BBC Planeta Ziemia - 01.Od bieguna do bieguna.txt

(18 KB) Pobierz
{945}{983}Sto lat temu
{985}{1087}na Ziemii mieszka�o p�tora miliarda ludzi.
{1130}{1253}Dzi� ponad sze�c miliard�w|t�oczy si� na naszej kruchej planecie.
{1288}{1430}Ale nawet teraz, wci�� s� miejsca|ledwo dotkni�te przez cywilizacj�.
{1552}{1648}Ten serial zabierze was w dzikie rejony
{1652}{1726}i poka�e wam planet�|i jej dzikie �ycie
{1729}{1794}takie jakiego nigdy wcze�niej nie widzieli�cie.
{3019}{3110}Wyobra� sobie nasz �wiat bez s�o�ca.
{3141}{3275}Samce pingwina cesarskiego stawiaj� czo�a|najbli�szym temu warunkom na Ziemii -
{3280}{3341}zimie na Antarktydzie.
{3385}{3425}Jest nieustannie ciemno
{3429}{3552}a temperatura spada do|siedemdziesi�ciu stopni poni�ej zera.
{3805}{3887}Pingwiny zostaj�, kiedy inne stworzenia|ju� uciek�y
{3890}{3949}bo ka�dy strze�e skarbu:
{3951}{4030}jednego jaja le��cego na stopach
{4032}{4126}i trzymanego w cieple w puszystej|wypuk�o�ci brzucha.
{4253}{4317}Nie ma dla nich jedzenia ani wody,
{4319}{4405}i nie zobacz� s�o�ca przez cztery miesi�ce.
{4406}{4527}Z pewno�ci� wi�kszej pr�by|nie do�wiadcza �adne inne zwierz�.
{4770}{4845}Kiedy s�o�ce opuszcza Antarktyd�
{4847}{4936}o�wietla niebo na dalekiej p�nocy.
{5148}{5179}Jest marzec
{5180}{5257}i �wiat�o wraca do Arktyki,
{5258}{5347}oddalaj�c cztery miesi�ce ciemno�ci.
{5658}{5723}Nied�wied� polarny wierci si�.
{5724}{5808}Ca�� zim� sp�dzi� w legowisku.
{5810}{5917}Jego poruszenie zwiastuje pocz�tek wiosny.
{5977}{6039}Po miesi�cach zamkni�cia pod ziemi�
{6042}{6092}zje�d� w d� zbocza.
{6095}{6148}Byc mo�e w celu oczyszczenia futra,
{6150}{6220}mo�e dla czystej zabawy.
{6580}{6668}Jej m�ode przypatruj� si�|ich nowemu jasnemu �wiatu
{6671}{6724}pierwszy raz w �yciu.
{6779}{6825}Samica wzywa je,
{6826}{6971}ale strome zbocze nie jest|najlepszym miejscem na pierwsze kroki.
{7290}{7326}Ale s� g�odne,
{7329}{7370}i ch�tnie biegn� do matki,
{7372}{7456}kt�ra sp�nia si� z karmieniem|w ten wyj�tkowy dzie�.
{7460}{7521}Teraz wabi je obietnic� mleka,
{7526}{7605}jedynym jedzeniem jakie m�ode znaj�|od dnia kiedy narodzi�y si�
{7607}{7724}g�uche i �lepe w �niegach jakie�|dwa miesi�ce temu.
{8117}{8202}Matka nie jad�a od pi�ciu miesi�cy
{8205}{8273}i straci�a po�ow� wagi cia�a.
{8278}{8424}Teraz zamienia resztki swojego t�uszczu|w mleko dla m�odych.
{8878}{8940}Wiosenne s�o�ce przynosi ciep�o
{8944}{9017}ale te� k�opot dla matki.
{9028}{9095}Roztapia morski l�d.
{9099}{9200}Tam gdzie polowa�a na foki|kt�rych potrzebuje do wykarmienia m�odych.
{9202}{9290}Musi tam p�j�c zanim l�d|zacznie p�kac.
{9382}{9464}Teraz jest wci�� minut trzydzie�ci stopni
{9467}{9554}i m�ode musz� chronic si� w norze.
{9888}{9961}Min�o sze�c dni od pojawienia si� nied�wiedzi
{9965}{10029}i wiosna gwa�townie si� rozwija.
{10032}{10124}Ale nawet teraz �nie�yce|mog� uderzyc bez ostrze�enia.
{10196}{10228}B�d�c tak ma�ymi,
{10232}{10349}m�ode �atwo mog� zmarzn�c|i b�dzie im wygodniej w norze.
{10351}{10429}Ale matka musi wyprowadzic je na zewn�trz|i utrzymywac ich aktywno�c.
{10464}{10505}Jest s�aba z g�odu
{10507}{10583}i nie ma jedzenia na zboczach.
{10741}{10794}Morski l�d wci�� trzyma,
{10801}{10857}ale nie potrwa to d�ugo.
{10940}{10962}Dziesi�tego dnia
{10965}{11055}matka prowadzi m�ode mil� od nory.
{11059}{11128}Ju� czas poddac je testowi.
{11192}{11256}Bardzo ju� wyros�y,
{11258}{11355}ale nie maj� matczynego zmys�u po�piechu.
{11729}{11816}W ko�cu wydaje si� �e s� gotowe do podr�y
{11817}{11859}i s� w sam� por�,
{11862}{11975}kilka mil od wybrze�a, kiedy l�d|zaczyna p�kac.
{12127}{12216}Teraz matka mo�e zacz�c polowac na foki,
{12219}{12330}ale ona prowadzi m�ode w niebezpieczny|nowy �wiat.
{12345}{12475}Prawie po�owa m�odych umiera|w trakcie pierwszego roku na lodzie.
{12721}{12804}Lato przynosi 24 godziny �wiat�a
{12808}{12889}a odwil� zmienia krajobraz.
{12956}{13086}Dalej na po�udnie zimowe �niegi|prawie zesz�y z arktycznej tundry.
{13284}{13361}Dzika granica p�nocnej Kanady.
{13362}{13475}Tutaj natura wystawia|jeden z najwi�kszych dramat�w -
{13656}{13816}Co roku trzy miliony karibu|migruje przez tundr� Arktyki.
{14123}{14277}Ogrom stada mo�na dobrze ocenic|tylko z powietrza.
{14449}{14593}Niekt�re stada przemierzaj� ponad 2,000 mil rocznie|w poszukiwaniu nowych pastwisk.
{14597}{14742}To najd�u�sza l�dowa migracja zwierz�t.
{15014}{15070}S� nieustannie w ruchu.
{15073}{15170}Ciel�ta musz� stan�c na nogi|w dzie� narodzin.
{15675}{15791}Ale wielkie stada|nie podr�uj� samotnie.
{15853}{15886}Wilki.
{15944}{16060}Grupy od o�miu do dziesi�ciu osobnik�w|towarzysz� migracji.
{16108}{16141}S� g�odne.
{16278}{16380}Poluj� na m�odego cielaka.
{16550}{16663}Wbieganie dok�adnie w �rodek stada|to sztuczka wywo�uj�ca panik�.
{16916}{16951}Stado si� rozdziela
{16954}{17047}i teraz jest �atwiej|upolowac pojedyncz� sztuk�.
{17303}{17404}W chaosie, m�ode zostaje oddzielone|od matki.
{17562}{17595}Cielak jest m�ody,
{17597}{17710}ale mo�e prze�cign�c wilka|je�eli tylko zdo�a utrzymac si� na nogach.
{18017}{18086}Na tym etapie|szanse s� r�wne -
{18089}{18139}albo karibu pope�ni b��d
{18144}{18217}albo po przebiegni�ciu mili|wilk da za wygran�.
{19403}{19452}�rodek lata w tundrze
{19457}{19522}a s�o�ce nie zachodzi.
{19573}{19664}Na tych szeroko�ciach|promienie s�oneczne odbijaj� si�
{19666}{19733}i ich energia kt�ra dociera na ziemi�
{19737}{19801}jest niewystarczaj�ca do wzrostu drzew.
{19859}{19934}Trzeba przemierzyc 500 mil na po�udnie st�d
{19939}{19984}�eby by�o to mo�liwe.
{20133}{20220}Te kar�owate krzewy|wyznaczaj� lini� drzew -
{20223}{20303}pocz�tek p�nocnego lasu -
{20307}{20338}tajgi.
{20564}{20659}Li�cie w kszta�cie igie� s� niejadalne
{20663}{20754}wi�c w tym lesie �yje bardzo niewiele zwierz�t.
{20917}{20952}To ciche miejsce
{20955}{21047}gdzie �nieg nie jest znaczony|�ladami st�p.
{21273}{21312}W arktycznej zimie
{21317}{21422}�nieg nieprzerwanie pokrywa krajobraz.
{21428}{21493}Ale kiedy wiosna wkrada si� od po�udnia
{21498}{21570}tajga si� ods�ania.
{21698}{21776}W tym ogromnym lesie otaczaj�cym Ziemi�
{21778}{21863}ro�nie jedna trzecia wszystkich ziemskich drzew
{21864}{21915}i produkuje tak wiele tlenu
{21919}{22011}�e zmienia sk�ad atmosfery.
{22071}{22110}Podr�uj�c na po�udnie
{22115}{22191}wp�yw s�o�ca jest coraz wi�kszy
{22194}{22340}i na 50 stopniu szeroko�ci geograficznej|widac istotne zmiany.
{22577}{22740}Lata s� tutaj wystarczaj�co d�ugie|�eby li�ciaste drzewa zast�pi�y iglaste.
{22745}{22833}Li�cie s� �atwiejsze do jedzenia|i trawienia
{22835}{22915}wi�c zwierz�ta mog� gromadzic
{22917}{22966}wi�cej energii s�onecznej.
{23001}{23025}Jest lato
{23027}{23114}i te lasy|t�tni� �yciem.
{23746}{23823}Ale dobre czasy|nie potrwaj� d�ugo.
{23867}{23977}Li�cie zostan� zrzucone przed zim�|bo mog�yby zostac uszkodzone przez mr�z.
{23979}{24012}Kiedy znikaj�,
{24015}{24137}ziemia staje si� ja�owa|i niewiele pozostaje do zjedzenia.
{24332}{24392}Mieszka�cy musz� przenie�c si�|w inne miejsca,
{24396}{24428}hibernowac,
{24432}{24507}lub stawic czo�a miesi�com g�odu.
{24953}{25003}Lampart amurski -
{25003}{25069}najrzadszy kot na �wiecie.
{25144}{25217}Tutaj, w li�ciastych lasach wschodniej Rosji
{25222}{25293}polowanie w zimie jest bardzo trudne.
{25293}{25334}Zwierz�t jest niewiele,
{25338}{25409}i nie ma ukrytej ro�linno�ci.
{25481}{25579}M�ode ma rok i wci�� jest|zale�ne od matki.
{25782}{25868}Jelenie s� cz�st� ofiar� srogiej zimy
{25872}{25969}ale te lamparty jedz� r�wnie� padlin�.
{25983}{26067}Lampart afryka�ski nie przetrwa�by tutaj,
{26069}{26193}ale rosyjskie koty maj� grube futro|kt�re chroni od zimna.
{26334}{26425}Zosta�o tylko czterdzie�ci|dzikich lampart�w amurskich
{26429}{26477}a ich liczba zmniejsza si�.
{26517}{26553}Jak wiele innych stworze�,
{26557}{26627}koty zosta�y zepchni�te na skraj wymarcia
{26630}{26722}przez polowania i nieszczenie ich �rodowiska.
{26769}{26908}Lampart amurski symbolizuje delikatno�c|naszego naturalnego dziedzictwa.
{26921}{27024}Przysz�o�c ca�ych gatunk�w zale�y|od przetrwania
{27026}{27122}ma�ej liczby matek|jak ta.
{27255}{27313}Wszystkie zwierz�ta, rzadkie czy powszechne,
{27315}{27411}zale�� od energii s�onecznej.
{27600}{27665}W Japonii pojawienie si� kwiat�w wi�ni
{27667}{27740}obwieszcza pocz�tek wiosny.
{28257}{28362}Energia s�oneczna przynosi kolory krajobrazowi.
{28601}{28687}Ziemia w trakcie corocznej podr�zy|wok� S�o�ca,
{28690}{28753}wiruje na pochy�ej osi.
{28756}{28854}To w�a�nie nachylenie powoduje|pory roku.
{29468}{29576}Post�p p�r roku|powoduje ci�g�e zmiany.
{29600}{29669}Kiedy wp�yw s�o�ca zmniejsza si� na p�nocy,
{29673}{29783}li�ciaste lasy Ameryki
{29786}{29911}trac� li�cie przygotowuj�c si�|na ciemne zimne miesi�ce.
{30257}{30328}Pory roku przechodz� jedna w drug�.
{30331}{30401}Niekt�re organizmy dobrze sobie radz�|w schy�kowych porach,
{30402}{30490}jednak wi�kszo�c musi poczynic|specjalne przygotowania na zim�,
{30493}{30552}i �ycie z ma�� ilo�ci� s�o�ca.
{30919}{30970}Ca�e populacje zwierz�t
{30974}{31122}s� zmuszone przemierzac wielkie odleg�o�ci|w poszukiwaniu jedzenia i ciep�a.
{31250}{31399}300,000 bajkalskich cyranek zbiera si� razem|do ucieczki z syberyjskiej zimy
{31403}{31488}przenosz�c si� na po�udnie do Korei -
{31551}{31659}ca�a �wiatowa populacja w jednym stadzie.
{31763}{31872}Ale istniej� cz�ci �wiata, w kt�rych|nie ma p�r roku.
{31951}{32053}W tropikach promienie s�oneczne uderzaj� w Ziemi�|z zenitu
{32056}{32166}a ich si�a jest mniej wi�cej sta�a|przez ca�y rok.
{32223}{32290}Dlatego d�ungla ro�nie tak energicznie
{32293}{32355}i wspiera tyle �ycia.
{32394}{32489}Ten las pokrywa tylko 3 procent|powierzchni planety,
{32490}{32617}ale �yje tu ponad 50 procent|wszystkich ro�lin i zwierz�t.
{32705}{32781}Korony drzew s� szczeg�lnie bogate.
{32788}{32833}S� tutaj ma�py, ptaki
{32835}{32893}i miliony gatunk�w owad�w,
{32895}{32967}nie wiemy dok�adnie ile.
{33027}{33107}L...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin