Temat: Antyoksydanty
Wolne rodniki to bardzo reaktywne, czyli bojowo nastawione cząsteczki, które atakują i niszczą wszystko, co napotykają na swej drodze. Ilość wolnych rodników wzrasta w wyniku:
» palenia papierosów,
» picia alkoholu,
» poddawania się działaniu promieniowania rentgenowskiego,
» pod wpływem promieniowania słonecznego,
» dziury ozonowej,
» ekspozycji na metale ciężkie (ołów, kadm, rtęć), tlenki azotu (żywność, spaliny),
» spożywania pokarmów bogatych w tłuszcze typu trans,
» intensywnego uprawiania sportu,
» pod wpływem niektórych leków tj. antydepresanty, tabletki antykoncepcyjne, steroidy, antykoagulanty
Działalność wolnych rodników przyczynia się pośrednio lub bezpośrednio do chorób nowotworowych, katarakty (choroby oczu), chorób serca i innych narządów ciała, osłabienia układu immunologicznego (odpornościowego), czyli ogólnie mówiąc do często przedwczesnego starzenia i niszczenia całego organizmu, a zatem i skóry.
Nasz organizm posiada naturalną broń do walki z nimi – tzw. fizjologiczne antyoksydanty (glutation, dysmutaza nadtlenkowa, katalaza, witamina C, E, koenzym Q10). Działanie antyoksydantów polega na dezaktywacji wolnych rodników. Szczególnie podatne na procesy oksydacji są lipidy zawierające NNKT – wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Reagują one łatwo ze wszystkimi reaktywnymi formami tlenu ( RFT ), co w konsekwencji prowadzi do utworzenia wolnych rodników. Reaktywne formy tlenu są to związki chemiczne charakteryzujące się wysoką aktywnością, posiadające w układzie niesparowane elektrony.
Poznanych zostało wiele antyoksydantów, które mogą być dostarczane z pożywieniem lub w postaci suplementów. W przypadku niedoboru antyoksydantów w organizmie, skóra zwykle stoi na ostatnim miejscu w kolejce chętnych na dodatkowe zapasy broni do walki z wolnymi rodnikami, dlatego kosmetolodzy zastosowali antyoksydanty także w kremach, czyli zewnętrznie na skórę i jak potwierdza to wiele badań naukowych z dobrymi rezultatami.
Najczęściej spotykane w kosmetyce antyoksydanty to: witamina C, witamina E, koenzym Q10, idebenone, kwas felurowy, kwas liponowy oraz roślinne ekstrakty bogate w polifenole i flawonoidy z: soi, zielonej herbaty, pestek winogron, ostropestu plamistego, owoców cytrusowych, rozmarynu, miłorzębu japońskiego itd.
Witamina E - stanowi mieszaninę alfa, beta, gamma, sigma - tokoferoli i tokotrienoli, i niekiedy ich pochodnych głównie estrów. Witamina E dzięki bardzo dobrej rozpuszczalności w lipidach chroni przed utlenianiem i zniszczeniem fosfolipidy błon komórkowych oraz ceramidy, cementu międzykomórkowego. Zapobiega ona również zmianom starczym i degeneracyjnym. Ze względu na swoje wyjątkowe właściwości określania jest mianem „witaminy młodości”. W kosmetyce jest ważnym składnikiem pielęgnacyjny, poprawiającym nawilżenie i sprężystość skóry. Zalecana jest jako dodatek do kosmetyków przed i po opalaniu.
Witamina C – aktywność biologiczną wykazuje tylko kwas L-askorbinowy. Neutralizując wolne rodniki witamina C hamuje m. in syntezę nitrozoamin, które działają kancerogennie. Witamina ta słabo przenikania przez barierę warstwy rogowej skóry. Dlatego coraz częściej stosuje się różnego rodzaju systemy nośnikowe (mikrokapsułki) ułatwiające przenikanie kwasu askorbinowego w głębsze warstwy skóry. Dzięki rozpuszczalności w wodzie witamina C zapobiega destrukcji aminokwasów i białek obecnych w fazie wodnej skóry właściwej. Bierze ona również udział w procesie hydroksylacji aminokwasów, który jest niezbędny do prawidłowego syntetyzowania kolagenu. Interesujące właściwości kwas askorbinowy wykazuje w połączeniu z flawonoidami. Związki te między innymi zmniejszają zdolność jego wydalania z organizmu.
Koenzym Q (ubichinon) - jest kolejnym związkiem o silnych właściwościach antyoksyacyjnych. Na organizm człowieka aktywnie działa związek koenzym Q10. Związek ten znajduje się w każdej żywej komórce naszego organizmu (najwięcej jest go w nerkach, sercu i wątrobie). Tworzy część składową łańcucha oddechowego, wpływa na procesy utleniania i redukcji, neutralizując wolne rodniki skuteczniej niż witamina E. Koenzym Q10 uruchamia mechanizmy obronne naskórka, chroni jego komórki przed utlenieniem, pobudza ich metabolizm i regenerację. Przyspiesza odnowę biologiczna skóry i opóźnia procesy jej starzenia.
Kwas liponowy - ze względu na niewielki rozmiar cząsteczka tego kwasu może dotrzeć nawet do głębszych warstw skóry, gdzie usprawnia reakcje energetyczne komórek oraz aktywizuje procesy jej odnowy.
Plifenole, do których zaliczamy m.in.: kwasy fenolowe, flawonoidy, katechiny są związkami organicznymi pochodzenia roślinnego o działaniu antyoksydacyjnym. Wysoką zawartość tych związków obserwujemy w: rozmarynie, owocach głogu, aronii, liściach miłorzębu, mięty, melisy, kwiatu rumianku, nagietka, arniki, i pestek winogron. W preparatach kosmetycznych chętnie stosuje się również ekstrakty z herbat zielonej, białej i czerwonej, dzięki wysokiej zawartości katechin. Spośród skutecznych antyoksydantów wymieniany jest ekstrakt z zielonych niefermentowanych ziaren kawy, którego głównym składnikiem jest kwas chlorogenowy.
Antyoksydanty stosowane zewnętrznie nie są w stanie zastąpić skutecznych filtrów anty- UV, natomiast mogą wspomóc ochronę skóry chroniąc ją przed atakiem wolnych rodników powstających w dużej ilości także pod wpływem promieniowania słonecznego – UVB+UVA. Produkty ze skutecznymi filtrami UV są w stanie ochronić skórę przed wolnymi rodnikami w 55% (Haywood, 2003). Tak, więc najlepszy duet w porannej pielęgnacji skóry to lekkie „serum/tonik” na bazie antyoksydantów + produkt ze skutecznymi filtrami, stosowany w prawidłowy sposób. Antyoksydanty chronią również sam preparat kosmetyczny przed działaniem czynników zewnętrznych jak światłem, podwyższoną temperaturą, tlenem z powietrza, śladowymi ilościami metali ciężkich. Zadaniem antyutleniaczy jest także opóźnienie procesu jełczenia fazy tłuszczowej kosmetyku podczas jego przechowywania i użytkowania. Najczęściej stosowanymi w tym celu antyoksydantami są: BHT, EDTA, kwas mlekowy, palmitynian witaminy C oraz witamina E, czyli tokoferole. W preparatach kosmetycznych powszechnie stosowanymi antyoksydantami syntetycznymi są: butylohydroksytotoluen (BHT) i butylohydroksyanizol (BHA), które służą jako układy osłaniające dla innych składników kosmetyków m.in. tłuszczów i kompozycji zapachowych.
1
SOL1983