Albert Einstein.pdf

Einstein Albert

Einstein [a ̣ i nszta i n] A LBERT , ur. 14 III 1879, Ulm, zm. 18 IV 1955, Princeton (stan New Jersey), fizyk;

twórca teorii względności, jeden z twórców teorii kwantów i fizyki statystycznej. Urodził się w Ulm

(Niemcy) w rodzinie żydowskiej, studiował w szkole politechnicznej w Zurychu. Pracując na

podrzędnym stanowisku w federalnym biurze patentowym w Bernie (Szwajcaria), opublikował wiele

prac, z których najważniejsza Zur Elektrodynamik bewegter Körper (1905) zawierała podstawowe

idee szczególnej teorii względności. W pracy tej wysunął nowe koncepcje czasu i przestrzeni, zerwał z

pojęciem czasu absolutnego, łącząc przestrzeń i czas w czterowymiarową czasoprzestrzeń. W tym

samym roku opublikował wyniki prac nad ruchami Browna, korpuskularną teorią światła i zależnością

pomiędzy masą i energią ( Einsteina wzór ). Prace te przyniosły mu duże uznanie; od 1909 był

profesorem uniwersytetu w Zurychu, 1911 — w Pradze; 1914 przeniósł się do Berlina, gdzie został

dyrektorem specjalnie utworzonego Instytutu Fizyki; podczas pobytu w Berlinie pracował nad

relatywistyczną teorią grawitacji, poddając ją gruntownej analizie (po raz pierwszy od czasów I.

Newtona); 1916 opublikował wyniki badań, tworząc ogólną teorię względności; teoria ta, stanowiąca

uogólnienie teorii grawitacji Newtona, przewidywała wiele nowych efektów, z których jednym było

zakrzywienie promieni świetlnych w polu grawitacyjnym (potwierdzone obserwacyjnie 1919). W tym

czasie rozwinął także kwantową teorię promieniowania. W 1921 otrzymał Nagrodę Nobla za odkrycie

prawa dotyczącego zjawiska fotoelektrycznego (prawo E.) i prace w zakresie fizyki teoretycznej. W

1933 został zmuszony do opuszczenia Niemiec; na znak protestu przeciw hitleryzmowi zrzekł się

obywatelstwa niemieckiego i członkostwa Akademii Nauk w Berlinie. Wyjechał do Stanów

Zjednoczonych, osiedlił się w Princeton, gdzie pracował do końca życia w Institute for Advanced

Study. W tym okresie podejmował dalsze próby stworzenia jednolitej teorii pola i zajmował się

zagadnieniami związanymi z kosmologią. Oprócz wielu prac naukowych napisał też kilka

popularnonaukowych ( Istota teorii względności 1922, Ewolucja fizyki 1947, wspólnie z L. Infeldem). E.

brał czynny udział w życiu politycznym; w czasie I wojny światowej głosił idee pacyfistyczne, które w

latach następnych — w obliczu nazistowskiego zagrożenia i rosnącej potęgi hitlerowskich Niemiec —

zarzucił; jednocześnie rosnące objawy antysemityzmu spowodowały, że stał się zdecydowanym

orędownikiem syjonizmu. W czasie II wojny światowej popierał prace zmierzające do budowy bomby

jądrowej, jednak po wojnie uznał, że dalsza rozbudowa arsenału jądrowego zagraża istnieniu

ludzkości, przed czym nieraz publicznie ostrzegał. W dowód uznania jego zasług dla syjonizmu 1952

zaproponowano E. prezydenturę Izraela, której nie przyjął. Poza fizyką E. pasjonował się m.in.

żeglarstwem; doskonale grał na skrzypcach, był nawet uznawany za wirtuoza tego instrumentu. Na

życzenie E. jego zwłoki zostały poddane kremacji, a prochy rozsypano w nieznanym miejscu.