Kurs Visual Basic.pdf

Kurs Visual Basic

RODZIAŁ I – Czym jest Visual Basic? Pierwsze uruchomienie. Pierwsza aplikacja.

Wielu młodych ludzi chciałoby nauczyć się samodzielnie tworzyć ciekawe programy komputerowe. Często

jednak nawet nie próbują nauczyć się programować, sądząc, że jest to czynność bardzo skomplikowana. To

nieprawda. W trakcie kursu napiszemy dwie proste, ale atrakcyjne aplikacje. Będzie to praktyczny program do

obliczania odsetek bankowych oraz przeglądarka plików graficznych. Przekonamy się też, że najprostszą aplikację

stworzymy za pomocą zaledwie kilku, może kilkunastu kliknięć myszą! Jak to jest możliwe? Przecież na ci dzień

słyszymy o tysiącach czy setkach tysięcy linii kodu 1 , nad którymi pracują duże grupy programistów. Odpowiedź jest

prosta. Istnieją specjalne narzędzia do tworzenia programów komputerowych. Zawierają one gotowe elementy, takie

jak przyciski 2 , pola edycyjne 3 , menu i tym podobne, z których budujemy nasz program. Można porównać ten proces

do składania aplikacji z klocków. Jednym z takich narzędzi jest Visual Basic stworzony przez firmę Microsoft.

Nauczymy się szybko i sprawnie tworzyć aplikacje komputerowe. Przekonamy się, że programowanie jest prostsze,

niż nam dotychczas się wydawało.

Pierwsze uruchomienie!

Aby rozpocząć przygodę z programowaniem, musimy na komputerze zainstalować program Visual Basic. Na

szczęście proces instalacji jest prosty i wygląda tak, jak w wypadku każdej innej aplikacji. Nie ma więc potrzeby

dokładnego opisywania go. Po instalacji możemy przystąpić do pierwszego uruchomienia. Z menu Start

Start wybieramy

Microsoft Visual Basic 6.0 . Pojawia się okno z wieloma ikonkami. Umożliwia ono wybranie typu

projektu 4 , który chcemy utworzyć. Visual Basic jest bardzo wszechstronnym narzędziem i jak widać, mamy bardzo

wiele możliwości. My nauczymy się pisać typowe aplikacje, zatem wybieramy Standard EXE

Otwórz .

Teraz dopiero widzimy właściwe okno, służące do projektowania aplikacji. Mnogość elementów może przyprawić o

zawrót głowy. Nie martwmy się jednak, bardzo szybko nauczymy się nimi sprawnie posługiwać. Przekonamy się, że

ten z pozoru skomplikowany układ jest bardzo funkcjonalny i ułatwia posługiwanie się całym pakietem. Zapoznajmy

się zatem z poszczególnymi składnikami.

Standard EXE i klikamy na Otwórz

W centralnej części ekranu znajduje się tak zwana

formatka A . Będzie to główne okno aplikacji. Na niej

będziemy umieszczać takie elementy, jak przyciski, etykiety 5

czy menu. Po lewej stronie widzimy pasek B . Zawiera on

typowe elementy, z których będziemy budować program.

Elementy te nazywamy kontrolkami 6 lub komponentami 7 .

Po stronie prawej widzimy trzy okna. Okno C pokazuje

części składowe projektu i zależności między nimi. D to

okno właściwości obiektów. Tu możemy zdefiniować na

przykład napis, jaki będzie się znajdował na pasku tytułu

tworzonej aplikacji lub ustalić kolor tekstu znajdującego się

na etykiecie. Okno E pozwala umieścić okno tworzonej

aplikacji w dowolnym miejscu ekranu. Na samej górze F

1 Zbiór instrukcji i rozkazów dla komputera. Kodem nazywamy zarówno instrukcje pisane przez programistów w jednym z języków

programowania, jak również ciągi zer i jedynek rozumiane przez procesor komputera.

2 Tak określa się wyróżnione prostokąty z napisami lub symbolami, które często spotykamy w programach Windows. Jeżeli klikniemy na

wybrany przycisk Windows, system wykona odpowiednią czynność, na przykład wyświetli okno dialogowe, rozwinie menu.

3 Elementy systemu Windows, pozwalające użytkownikowi na wprowadzenie różnych danych, najczęściej napisów.

4 Dokument wraz z jego modułami. Opisuje wygląd i zachowanie aplikacji.

5 Etykieta zawiera napis, który zostanie następnie wyświetlony w określonym miejscu formularza.

6 Inna nazwa komponentu. W Visual Basicu częściej mówi się o kontrolkach, w innych językach programowania o komponentach.

Terminy te można jednak stosować zamiennie. Termin komponent lepiej też odzwierciedla pełnione przez te obiekty funkcje, są

to bowiem elementy składowe aplikacji.

7 Część składowa Visual Basica, odzwierciedlająca element interfejsu Windows. Może to być przycisk, etykieta tekstowa, menu itp.

Komponenty układamy na formatce, budując w ten sposób aplikację.

pozycję Microsoft Visual Basic 6.0

znajduje się typowe menu oraz pasek narzędziowy. Zawiera on ikony symbolizujące często wykonywane funkcje,

takie jak Zapisz czy Kopiuj.

Czym są języki programowania?

Procesor komputera rozumie tylko ciągi zer i jedynek, które układają się w sterujące nim rozkazy. Dla człowieka,

co każdy chyba przyzna, jest to bardzo niepraktyczny sposób komunikacji. Dlatego też wymyślone zostały języki

programowania.

Umożliwiają one komunikację między człowiekiem, a komputerem. Każdy, kto interesuje się informatyką, z

pewnością słyszał o Basicu, Pascalu, Javie, C C++. To właśnie nazwy języków programowania.

Skoro jednak programowanie stało się bardziej zrozumiałe dla człowieka, jednocześnie musiało stać się mniej

zrozumiałe dla komputera. Tak jest faktycznie. Komputer nie jest w stanie bezpośrednio zrozumieć programu

zapisanego w jednym z języków. Program musi zostać najpierw przetłumaczony na wewnętrzny kod procesora.

Proces ten nazywamy kompilacją, a aplikację, która tego dokonuje – kompilatorem. Fragment programu napisany

w Visual Basicu może wyglądać na przykład następująco:

j = 0

For i = 0 To 9

j = j + i

Next i

Ten sam fragment po przetłumaczeniu na kod maszynowy 8 procesora x86 ma postać:

01010101 10001011 11101100 10000011

11101100 00000010 11000111 01000110

11111110 00000000 00000000 11111111

01000110 11111110 10000011 01111110

11111110 00001001 00111110 11110111

00110011 11000000 11001001 11000011

Pierwsza aplikacja

Tylko kilka kliknięć i prawdziwy program gotowy

Skoro znamy już znaczenie poszczególnych elementów interfejsu Visual Basica, możemy zająć się pisaniem

pierwszej aplikacji. Jedynym zadaniem naszego programu będzie wyświetlenie na ekranie napisu, na przykład: Moja

pierwsza aplikacja. Zabierzmy się zatem do pracy. Przekonamy się, jak szybko można stworzyć własny program.

1 Wokół formatki 9 widzimy małe kwadraty. Pozwalają one zamieniać rozmiar okna. Przeskalujmy je zatem w

poziomie, inaczej bowiem mógłby się nie zmieścić napis, który mamy zamiar dodać. Chwytamy za kwadrat i

przeciągamy całość w prawo.

2 Formatka nie mieści się w oknie, musimy je zatem również przeskalować. Robimy, to w taki sam sposób, w

jaki zmienia się rozmiar każdego okna w Windows – chwytając za bok i przeciągając, aż do uzyskania

pożądanego rozmiaru. To proste zadanie, które nikomu nie powinno sprawić kłopotu.

3 Pora dodać do aplikacji napis. Na znajdującej się po lewej stronie palecie komponentów 10 klikamy na

ikonkę z literą A. Zostanie ona wyróżniona.

4 Na formatce możemy narysować teraz prostokątny kształt.

5 Po zwolnieniu przycisku myszy widzimy napis Label1

8 Jedyny język, który może zrozumieć procesor komputera – bity danych (ciągi zer i jedynek). Kod maszynowy powstaje podczas

kompilacji kodu źródłowego i jest zachowany w postaci pliku, który może następnie zostać uruchomiony. Procesory różniące się

architekturą posługują się innymi językami maszynowymi, które nie są ze sobą kompatybilne, a więc na każdy taki procesor należy

wykonać oddzielną kompilację programu.

9 Element Visual Basica, który po uruchomieniu programu stanie się jednym z jego okien. Jest to element główny, który zawiera w sobie inne

komponenty, takie jak menu i pola tekstowe.

10 Jedno z okien Visual Basica, zawierające ikony, które symbolizują najczęściej używane komponenty. Umożliwia ono szybki wybór

wybranego elementu i umieszczenie go na formatce. Jest to jedno z najczęściej używanych okien.

Label1 . W ten sposób dodaliśmy do naszej aplikacji tak zwaną

etykietę tekstową (ang. text label). Jest to element (kontrolka) Visual Basica, pozwalający na umieszczenie w oknie

aplikacji dowolnego, krótkiego tekstu.

6 Zauważmy, że na etykiecie znajduje się już domyślny napis. Musimy go oczywiście zmienić na nasz własny. Zatem

w oknie po prawej stronie ekranu odszukujemy właściwości 11 .

7 Napis obok jest taki sam, jak na etykiecie. Na pewno jesteśmy więc w dobrym miejscu. Zmieniamy tekst na

Moja pierwsza aplikacja

Font . Klikamy na napis obok. Pojawia się wtedy

dodatkowy przycisk, klikamy na przycisk z małą kreską.

9 Widzimy standardowe okno Windows służące do ustalenia kroju czcionki. Wybieramy czcionkę Arial o wielkości

28 punktów.

Start lub wciskamy klawisz F5. aplikacja

działa poprawnie. Jest to prawdziwy, działający w środowisku Windows program. Zauważmy, że okno ma typowe

przyciski służące do minimalizacji, maksymalizacji i zamykania oraz standardowe menu systemowe.

Run wybieramy pozycję Start

Właściwości obiektów

Properties . Okno to pozwala

modyfikować wygląd i zachowanie komponentów, takich jak formatki, etykiety tekstowe, przyciski itp. Widzimy tu

dwie kolumny. Pierwsza zawiera nazwy właściwości, druga wartości im przypisane. Przykładowo, aby zmienić napis

na etykiecie, odszukiwaliśmy w pierwszej kolumnie właściwość Caption

Do zmiany kroju czcionki oraz napisu na etykiecie używaliśmy okna Properties

Caption i zmienialiśmy jej wartość w kolumnie

Moja pierwsza aplikacja . Popracujemy więc jeszcze chwilę nad naszą aplikacją zmienimy kolor napisu

oraz tekst na pasku tytułu okna.

1 Klikamy na etykietę tekstową. W oknie odszukujemy właściwość ForeColor

ForeColor . Klikamy na na przycisk z małą

strzałką.

2 Otwiera się nowe okienko, pozwalające na wybór koloru. Klikamy na zakładkę Palette

Palette i wybieramy

odpowiadający nam kolor, na przykład czerwony.

3 Czas zmienić tekst na pasku tytułu okna naszej aplikacji. W tym celu w oknie właściwości obiektów musimy

przełączyć się na obiekt Form1

Form1 . Klikamy na przycisk z małą strzałką w dół i z listy rozwijalnej wybieramy Label1

Label1

Label .

4 Odszukujemy właściwość Caption

Moja aplikacja .

5 Zauważmy, że jednocześnie zmienił się napis na pasku tytułu formatki.

6 Ponownie uruchamiamy aplikację, z menu Run

Caption i zmieniamy jej wartość na Moja aplikacja

Start . Widzimy, że napis faktycznie zmienił

kolor na czerwony, a na pasku tytułu widnieje wpisany przez nas tekst.

Run wybierając pozycję Start

Zapisywanie projektu

Czas zapisać nasz projekt na dysku. Nie chcielibyśmy przecież stracić naszej pierwszej aplikacji.

1 Po zamknięciu aplikacji z menu File

File wybieramy Save Project

Save Project . W oknie służącym do wyboru nazwy katalogu i

pliku Visual Basic proponuje nazwę Form1.frm

Form1.frm . Pozostawiamy ją bez zmian, katalog możemy natomiast wybrać

Zapisz .

2 Niespodzianka. Program znowu proponuje zapis pliku. Nie zmieniamy jego nazwy i zapiszmy go w tym samym

katalogu, co poprzedni plik. Co się zatem stało? Dlaczego zapisywaliśmy projekt aż dwa razy? Wyjaśnienie jest

proste. Za pierwszym razem zapisaliśmy plik opisujący wygląd formatki (rozmiar, położenie na ekranie, napis na

pasku tytułu, opis etykiety tekstowej) i nadaliśmy mu nazwę Form1.frm. W punkcie drugim natomiast zapisaliśmy

11 Cecha komponentu. Opisuje ona jego wygląd lub funkcje. Właściwościami etykiety tekstowej są na przykład: kolor tekstu, rodzaj czcionki

oraz znajdujący się na niej napis. Każdy komponent ma własny zestaw właściwości.

Moja pierwsza aplikacja .

Zauważmy, że jednocześnie zmienił się napis na etykiecie, a przecież o to właśnie nam chodziło!

8 Na pewno jednak nie jesteśmy w pełni usatysfakcjonowani. Napis jest przecież zbyt mały w stosunku do etykiety.

Postarajmy się to zmienić. W oknie odszukujemy właściwość Font

10 Uruchamiamy program. W tym celu z menu Run

drugiej na Moja pierwsza aplikacja

Label

dowolnie. Klikamy na Zapisz

plik konfiguracyjny dla całego projektu – Project1.vbp. To w tym pliku Visual Basic zapisuje informacje, na przykład

jakie i ile plików zawiera projekt oraz wiele innych opcji. Tak naprawdę bowiem na dysku zostało zapisane więcej

plików niż mogłoby się nam wydawać. Zajrzyjmy na chwilę do katalogu, gdzie zapisaliśmy projekt. Zobaczymy tam

aż cztery pliki. Wszystkie one są niezbędne do tego, abyśmy mogli pracować nad aplikacją. Od razu nasuwa się

pytanie, gdzie jest plik z rozszerzeniem .exe ? Jest on przecież niezbędny, abyśmy mogli uruchamiać naszą aplikację.

Odpowiedź może z pozoru wydawać się dziwna, ale takiego pliku po prostu jeszcze nie ma. Dlaczego? Dlatego, że

nie kazaliśmy go wygenerować. Naprawmy zatem to niedopatrzenie.

3 Z meu File

OK .

5 Zajrzyjmy teraz do katalogu, który wybraliśmy przed chwilą. Pojawi się tam plik o nazwie Project1.exe

Project1.exe . Możemy

go teraz bez problemu uruchomić z poziomu systemu operacyjnego – to właśnie nasza aplikacja.

Czym są języki programowania?

Do pakietu Visual Basic 6 powstało kilka dodatków Service Pack. Zawierają one poprawki i uaktualnienia do tego

produktu. Najnowsza wersja Service Pack ma numer 5 można ją pobrać z witryny producenta pakietu – firmy

Microsoft. W tym celu należy połączyć się z adresem http://msdn.microsoft.com/vbasic/ , a następnie wybrać

zakładkę Downloads

Software Updates . W kolejnym oknie wybieramy Visual Basic 6.0

Visual Basic 6.0 oraz Visual basic 6.0

Visual basic 6.0

GO . W ten

sposób dotarliśmy do strony, z której możemy bezpośrednio pobrać pliki. Pełny plik instalacyjny zajmuje około 56

MB. Jeśli dysponujemy modemem o prędkości 56 Kbit/s, ściąganie zajmie nam ponad dwie godziny. Na szczęście

dodatek można pobrać również w postaci kilku plików o mniejszej objętości. Dzięki temu, jeśli połączenie zostanie

przerwane w trakcie transmisji jednego z plików, nie będziemy musieli ponownie ściągać całości. Po uruchomieniu

pliku z dodatkiem zostaniemy poproszeni o podanie, do którego katalogu zostaną rozpakowane pliki tymczasowe.

Po kliknięciu na OK

Download Now . Na kolejnej stronie wybieramy English

English i klikamy na GO

Setupsp5.exe . Procedura instalacji dodatku przebiega

tak samo jak w wypadku każdego innego programu dla Windows.

Make Project1.exe . Na ekranie ukazuje się okno.

4 Mamy możliwość wyboru nazwy pliku docelowego oraz katalogu, w którym ma on zostać zapisany. Nazwę

możemy pozostawić bez zmian, wybieramy natomiast katalog wskazany w punkcie 1 . Klikamy na OK

File wybieramy pozycję Make Project1.exe

Downloads i Software Updates

Service Pack 5 . Klikamy na Download Now

Service Pack 5

OK . rozpoczyna się procedura dekompresji. Kiedy zostanie zakończona, należy przejść do

katalogu, który określiliśmy przed chwilą, i uruchomić plik Setupsp5.exe

RODZIAŁ II – Programowanie sterowane zdarzeniami. Zmienne i instrukcje. Pola

tekstowe, przyciski. Aplikacja do obliczania odsetek (projekt).

W poprzednim odcinku kursu poznaliśmy narzędzie do programowania – Visual Basic. Teraz nadszedł czas

na praktykę. Programowania najlepiej uczyć się na konkretnych przykładach. Dlatego dowiemy się, jak napisać

aplikację, obliczającą odsetki od lokaty bankowej. Najpierw poznamy kilka konstrukcji programistycznych oraz

dowiemy się, na czym polega programowanie sterowane zdarzeniami 12 . Termin ten może się wydawać bardzo

skomplikowany, ale tak naprawdę nie kryje w sobie nic trudnego. Zdarzeniem nazywamy wykonanie czynności, na

przykład wybieranie pozycji z menu. Jako programiści możemy kazać pecetowi wykonać określoną operację, kiedy

pojawi się dane zdarzenie, na przykład sprawdzić, by po kliknięciu na przycisk wyświetlał się napis.

1 Uruchamiamy Visual Basic. Z menu Start wybieramy pozycję Microsoft Visual Basic 6.0

Microsoft Visual Basic 6.0 . w oknie New

New

Otwórz .

2 Na palecie komponentów odszukujemy komponent z małym prostokątem w środku i klikamy na niego. Zostanie on

wtedy zaznaczony.

3 Rysujemy na formatce przycisk.

4 Klikamy dwukrotnie na przycisk Command1

Command1 . W ten sposób informujemy Visual Basic, że chcemy przypisać do

zdarzenia o nazwie Click pewną czynność. Dlatego też otwiera się okno kodu umożliwiającego wpisywanie

instrukcji 13 programu.

5 Wpisujemy następujący tekst:

Private Sub Command1_Click()

MsgBox (“To działa!”)

End Sub

Jest to instrukcja powodująca wyświetlenie na ekranie napisu To działa! Zostanie ona wykonana, kiedy użytkownik

kliknie myszą na przycisk. Wskazuje na to sama nazwa zdarzenia – Click. Wpisana przed chwilą instrukcja powoduje

wywołanie dostępnej standardowo w Visual Basicu funkcji 14 o nazwie MsgBox. Jako parametr 15 przyjmuje ona ciąg

znaków (napis), jaki ma zostać wyświetlony na ekranie. Parametr to inaczej dane, których funkcja potrzebuje do

prawidłowego działania. Parametry funkcji wpisujemy w nawiasach okrągłych zaraz po jej nazwie. Zauważmy, że

jeżeli parametrem tym jest ciąg znaków, koniecznie należy ująć go w znaki cudzysłowu:

MsgBox („To działa!”)

Instrukcje i funkcje

Instrukcja jest to element języka programowania oznaczający wykonanie pewnej czynności, na przykład przypisanie

wartości zmiennej, wywołanie funkcji wyświetlającej na ekranie komunikat i tym podobne. Funkcje są to natomiast

grupy instrukcji realizujących pewne zadanie. Taką grupę instrukcji możemy napisać sami. Często korzystamy

jednak z przygotowanych przez twórców Visual Basica gotowych konstrukcji. Jedną z nich jest użyta przez nas

funkcja MsgBox, powodująca wyświetlenie okna dialogowego z napisem. Aby skorzystać z gotowej funkcji, należy

ją wywołać, to znaczy podać jej nazwę oraz parametry. W naszym przykładzie takim parametrem był ciąg znaków.

Inaczej mówiąc, wywołanie funkcji oznacza wykonanie zawartego w niej kodu. Zauważmy, jak bardzo zagłębiają

się pojęcia: instrukcje, funkcje i zdarzenia. Otóż kod jest to przypisana do zdarzenia Click instrukcja, powodująca

wywołanie funkcji o nazwie MsgBox.

12 W potocznym znaczeniu zdarzeniem może być dowolna czynność – wyłącznie dzwoniącego budzika albo spotkanie się dwóch osób.

Podobnie jest w programowaniu. Zdarzeniem nazywamy czynność użytkownika aplikacji, na przykład kliknięcie na przycisk.

13 Element języka programowania oznaczający wykonanie pewnej czynności. Instrukcją może być na przykład polecenie wyświetlenia na

ekranie okna dialogowego z napisem. Program komputerowy składa się z wielu instrukcji.

14 Wydzielony fragment programu komputerowego, przeznaczony do wykonania specjalizowanego zadania i zwrócenia jakiegoś wyniku.

Każda funkcja składa się z jednej lub wielu instrukcji.

15 Parametr funkcji to inaczej dane, które potrzebuje ona do prawidłowego działania. Jeśli na przykład jest to funkcja, której zadaniem jest

wyświetlenie na ekranie napisu, to parametrem dla niej jest właśnie ten napis. Uwaga! Czasem parametrem nazywa się także właściwość

jakiegoś obiektu określającą jego zachowanie czy wygląd. Nie jest to jednak określenie prawidłowe.

wybieramy Standard EXE

Standard EXE i klikamy na Otwórz

MsgBox („To działa!”) . Nie wolno o tym zapomnieć, gdyż inaczej program nie będzie działał.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: