Julian Ursyn Niemcewicz - Powrót posła.pdf - Julian Ursyn Niemcewicz - ILZAK

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

Julian Ursyn

Niemcewicz

POWRÓT POSŁA

Tower Press 2000

DO JAŚNIE WIELMOŻNEGO IMCI PANA

STANISŁAWA NAŁĘCZ MAŁACHOWSKIEGO

MARSZAŁKA SEJMOWEGO I KONFEDERACJI KOR.

REFERENDARZA KORONNEGO

Jaśnie Wielmożny Mci Dobrodzieju!

Wpajać w umysły prawidła zdrowe i uczciwe, zachęcać do cnót publicznych i domowych -

było pisma mojego celem. Komuż słusznie poświęcić je mogę, jak temu, który cnotą i stało-

ścią swoją publicznego i prywatnego życia stał się przykładem? Kiedy Rzeczpospolita była w

poniżeniu, wśrzód powszechnego prawie zepsucia żyjąc nieskazitelnie, oczekiwałeś w smutku

i tęsknocie powstania jej pory. Opatrzność przywiodła tę chwilę szczęśliwą, wnet

serce, umysł, wszystkie duszy twej siły poświęciłeś usłudze publicznej. Trzeci rok, jak trzy-

masz styr obrad naszych; cnotliwe i rzetelne postępowanie twoje zjednało ci ufność

najlepszego z królów, zjednało szacunek i wdzięczność wszystkich ludzi poczciwych. Bodaj-

by Nieba, czuwające nad losami Rzeczypospolitej, dla dobra jej zachowały Cię jak najdłużej;

bodajby i Tobie, i tyła rzadkimi przymiotami obdarzonemu godnemu Koledze twemu doda-

wały coraz nowych sił, ażebyście rozpoczęte dzieło postawienia Rzeczypospolitej rządną,

szczęśliwą i poważaną do skutku przywieść mogli. Te są najgorętsze serca mojego życzenia,

w szczęściu bowiem ojczyzny mojej i szczęście, i chlubę moją zakładam.

Jestem z winnym uszanowaniem Jaśnie Wielmożnego WMość Dobrodzieja

najniższym sługą

Julian Ursyn Niemcewicz

Poseł Inflancki

DO CZYTELNIKA

Ma to do siebie umysł człowieka, iż łatwiej daleko i uwagę swą zwraca, i korzyści odbiera z

rzeczy, które pod postacią rozrywki uczą go i bawią, niż z takich, które surowym i nauczy-

cielskim przepowiedane tonem, umysł jego bez odpoczynku wysilają i dręczą. Wady ludzkie,

w całej swojej wystawione śmieszności, prędzej niejednego poprawiły, niż czytanie zgłębia-

jących tychże wad filozoficznych traktatów. Śmieszność najstraszniejszą jest dla miłości wła-

snej bronią i taka jest bojaźń onej, iż często kroć ludzie wolą być godni nagany, aniżeli śmie-

chu. Stąd sztuki teatralne, mające za cel poprawienie obyczajów, za pożyteczne uznane i we

wszystkich oświeconych krajach zachęcane były.

W kraju wolnym, gdzie każdy obywatel składa cząstkę powszechnego rządu, nie tylko pry-

watnego życia obyczaje, ale zdrożne względem całości krajowej opinie prostować należy. Jest

to rzeczą największej wagi: opinie te fałszywe lub prawdziwe, zdrożne lub łązsądne, stanowić

będą o szczęściu lub nieszczęściu Rzeczypospolitej. Rad bym bardzo, żeby dowcipy, pełne

zdrowych i rozsądnych prawideł, zatrudniały się tym widokiem. W piśmie, które na publicz-

ność wydaję, usiłowały życzenia i chęci, ale nieudolność odepchnęła daleko od zamierzonego

celu. Pracując około dzieła tego nie miałem na widoku osób, ale wady, przesądy i zdrożne

obyczaje, pamiętny zawsze słów sławnego naszego poety *:

Nigdy ja w szczególności nikomu nie łaję,

Czołem biję osobom, ganię obyczaje.

Pewien jestem, że charaktery osób najśmieszniejszych w komedii mojej, jakimi są Szarmanc-

ki, Starosta i Starościna nie znajdują się zupełnie takie w kraju naszym, lecz trzeba było ze-

brać znajdować się mogące błędy i śmieszne zwyczaje i umieścić je w jednej osobie, ażeby

wady jej tym wydatniejszymi i bijącymi w oczy uczynić; ażeby czytający i patrzący tym wię-

cej nabierali wstrętu do tego, co jest złym i nieprzyzwoitym, tym więcej naśladowali to, co

jest dobrym i pożytecznym.

Taki był mój zamiar: umysły nieuprzedzone niechaj mię sądzą, przez wzgląd na dobre chęci

niech nieudolności przebaczą.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

* JW. Naruszewicz, biskup łucki i brzeski lit. [Przyp. Autora]

PRZEDMOWA DO DRUGIEJ EDYCJI

Publiczność raczyła przyjąć komedię tę z dobrocią i łaskawością, które mię do łez rozrzew-

niły; przepuściwszy błędom dzieła, wzgląd miała na chęci piszącego: te że były najczystsze,

zaręczyć mogę i do tej jednej zalety przyznaję się śmiele. Nie chwaliłem - tylko to, co jest

przykładnym, dobrym, pożytecznym; ganiłem, co w publicznym lub prywatnym życiu staje

nieprzyzwoitym, złym i szkodliwym - tych trzymając się prawideł, sądzę, żem ani obyczajów

obraził, ani przeciw prawom wykroczył.

Zatrudnionemu publicznym urzędem czas nie pozwolił poprawić tej drugiej edycji; wolniej-

sze życia mego chwile poświęcę pracy, w której użytek publiczny będzie mi zawsze na celu -

od tego żadne nie odstręczą mię prześladowania. Wiele mi jeszcze pracować zostaje, póki nie

usprawiedliwię i nie zasłużę choć po części na te łaskawe względy, które mi publikum okazać

raczyło i które ja przyjmuję raczej jak zachęcenie, nie zaś jak zasłużoną już nadgrodę.

Julian Ursyn Niemcewicz - Powrót posła.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: