Do grupy tej należą:
1. laseczki Gram-dodatnie wytwarzające przetrwalniki – Clostridum (bezwzględnie beztlenowe), Bacillus (tlenowe)
2. pałeczki Gram-dodatnie nieprzetrwalnikujące o regularnych kształtach – np. rodzaj Listeria
3. pałeczki Gram-dodatnie nieprzetrwalnikujące o nieregularnych kształtach lub charakterystycznych układach komórek w preparatach barwionych metodą Grama np. Corynebacterium (układ przypomina chińskie litery)
4. pałeczki Gram-dodatnie beztlenowe, nieprzetrwalnikujące
ad1) laseczki przetrwalnikujące – TYLKO Clostrdium i Bacillus!!!
Rodzaj: Clostridium
- laseczki Gram-dodatnie
- bezwzględnie beztlenowe
- przetrwalnikujące
- ruchliwe (wyjątek: C.perfringens)
Laseczki beztlenowe można podzielić na 2 grupy:
1. inwazyjne – wnikają z toksynami do tkanek, powodują ich zniszczenie
należą tu: C.perfringens, C.septicum, C.sordeli, C.novyi
2. zatruwacze – choroba jest wywoływana przez wydzielanie samej toksyny
należą tu: C.tetani, C.botulinum, C.difficile
C.perfringens – laseczka zgorzeli gazowej
Wytwarza 12 egzotoksyn i enterotoksynę
EGZOTOKSYNY: a, b, e, t
Toksyna a to lecytynaza, główna toksyna, hydrolizuje sfingomielinę i lecytynę, powoduje uszkodzenie fosfolipidów błony komórkowej.
ENTEROTOKSYNA – hamuje transport glukozy i powoduje utratę białek, uszkodzenie nabłonka jelitowego.
Co powoduje ta bakteria???
1. zakażenia skóry i tkanki podskórnej – mogą być egzogenne – skażenie rany, albo endogenne - powstałe na skutek urazów jamy brzusznej, zabiegów operacyjnych
objawy:
- ropne zakażenia i ropienie – np. pęcherzyka żółciowego
- martwicze zapalenia jelit
- ZGORZEL GAZOWĄ – ostry ból w okolicy rany, pęcherzyki gazu pod skórą, krwistobrunatna wydzielina z rany
2. zatrucia pokarmowe – zwykle przez spożycie potraw mięsnych skażonych przez spory typu A, choroba sama ustępuje
DIAGNOSTYKA:
- preparat bezpośredni
- posiew na podłoża: nieselektywne, wybiórczo – różnicujące, płynne
- wykrywanie otoczki – barwienie metodą tuszową
- zjawisko podwójnej hemolizy
C. oedematiens – laseczka obrzęku złośliwego
Rośnie wolno w płynnym podłożu, tworzy cos w rodzaju kłębka waty na dnie probówki
Wydziela alfa-hemolizynę, lecytynazę B, lipazę
C.septicum – wyhodowana z krwi powinna zwrócić uwage na możliwość współistnienia nowotworu jelita grubego (korelacja u 80%). Rośnie w postaci kolonii z wypustkami otoczonymi strefą hemolizy
C. botulinum – jad kiełbasiany
Czynniki chorobotwórczości:
- toksyna botulinowa – patogenne dla człowieka są toksyny A, B, E
A-F to neurotoksyny, wywołują porażenie wiotkie, hamuja uwalnianie acetylocholiny w płytce nerwowo – mięśniowej
- toksyny zawierają region wiążący B i region aktywny A
- toksyny są wrażliwe na ciepło – wystarczy gotować przez 20 minut i po niej J
Choroby – są 3 postacie BOTULIZMU, bo tak nazywa się zatrucie toksyną, jest ona wchłaniana w jelicie cienkim i przez układ krążenia wędruje do płytek nerwowo – mięśniowych
- zatrucie pokarmowe – porażenie zstępujące- najpierw obejmuje nerwy czaszkowe i są objawy takie jak: podwójne widzenie, zaburzenia oddychania, zaburzenia połykania, niedrożność jelit, zatrzymanie moczu, zmęczenie, bolesność śluzówek jamy ustne, wzrost tętna, spadek ciśnienia
- botulizm niemowląt – dotyczy dzieci pomiędzy 3 a 20 tygodniem życia. Objawy to: „zespół zwiotczałego dziecka” – osłabienie odruchu ssania, osłabienie mięśni szyi, osłabienie natężenia głosu
- botulizm przyranny
- materiałami do badań są: treść żołądkowa, kał, krew, wymaz z rany
- wykrywanie toksyny EIA
Leczenie:
- płukanie żołądka
- lewatywy
- surowica A+B+E – podana im, iv lub dodwunastniczo
- kontrolowanie oddychania
C. tetani -
- bardzo silna toksyna złożona z 2 komponentów: tetanospazminy i tetanolizyny
- tetanospazmina jest neurotoksyną, która przemieszcza się wzdłuż osłonek nerwów, blokuje uwalnianie neuroprzekaźników z neuronów hamujących. Dochodzi do porażenia spastycznego. Czas inkubacji jest różny – im krótszy, tym cięższy przebieg choroby.
- Tetanolizyna jest hemolizyną
Objawy:
- tężec miejscowy – skurcz w okolicy rany
- tężec obejmujący mięsnie głowy
- tężec uogólniony – szczękościsk, uśmiech sardoniczny, opisthotonus – wygięcie ciała w łuk, ponadto: drgawki (często powodowane przez hałas), tachykardia, zaburzenia rytmu serca, zaburzenia oddychania
leczenie: chirurgiczne opracowanie rany + AT + Ig tężcowa
zapobieganie:
DiTePer – trójskładnikowa szczepionka zawierająca
Anatoksynę błoniczą (25 iu)
Anatoksynę tężcową (10 iu)
Szczepionkę przeciwkrztuścową (zabite B. pertussis)
I dawka: 6 tydzień życia
II dawka: 6 tyg po pierwszej dawce
III dawka: 6 tyg. po II dawce
Uzupełnienie w 16 – 18 roku życia
- laseczki
- nieruchome
- tlenowe
Czynnikami determinującymi chorobotwórczość są:
- otoczka – zbudowana z peptydu (kwas D-glutaminowy) – UWAGA!!! To wyjątek, bo inne bakterie mają otoczkę zbudowaną z polisacharydów
- egzotoksyna – składa się ona z trzech różnych białek i jest toksyczna wówczas, gdy te trzy białka występują jako kompleks. Powodują one śmierć komórki
postacie kliniczne zakażenia:
- wąglik skórny – zakażenie przez uszkodzoną skórę, po 2-5 dniach pojawia się mała grudka, przekształca się ona w pęcherzyk, po pęknięciu wydziela się z niego ciemny płyn
- wąglik płucny – objawy początkowo niecharakterystyczne, podobne do objawów grypy, ale potem rozwija się ciężkie zapalenie płuc
- wąglik przewodu pokarmowego – nudności, wymioty, biegunka
- bakteriemia i wtórne zakażenia – najczęściej dochodzi do zapaleń opon m-r
WĄGLIK JEST ZALICZANY DO CHORÓB ODZWIERZĘCYCH
Diagnostyka:
Na podst. cech biochemicznych
Leczenie – penicylina
Powoduje zatrucia pokarmowe. Co ciekawe zatrucia te mogą przypominać zatrucia gronkowcowe (czyli objawiać się wymiotami i nudnościami po krótkim okresie inkubacji) albo zatrucia Clostridium (bóle brzucha i biegunka).
Leczenie ich jest wspomagające, ponieważ objawy ustępują same.
Ad2) nieprzetrwalnikująca Listeria monocytogenes
- mała laseczka
- względnie wewnątrzkomórkowa
- ruchliwa
- katalazododatnia
- mikroaerofilna
- rośnie w szerokim zakresie temperatur (5 – 40 st. C)
czynniki determinujące chorobotwórczość to FIL, czyli:
- fosfolipazy – ułatwiaja rozpuszczenie błon komórkowych, dzięki czemu bakteria może się szerzyć z komórki do komórki
- internalina – białko błonowe, może ułatwiać wchłanianie bakterii przez różne komórki, np. makrofagi, komórki śródbłonkowe
- listeriozyna O – przerywa błonę fagolizosomu
Jest czynnikiem oportunistycznym – zakaża ludzi z upośledzoną odpornością i dzieci
- noworodki – postać wrodzona -> zakażenia wątroby, śledziony, płuc, OUN, postać nabyta (w drodze przez kanał rodny) -> ciężkie zapalenie opon m-r
- dorośli: zapalenie opon m-r, bakteriemia, zapalenia wsierdzia
diagnostyka:
hodowla w niskiej temperaturze
odporność:
u ludzi, którzy chorowali nie stwierdza się powtórnych zachorowań
ad.3) Corynebacterium diphteriae
- pleomorficzne laseczki, ich układ przypomina chińskie litery, często zakończone maczugowatym końcem
- z ziarnistościami wewnątrzkomórkowymi
- bezotoczkowe
- katalazododatnie, oksydazododatnie
czynniki chorobotwórczości:
- toksyna – wydzielana tylko wówczas, gdy stężenie żelaza w podłożu hodowlanym jest niskie, tylko przez szczepy, które stały się lizogenne pod wpływem bakteriofaga, nosiciela genu tox
jest ona zbudowana z podjednostki B – wiążącej i A – aktywnej.
Mechanizm działania: podjednostka A powoduje rybozylację czynnika wydłużającego EF-2, ten proces hamuje wydłużanie łańcucha polipeptydowego.
Miejscowo natomiast C. diphteriae namnaża się na błonach śluzowych, toksyna uszkadza nabłonek, dochodzi do tworzenia się błon rzekomych, które są zbudowane z włóknika, granulocytów, limfocytów i kolonii bakteryjnych.
Okres inkubacji trwa 2 – 6 dni
Zakażenie droga kropelkową, najczęściej zakażają się dzieci
- błonica nozdrzy przednich
- błonicze zapalenie migdałków
- błonica gardła – najgroźniejsza - rozległe pseudobłony mogą zamykać drogi oddechowe i doprowadzić do uduszenia
- jest to jedyna choroba, gdzie robi się preparat bezpośredni z wymazu z gardła (chociaż w anginie Plaut – Vincenta też chyba się robi ??)
- barwienia: met Grama – Gram – dodatnie pałeczki, met. Neissera – barwienie na ziarna
- podłoża – 1) agar z krwią, 2) podłoże Loefflera – pobudza tworzenie ziarnistości, 3) wybiórcze - podłoże Clauberga (agar Tindalle’a z tellurkiem potasu)
- wykrywanie toksyny – test Eleka, szereg biochemiczny Robesona
szczepionka DiTePer - anatoksyna błonicza (25 IU), anatoksyna tężcowa (10 IU), zabite Bordetella pertussis - 1 dawka w 6 tygodniu życia,
2 dawka 6 tyg. po 1
3 dawka 6 tyg. po 2
dawka przypominająca w 16 – 18 roku życia
ad 4) i na koniec pałeczki Gram-dodatnie beztlenowe, nieprzetrwalnikujące:
Propionibacterium acnes – wchodzą w skład mikroflory skóry, powodują trądzik
Eubacterium lentum
Actinomyces israelii, i inne Actinomyces – wchodzą w skład mikroflory jamy ustnej, są czynnikiem etiologicznym promienicy
Lactobacillus spp.- mikroflora jamy ustnej, pochwy, przewodu pokarmowego
Jak o czymś nie napisałam, to mnie oświećcie – naprawię błąd ;)))
Inspiracja (konieczna, bo było ciężko ;)):
U2 „In the name of love”
...
teresawawa