Wykład 2 rok akad. 2012/13
Jan Łazowski
1/1/97
Psychologia klin., wykład 2
1
Powtórka (3 slajdy)
Uczucia i potrzeby przychodzą z podświadomości
Czujemy je jako potrzeby, pragnienia, marzenia
Nie łatwo poddają się kontroli
Występują w wyniku działania bodźców wewn. i zewn.
Potrzeby zaspakajamy dwufazowo
W 1 fazie motywacja pierwotna (z epoki kamiennej)
w 2 fazie analiza i działanie rozumne, przystosowane do warunków współczesnych
W działaniach powtarzanych, które wykonujemy najczęściej nie dostrzegamy dwufazowości
2
Zaspakajanie potrzeb
Przejście z pierwszej fazy do drugiej jest dostrzegalne w zdarzeniach niespodziewanych, nowych i u małych dzieci.
W zachowaniach powtarzanych zaciera się przejście z fazy pierwszej do drugiej, staje się niedostrzegalne
Zachowania często powtarzane zmieniają się w nawyki, które nie wymagają uwagi, przebiegają na granicy świadomości
3
Mechanizm zaspakajania potrzeby
Bodźce
Wewnętrznym bodźcem jest brak czegoś i zewnętrznym zachęta, pokusa, widok
Pierwotne przykre uczucie braku
i chęć zaspokojenia braku, czyli potrzeba z nadzieją na przyjemność zaspokojenia
Brak sposobu rozwiązania pobudza program inteligencji celem zaplanowania rozwiązania
Recepcja pierwotnego uczucia i celu potrzeby, poszukiwanie rozwiązania
Racjonalne planowanie osiągania celu, to druga racjonalna faza zaspakajania
Postępowanie wybraną drogą osiągnięcia celu, jakiś sposób na zaspokojenie potrzeby
Zachowanie wiodące do celu z przyjemnymi uczuciami
Osiągnięcie celu z satysfakcja, radością
4
zaspakajanie potrzeb w każdej poznawanej potrzebie ma podobny przebieg
Potrzeby już poznane
Odżywienia
Informacji
Bezpieczeństwa
Potrzeby, które będziemy poznawać
porozumiewania się
Zachowania gatunku i więzi
Psychologia rozwojowa
Kształtowanie zachowania
5
Potrzeba porozumiewania się
6
POROZUMIEWANIE SIĘ
Istnieje potrzeba porozumiewania się
tworzona przez program w mózgu
Głównymi narzędziami porozumiewania się są
mowa, języki, które przekazują treści racjonalne i uczuciowe
oraz
ekspresja emocjonalna, która przekazuje głównie treści uczuć
Porozumiewanie odbywa się w relacji międzyludzkiej
Brak zrozumienie i porozumienia jest przykry,
powoduje konflikty
Zrozumienie i porozumienie dają przyjemność
7
Mowa i języki
Ośrodki sterownicze mowy są w korze mózgowej lewej półkuli mózgu
Ośrodek tworzenia mowy
Ośrodek rozumienia mowy
Narząd mowy składa się z:
Płuc i oskrzeli
Krtani
Gardła, języka i warg
Mowa powstaje z drgań wydychanego powietrza
8
Podstawowe Kody językowe
Podstawowym kodem treści myślowych są języki. Człowiek myśli w takim języku, który najlepiej zna.
Wyraża się myśli w swoim języku przedstawionym
Dźwiękowo – mowa, alfabet Morse’a
Ruchowo – migi, sygnalizacja np. morska
Graficznie – alfabety i pismo
Każda treść może być przedstawiona (zakodowana) w dowolnym języku jako mowa, jako pismo i jako ruchy,
9
Rozmawianie – kolejne działania umysłu
Osoby nadającej
Sformułowanie treści przekazu
Zakodowanie treści w słowa (w każdym języku inne) i zdania. Budowa zdań (gramatyka) jest podobna w różnych językach
Wypowiadanie słów i zdań - mowa
Osoby odbierającej
Usłyszenie mowy - recepcja
Rozkodowanie – zrozumienie mowy - percepcja
Sformułowanie wniosków i decyzji (odpowiedź, działanie)
10
EKSPRESJA EMOCJONALNA
Uczucia pozytywne, negatywne i potrzeby,
są wyrażane przez ekspresję emocjonalną
w ruchach, dźwiękach i reakcjach wegetatywnych
Stanowią instynktowne komunikaty, skierowane do otoczenia i do siebie.
11
Jest prawie taka sama u wszystkich ludzi
Rozpoznawanie ekspresji i reagowanie na nią jest uwarunkowana genetycznie, nie trzeba się tego uczyć
Ekspresja emocjonalna pozwala poznać uczucia, potrzeby i motywacje swoje
i innych ludzi
Ekspresja emocjonalna to pierwotny język zwierząt i niemowląt
12
Rodzaje ekspresji emocjonalnej
Gesty – ruchy głowy, rąk i całego ciała
Mimika – ruchy mięśni twarzy – mruganie, ruchy oczu, ust, szczęk itp.
Dźwięki nieartykułowane – umhyyy, acha, śmiech, płacz itp.
Ton i dynamika mowy – dynamika, amplituda, akcenty, intonacja
Objawy wegetatywne – rumieniec, szerokość źrenic, pocenie się, łzy itp.
Treść mowy – to słowa np.: jestem zdenerwowany, boję się, złości mnie to itp. Mowa czasem ukrywa uczucia, trzeba je umieć dostrzec (następne slajdy).
13
Wymiana reakcji emocjonalnych i informacji racjonalnych
Porozumiewanie się miedzy ludźmi polega na:
wymianie reakcji (informacji) uczuciowych wyrażanych w ekspresji emocjonalnej
i wymianie informacji racjonalnej wyrażanej werbalnie.
Nie zrozumienie na poziomie emocjonalnym jest najczęstszym powodem nieporozumień i konfliktów.
Po rozmowie lepiej pamięta się jej emocje niż treści racjonalne.
14
Uczucia i emocje
Uczucia – to informacje o stanie zaspokojenia potrzeb – stale są obecne w świadomości
Przewidywane zmiany sytuacji i zachowania przebiegają ze spokojnymi zmianami uczuć
Nagłe, nieprzewidywane zmiany sytuacji i zachowania przebiegające z burzą uczuć – nazywaną emocjami
Najczęściej emocje są wywoływane zagrożeniami i koniecznością zaspakajania potrzeby bezpieczeństwa.
15
Uczucia i emocje w mowie
Istnieją trudności w rozpoznaniu i nazywaniu swoich uczuć. Wszyscy wiedzą co to są emocje, ale trudno je opisać i nazwać słowami.
Uczucia dochodzą do świadomości nie w postaci słów, lecz w postaci odczuć w naszym ciele i umyśle, trzeba je dopiero dostrzec i ubrać w słowa.
Uczucia i emocje występują w towarzystwie myśli i mowy racjonalnej. Widać je w ekspresji towarzyszącej mowie (ekspresja przysłowna).
16
Uczucia w mowie
Niektóre uczucia przychodzą często, bywają silne, dzięki czemu uzyskują nazwy: np. głód, zimno, tęsknota, wstręt, zmęczenie.
Mówi się o tych uczuciach, nie zawsze zdając sobie sprawę, że to właśnie są uczucia.
Nie zdajemy sobie sprawy z uczuć banalnych, słabo odczuwalnych, a one wpływają na bieżące myśli i postępowanie
Inny problem to fakt, że mowa nie tylko wyraża uczucia, ale także je ukrywa.
17
Można powiedzieć mnie się to podoba, smakuje itp.,
Ale gdy mówimy, że jakaś rzecz jest ładna, gorąca, czy smaczna to przypisujemy tej rzeczy cechę uczuciową, której ona w rzeczywistości nie posiada.
Ta cecha jest odczuwanym przez człowieka, tylko chwilowym znaczeniem tej rzeczy dla niego.
Znaczenie to odczuwamy w nas, w ludziach w postaci uczuć a powstaje ono z naszych potrzeb. Przymiotnikami, projektuje się je na otoczenie, fałszując umiejscowienie uczuć. Umieszcza się je w rzeczach a nie w nas, ludziach.
18
Przykład rzutowania uczuć
Gdy Polak głodny, zapach bigosu przyjmuje jako przyjemny i przyciągający: „jak wspaniale tu pachnie”. Gdy po obiedzie, przy kawie ogląda telewizje, zapach tego samego bigosu jest dla niego przykry i odpychający, mówi wtedy „trzeba tu wywietrzyć”.
Ten sam człowiek tą samą rzecz ocenia krańcowo odmiennie, zależnie od swoich potrzeb.
Ta ocena przychodzi w postaci uczuć i jest rzutowana na zupełnie niewinny bigos.
Rzeczowniki inaczej fałszują uczucia. Dają im odrębne istnienie. Smutek, duma, wstyd itd. Takich odrębnych bytów rzeczowych nie ma, są tylko w wyobraźni.
19
Uczucia najczęściej odczuwane
i nazywane
Radość
Smutek
Gniew
Strach, lęk
Ciekawość
Wstręt
Wstyd
Zdziwienie
20
21
22
23
Zaskoczenie - zdziwienie
Strach - trwoga
Inteligencja emocjonalna to:
Dostrzeganie i rozumienie swoich uczuć i motywacji
Zdolność hamowania impulsów emocjonalnych (kontrolowania emocji)
Odczytywanie uczuć innych osób
Gładkie układanie sobie stosunków międzyludzkich
Utrzymywanie równowagi emocjonalnej
24
WGLĄD
Wgląd to uświadamianie sobie własnych emocji, motywacji i potrzeb, często głęboko ukrytych
Wgląd uzyskuje się przez analizę swoich myśli i motywacji, z udziałem psychot...
mimi_mimi66