Pałeczek Gram-ujemne niefermentujące glukozy.
Pałeczki niefermentujące glukozy są to pałeczki tlenowe, nie wytwarzające przetrwalników, które charakteryzuje brak zdolności fermentacji glukozy, tzn. rozkładania glukozy bez udziału tlenu.
Klasyfikacja pałeczek Gram-ujemnych niefermentujących (wybrane rodzaje)
Rodzina: Pseudomonadaceae - pałeczki ruchome - rzęski biegunoweRodzaj: Pseudomonas Gatunek: P. aeruginosa
P. fluorescens
P. putida
P. stutzeri
P. mendocina
P. alcaligenes
Rodzaj: Burkholderia Gatunek: B. mallei
B. pseudomallei
B. cepacia
B. picketti
B. gladioli
Rodzaj: Comamonas Gatunek: C. acidovorans
C. terrigena
C. testosteroni
Rodzaj: Brevundimonas Gatunek: B. diminuta
B. vesicularis
Rodzaj: Stenotrophomonas Gatunek: S. maltophilia
Rodzaj: Sphingomonas Gatunek: S. paucimobilis
S. parapaucimobilis
S. yanoikuyae
S. adhesiva
S. capsulata
Rodzina: Methylococcaceae Rodzaj: Methylobacterium Rodzaj: Roseomonas
Rodzaj: Balneatrix
Rodzina: Alcaligenaceae - pałeczki ruchome - wkołorzese
Rodzaj: Alcaligenes Gatunek: A. faecalis
A. piechaudii
A. xylosoxidans spp. xylosoxidans
A. xylosoxidans spp. denitrificans
Rodzaj: Bordetella
Rodzina: Rhizobiaceae - pałeczki ruchome - wkołorzese
Rodzaj: Achromobacter Rodzaj: Agrobacterium Rodzaj: Ochrobactrum Rodzaj: Oligella
Rodzina: Cytophagaceae — pałeczki nieruchome — oksydazo-dodatnieRodzaj: Flavobacterium Gatunek: F. breve
F. gleum
F. indologenes
F. meningosepticum
F. odoratum
Rodzaj: Sphingobacterium
Rodzaj: Weeksella Gatunek: W. virosa
W. zoohelcum
Rodzaj: Moraxella Gatunek: M. lacunata
M. nonliąuefaciens M. osloensis M. phenylpryuvica M. atlantae
Pałeczki nieruchome — oksydazo-ujemne
Rodzaj: Acinetobactęr Gatunek: A. calcoaceticus
A. baumannii
A. haemolyticus
A. lwoffii
A. junii
A. johnsonii
Pałeczki te są obecnie częstą przyczyną zakażeń szpitalnych pacjentów z chorobami zagrażającymi życiu i z obniżoną odpornością organizmu. Wywołują one:
· posocznice
· zakażenia układu oddechowego
· septyczne zapalenie stawów
· zakażenia układu moczowego
· pooperacyjne i pourazowe zakażenia ran
· zapalenie spojówek i inne
Miejscem ich naturalnego występowania jest woda. gleba, ścieki i żywność. Mogą rozwijać się w ubogich w składniki odżywcze środowiskach. Stanowią również składnik mikroflory skóry (pachy, pachwiny, przestrzenie międzypalcowe) i są często przenoszone na rękach pacjentów i personelu szpitalnego (Acinetobactęr!).
Charakteryzują się wieloraką opornością na antybiotyki. Niektóre (np. Acir.etobacier) są oporne na wszystkie betalaktamy z grupy penicylin, inne (np. Stenotrophomonas maltophilia) na imipenem lub (Burkholderia cepacia) na gentamycynę.
Uwzględnia się takie cechy biochemiczne jak:
· zdolność do fermentacji i oksydacji glukozy
· zdolność do wzrostu na podłożu Mac Conkeya (nie rosną lub wzrost zahamowany: Fłavobacterium,Moraxella)
· aktywność oksydazy cytochromowej (oksydazo-ujemne Acinetobactęr)
· ruch (ruchu nie wykazują: Acinetobactęr, Flavobacterium, Moraxella)
· wytwarzanie barwnika
· hydroliza mocznika
· redukcja azotanów
· wytwarzanie indolu
· dekarboksylacja aminokwasów
· hydroliza eskuliny
W praktyce wykorzystuje się gotowe zestawy umożliwiające identyfikację do gatunku np. API 20NE, ID 32 GN w ramach systemu ATB Expression firmy bioMerieux.
1. Pseudomonas aeruginosa
Pałeczka ropy błękitnej, tlenowa, szeroko rozpowszechniona w przyrodzie (gleba, woda, ścieki, rośliny, owady, zwierzęta), chorobotwórcza dla roślin, owadów i zwierząt.
Zakażenia przez nią wywoływane najczęściej rozpoczynają się w miejscach wilgotnych np.
· przy rurce tracheotomijnej
· cewnikach
· w miejscach oparzeń
· uchu zewnętrznym („ucho pływaka")w ranach
· zakażenia dróg moczowych
· zakażenia dolnych dróg oddechowych
· zapalenie rogówki, zakażenie wrzodu rogówki, zakażenie głębokie gałki ocznej
· bakteriemie i posocznice
· zapalenie wsierdzia
· zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
· ropnie mózgu
· zakażenia kości i/lub stawów
· endocarditis
Wytwarza barwniki fenazynowe, rozpuszczalne w wodzie i dyfimdujące do podłoża:
· fluoresceina (piowerdyna) - barwnik fluoryzujący
· piocyjanina (barwnik niebieski)
· piorubryna (czerwony)
· melanina (brązowy)
Szczepy szpitalne Pseudomonas aeruginosa mogą nie wytwarzać barwników!
Czynniki, które decydują o chorobotwórczości Pseudomonas aeruginosa:
· egzotoksyna A
· enterotoksyna (enteriłis, biegunka 5-dniowa w klimacie tropikalnym)
· ciepłochwiejna fosfolipaza C (lecytynaza)
· ciepłostały glikolipid wywołujący hemolizę krwinek w temp. 22-37°C
· leukocydyna (uwalniana po lizie komórek - cytotoksyczne działanie na ludzkie leukocyty)
· enzymy proteolityczne (elastaza, kolagenaza, żelatynaza, fibrynolizyna)
· otoczka alginianowa, która jest zbudowana z polimeru kwasów marmurowego i glukuronowego. Szczepy wydzielające ten związek mają wygląd śluzowaty (połyskujący).
a) posiew materiału na:
• podłoże wybiórcze z cetrymidem (bromek cetylotrójmetyloamonowy 0.02% i kwas nalidyksowy 15 mg/l jako czynniki selektywne) np. Agar Pyocyanosel bioMerieux (może służyć do bezpośredniego posiewu kału, ropy lub moczu; zalecany do wykrywania P. aeruginosa w żywności i wodzie; używany zarówno w badaniach systematycznych w warunkach szpitalnych jak i w przemyśle - skażenie powierzchni, aparatury, przyrządów, środków antyseptycznych itd.) - obserwacja wytworzenia piocyjaniny i fluoresceiny (w świetle lampy UV) po inkubacji 24-48 godzinnej w temp. 35°C
• podłoże King B z nitrofurantoiną (zahamowanie rozwoju większości pałeczek Gram-ujemnych) - po 24 godzinnej inkubacji w temp. 35-37°C obserwacja w świetle lampy UV zielonej, niebieskiej lub zielono-żółtej fluorescencji. Pseudomonas aeruginosa wzrasta również na zwykłym podłożu agarowym i agarowym z dodatkiem 5% krwi baraniej, tworząc duże, szaro-brązowo-żółte kolonie (Morfologia kolonii: S-gładka, R-szorstka, M-...
teresawawa