na te pytania praw i teorii.
NAUKA REWOLUCYJNA
Złamanie zasady kumulatywnego rozwoju, charakterystycznego dla nauki instytucjonalnej. W nauce rewolucyjnej nowa wizja lub koncepcja zjawisk danej dziedziny dostarcza założeń dla pytań i hipotez, których na gruncie dawniej przyjmowanych założeń nie można było sformułować.
6. ETAPY PROCESU BADAWCZEGO:
- Określenie celu badań
- Konceptualizacja
- Operacjonalizacja
- Populacja i dobór próby
- Obserwacje – zbieranie danych
- Przetwarzanie danych do obrówbki
- Analiza – wyciąganie wniosków
- Zastosowanie - ocena wyników
7. TRADYCYZJNA KONCEPCJA PRAWDY:
Różne kryteria prawdy:
- Tradycyjna koncepcja prawdy (korespondencyjna)
Wiedza, której prawdziwość jest ustalona poprzez relacje tej wiedzy z rzeczywistością.
- Koncepcja konsensualno - koherencyjna
Prawdziwa jest ta wiedza, z którą będą się zgadzać badacze, oni ustalają czy jest prawdziwa.
8. PODZIAŁ METODOLOGII:
• metodologia opisowa - koncentruje się na opisie czynności poznawczych i ich wytworów,
• metodologia normatywna - zestawia normy poprawnego postępowania naukowego - (podział ze względu na sposoby przeprowadzania badań);
• metodologia pragmatyczna- to badania nad rezultatami czynności naukowych. Wykorzystuje się ją w analizach dedukcyjnych;
• metodologia pragmatyczna- odnosi się do czynności badawczych, tzw. metodologia badań naukowych. Do jej zadań należy między innymi: wyodrębnienie typów czynności, analiza precyzująca ich istotę, opis procedury naukowej, ustalenie celu badawczego i zasad postępowania przy jego realizacji;
• metodologia ogólna- analiza czynności lub rezultatów poznawczych wykorzystywanych we wszystkich naukach, w tym wnioskowanie, klasyfikowanie, definiowanie;
• metodologia szczegółowa - podzielona na metodologie typów nauk, odróżniających się od siebie rodzajem zabiegów poznawczych. Im bardziej szczegółowa, tym różnice są bardziej widoczne;
• metodologia nauk dedukcyjnych- aby uzasadnić jakieś twierdzenie nie jest konieczne odwoływanie się do spostrzeżeń zmysłowych czy własnych doznań (zwłaszcza matematyka lub logika);
• metodologia nauk indukcyjnych (empirycznych)- typowo doświadczalne nauki, aby uzasadnić jakieś twierdzenie należy skorzystać z określonych spostrzeżeń (doświadczenia).
Zagadnienie 9
Pojęcia- są abstrakcją, symbolem, reprezentacją obiektu, jednej z jego właściwości lub zjawiska behawioralnego. Może to być np. status społeczny, rola, władza, biurokracja, względne deprywacje. Nauka bierze swój początek od stworzenia pojęć opisujących świat empiryczny i rozwija się łącząc te pojęcia w system empiryczny.
Funkcje- dostarczają wspólnego języka pozwalającego naukowcom komunikować się między sobą. Dają też naukowcom perspektywę- sposób patrzenia na zjawiska. Pozwalają naukowcom klasyfikować własne doświadczenia i uogólnienia. Są składnikami teorii- definiują treść i właściwości teorii.
Definicje- pojęcia muszą być wyraźne, precyzyjne i powszechnie uznane. Skład definicji: Definicje pojęciowe opisują pojęcia poprzez odwoływanie się do innych pojęć, terminy pierwotne ( kolor, dźwięk), definicje ostensywne ( gniew, łatwo obserwowalne zachowania), terminy pochodne ( jednostka, interakcje). Są ani prawdziwe, ani fałszywe, ani użyteczne , a ni nieużyteczne.
Zagadnienie 10
Definicje pojęciowe- powinny ukazywać unikatowe właściwości lub jakości. Nie powinny mieć kołowego charakteru. Formułowane są w sposób twierdzący, są wyraźnymi terminami ( np. konserwatyzm).
Definicje operacyjne- wyposażają pojęcia w odniesienia empiryczne. Opisują zbiór procedur , które powinien podjąć badacz w celu ustalenia przejawów zjawiska opisywanego przez dane pojęcie. Naukowcy wymagają wykorzystania definicji operacyjnych wówczas, gdy zjawiska nie można bezpośrednio obserwować.
Zagadnienie 11
Teoria- każdy rodzaj konceptualizacji, nie obserwacja, historia idei, jest to system logiczno- dedukcyjny- zbiór pojęć z którego można wyprowadzić twierdzenia. Teorie nie są praktyką i filozofią , bo filozofia moralności formułuje sądy wartościujące.
4 poziomy teorii:
- systemy klasyfikacyjne ad hoc- arbitralne kategorie dla uporządkowania i zebrania obserwacji
- taksonomie- systemy kategorii, tak że można opisać związki ( Persons), posiadają dwie funkcje ( grupa, cel, normy, kategorie)
- struktury pojęciowe- kategorie deskryptywne wbudowane w strukturę twierdzeń
- systemy teoretyczne- taksonomie i struktury pojęciowe dostarczające opisów, wyjaśnień i predykacji, twierdzenia powiązane tak, że można wyprowadzać jedne z drugich np. samobójstwa Drukheima
Zagadnienie 12
Teorie aksjomatyczne- aksjomaty to nietestowane twierdzenia czy założenia dotyczące ba badanego zjawiska, o których zakłada się , że są prawdziwe. Aksjomaty opisują bezpośrednie zależności przyczynowe między 2 pojęciami tutaj mam luke , bo chyba za szybko puścił slajd.NIECH KTOŚ TO UZUPEŁNI Z ŁASKI SWOJEJ ;))))
Zagadnienie 13- teorie, modele i badania empiryczne.
- nauki społeczne jako dyscypliny naukowe opierają się na 2 podstawowych elementach :teoriach i badaniach empirycznych.
- teorie są przed badaniami- przykład Karla Poppera
- badania są przed teorią- przykład Roberta Mertona
- stanowisko pośrednie- reprezentowane przez Ernesta Nagela
Wariancja- podstawowa miara zmienności.
14. BŁĄD EKOLOGIZMU I INDYWIDYALIZMU:
Błąd ekologizmu - w tym kontekście „ekologiczny” odnosi się do grup, zbiorów lub systemów: czegoś większego niż jednostki. Błąd ekologiczny rozumowania jest to założenie, że to, czego dowiadujemy się o jednostce zbiorowej („ekologicznej”) mówi nam coś także o pojedynczych elementach, z których się ona składa. Czyli jest to błędne wyprowadzanie wniosków o jednostkach bezpośrednio z wyników otrzymanych dla grup, społeczeństw czy narodów.
Błąd indywidualizmu - zwany również błędem redukcjonizmu, ponieważ „redukujemy” to co w rzeczywistości jest złożone, do prostego wyjaśnienia. Czyli jest to błędne wyprowadzenie wniosków o grupach, społeczeństwach czy narodach z danych dotyczących zachowań jednostek.
15. RODZAJE ZMIENNYCH:
ZMIENNA CIĄGŁA - zmienna, której wartości zmieniają się płynnie, jak wiek czy dochód. Np. w grupie ludzi mogą znaleźć się osoby w wieku 21, 22, 23, 24 lata. Przeciwieństwem zmiennych ciągłych są zmienne dyskretne, takie jak płeć lub afiliacja religijna, których wartości tworzą odrębne elementy.
ZMIENNA DYSKRETNA - (skokowa) – zmienna, np. płeć lub afiliacja religijna, której wartości są wyraźnie od siebie oddzielone (nieciągłe). (Nie można pokazać płynnego przejścia między wartościami „mężczyzna” i „kobieta” w przypadku zmiennej płeć.)
ZMIENNA NIEZALEŻNA - zmienna, której wartości w analizie traktuje się jako dane i nie próbuje tłumaczyć. Zakłada się, że zmienne niezależne determinują wartości zmiennych zależnych lub wpływają na nie. Jeśli stwierdzimy, że religijność jest częściowo funkcją płci – ponieważ kobiety są bardziej religijne od mężczyzn – to zmienną niezależną jest płeć, a zmienną zależną religijność.
ZMIENNA ZALEŻNA - zmienna, co do której zakłada się, że jest powodowana przyczynowo lub uzależniona on innej zmiennej (zmiennej niezależnej). Np. jeśli dochód jest częściowo funkcją osiągniętego formalnie wykształcenia, to dochód traktuje się jako zmienną zależną.ZMIENNA NOMINALNA, PORZĄDKOWA, INTERWAŁOWA, ILORAZOWA (związane z poziomami pomiaru
16. CO TO SĄ HIPOTEZY:
- To proponowane przez nas odpowiedzi, jakie można udzielić na pytanie badawcze. Jest ona wyrażana w postaci jasno określonego związku miedzy zmienną zależną i niezależną.
Zagadnienie 17- różnice między paradygmatami w naukach społecznych
- przedstawiciel Kuhn
- paradygmat nauk przyrodniczych i społecznych- prawda a użyteczność
- makroteorie( teorie dotyczące złożonych cech społeczeństwa) i mikroteorie (teorie dotyczące mniejszych jednostek czy cech społeczeństwa)
Pozytywizm:
- paradygmat pozytywistyczny zakłada, że możemy w sposób naukowy odkryć reguły rządzące życiem społecznym
- Auguste Comte – przedstawiciel
- „Filozofia pozytywna”- trzy stadia rozwoju : teologiczne(Bóg), metofizyczne ( idee filozoficzne), naukowe (obserwacje)
Zagadnienie 18.
Paradygmat konfliktu:
- Karol Marks- zachowanie społeczne jako procesy dominacji i jej unikanie
- George Simmel- konflikty na małą skale ( np. wśród grup o mocnych więzach, konflikty są silniejsze niż tam gdzie mniejsza przynależność i bliskość)
- Michel Chossudowsky – IMF, BŚ( cokolwiek to oznacza;) )
- konflikty klasowe, etniczne, płci i inne
Symboliczny interakcjonizm:
-bada jak uznawane znaczenie i wzorce społeczne rozwijane są w toku społecznej interakcji
- Simmel a Med, Cooley
- Cooley- grupa pierwotna, jaźń odzwierciedlona
- Mead- uogólniony inny
Etnometodologia:
- koncentruje się na tym jak ludzie próbują zrozumieć życie społeczne w procesie jego przeżywania, tak jak gdyby każdy był badaczem prowadzącym badania
- nie struktura społeczna a zachowanie. Ludzie ciagle tworzą strukturę społeczną poprzez swoje działania i interakcje, tymczasowość rzeczywistości
- np. rola aplauzu w przemówieniach publicznych
Funkcjonalizm strukturalny:
- ma za zadanie odkryć funkcje jakie liczne elementy społeczeństwa pełnią w całym systemie
- Comte- byt społeczny jako organizm
- np. funkcja policji i przestępców
- funkcja a pozytywne wartościowanie
Paradygmaty feministyczne:
- poza tym, że kieruja uwagę na ucisk kobiet w większości społeczeństw, uwidaczniają, że dotychczasowe wyobrażenia rzeczywistości społecznej często wynikały z doświadczeń mężczyzn i dodatkowo je wzmacniały
- męskie zaimki i rzeczowniki
- Great Gord, Janet Lever.
Zagadnienie 19.
Eksperyment Ascha każdy pamięta o długościach odcinków!!! Że w ramach konformizmu grupowego ludzie źle oceniali długości odcinków.;)
Zagadnienie 20.
Schemat tradycyjnego modelu badań naukowych:
- pomysł/ przedmiot zainteresowań
- rozumienie teoretyczne :Y jest przyczyną X
- hipotezy
- X=f(y) przewidywanie teoretyczne
- operacjonalizacja
- x= f(y) sprawdzalna hipoteza
- obserwacja- testowanie hipotezy
21. ROZUMIENIE DEDUKCYJNE I INDYKCYJNE:
- Rozumienie naukowe pozwala wyjaśnić jedno zjawisko za pomocą innego zjawiska.
- Wyjaśnianie dedukcyjne
wymaga: (a) uniwersalnych generalizacji, (b) ustalenia warunków w jakich te generalizacje są prawdziwe, (c) zdarzenia, które ma zostać wyjaśnione, (d) reguł logiki formalnej (np. dlaczego obiekt rzucony w powietrze wraca, grawitacja)
- Wyjaśnianie probabilistyczne (indukcyjne)
nie jest oparte na prawdzie uniwersalnej – odwołuje się do uogólnień wyrażających albo arytmetyczny stosunek jednego zjawiska do drugiego (n procent z X = Y), albo jest uogólnieniem wyrażającym określone tendencje/skłonności (X ma skłonność do wywoływana Y) (np. trudne warunki ekonomiczne prowadzą do wzrostu wydatków rządowych)
Zagadnienie 22
Sądy wartościujące- praktyczne oceny jakiegoś zjawiska podlegającego wpływom naszego działania, jako zasługujące na odrzucenie lub aprobatę. Wybór przedmiotu badań nie implikuje słuszności. Nauka nie poże nikogo pouczać co powinien, tylko co może, czego chce.
Odniesienia do wartości: wartości ustanawiają przedmiot badań, ale naukowa krytyka ideałów, sądów wartościujących jest potrzebna. Wartości ustalają zagadnienia stosowności środków do danego celu. Analizują koszty realizacji danego celu, ustalają niezamierzone skutki jakie próba pociągnie w świetle wiedzy. Dostarczają wiedzy o znaczeniu tego co chcemy osiągnąć
Zagadnienie 23
Żródła problemów etycznych(badawczych)- problem badawczy( inżynieria genetyczna), otoczenie w jakim odbywa się badanie ( szpital, więzienie, szkoła), procedury wymagane w planie badawczym( zastosowanie manipulacji w grupie eksperymentalnej), metody zbierania danych ( obserwacja uczestnicząca), osoby będące uczestnikami badań ( dzieci, biedni, chorzy na AIDS), rodzaje zebranych danych ( np. dane osobiste).
24. ANONIMOWOWŚĆ I POUFNOŚĆ:
- Anonimowość- osoby przeprowadzające badanie i zapoznające się z wynikami nie mają możliwości identyfikacji badanych,
- Poufność- badacz może zidentyfikować autora, ale obiecuje nie ujawniać wyników.
Zagadnienie 25.
Cele badań:
1. ekstrapolacja: zaspokojenie ciekawości badacza, lepszego zrozumienia przedmiotu, zbadanie możliwości podjęcia szerszych badań, wypracowanie metod używanych w dalszych badaniach.
2. Opis- co, gdzie, kiedy, jak np. spis ludności
3. Wyjaśnianie- dlaczego, np. postawy wobec legalizacji marihuany
Logika wyjaśniania nomotetycznego- kilka czynników( zmiennych niezależnych), odpowiadających za zmiennoć badaczy, cechy vs wszystkie możlwie czynniki prowadzące do danego stanu rzeczy, co mają na myśli badacze, gdy twierdzą, że jedna zmienna nomotetyczna wpływa na drugą
Zagadnienie 26
...
deidre