1. Warunki naturalne
Grecja kontynentalna, wyspy M. Egejskiego, wsch. wybrzeża Azji Mniejszej - teren górzysty, brak wielkich rzek, urozmaicona linia brzegowa.
bogactwa naturalne - brak cyny, miedzi, dużo kamieni i glinki
2. Migracje ludności
pierwsze plemiona mówiące po grecku - II tys. p.n.e.
3. Najstarsze cywilizacje
- minojska - na Krecie, centrum w Knossos (król Minos) II/IV tys. p.n.e., gwałtowny rozwój I poł. II tys. p.n.e., silne kontakty z Bliskim Wschodem, kultura rozprzestrzeniła się na teren całej Grecji, wspaniała kultura i sztuka, znajomość pisma, ok. XV wieku p.n.e. upadek - przegrana z Mykenami
- mykeńska - Peloponez, centrum Mykeny stworzone przez Achajów, silna władza monarsza, charakter wojenny, zamki z murami cyklopimi, rydwany bojowe, kultura pod wpływami Krety, przejęcie pisma, ekspansja terytorialna, upadek w XII w. p.n.e.
- starożytna Troja - Homer VIII w. p.n.e. opis wojny trojańskiej, Henry Schliemann - odkrycie Troi 1872, hipotezy na temat jej zniszczenia: 1. Achajowie w wyniku ekspansji terytorialnej, 2. Frygowie(Indoeuropejczycy) w niszczycielskim pochodzie na wschód.
4. Wielka kolonizacja
- przyczyny: poszukiwanie nowych ziem pod uprawę, poszukiwanie surowców; względy polityczne; zainteresowanie kontaktami handlowymi
- kolonizacja obszarów M. Śródziemnego i m. Czarnego VII – VII w. p.n.e.
- skutki: ożywienie handlu, rozwój Grecji kontynentalnej - wpływy wschodnich kultur (przejęcie pisma alfabetycznego od Fenicjan), nawiązanie stosunków z ludami barbarzyńskimi
5. Polis
- podstawowa forma organizacji politycznej, wspólnota obywateli, wspólnota rządzących się bez tworzenia osobnego aparatu władzy
- brak dużych różnic majątkowych
- praw obywatelskich nie miały kobiety i niewolnicy, obcokrajowcy
- przywiązanie do własnych Polis uniemożliwiało połączenie Grecji
- obowiązek wojskowy dla każdego Greka
- hegemonia - jedne Polis przejmowały władzę nad innymi używając siły
- organy władzy:
zgromadzenie –wszyscy obywatele, uchwalanie pokoju, wojny, praw, wybór urzędników
rada - byli urzędnicy i starszyzna, opracowywanie ustaw dla zgromadzenia, nadzór nad wykonaniem uchwał zgromadzenia,
urzędnicy - wybierani przez zgromadzenie pośród obywateli, władza wykonawcza
- sprawowanie władzy przez wszystkich i jej rotacja: zwiększenie aktywności obywateli, rozwój poczucia odpowiedzialności, upowszechnienie się władzy o świecie
- publiczny charakter życia politycznego w Grecji
7. Formy ustrojowe
- oligarchia - od greckiego oligari (nieliczni) i arch (władza), władzę sprawują nieliczni, dostęp do urzędów ograniczony, zgromadzenia mają małą wartość są zwoływane rzadko, typowa dla greckich polis
- demokracja - demos (lud), kryteria (rządy), podstawowe decyzje, Ateny
- tyrania - od tyranos (władca), władze zdobywa jednostka, która nie ma do tego żadnej podstawy
8. Sparta - powstanie pocz. I tys. p.n.e., zjednoczenie pięciu osad nad rzeką Eurotas.
- społeczeństwo:
obywatele - potomkowie mieszkańców pięciu osad, brak dużych różnic majątkowych
heloci - chłopi którzy uprawiali ziemię
periojkowie - ludność podbita, zamieszkująca obszary przygraniczne, oddalone od Sparty (miasta)
- ustrój polityczny
monarchia - istniało zgromadzenie (rola ograniczona), rada zgromadzała 28 członków powyżej 60 lat
eforowie - pięciu urzędników wybieranych co rok, administracja państwowa
Noane