POROZUMIEWANIE SIĘ W SYTUACJACH KONFLIKTOWYHC.pdf

II OGÓLNOPOLSKI ZLOT DRUŻYNOWYCH

KONSTRUKTYWNE POROZUMIEWANIE SI Ę W

SYTUACJACH KONFLIKTOWYCH

Opracowanie: phm. Lidia JóŹwiak HR

ChorĄgiew Stołeczna ZHP

– (wg Encyklopedii Popularnej PWN) stosunek

miĘdzy grupami (lub klasami społecznymi) wynikajĄcy ze zmniejszenia szansy

lub uniemoŻliwienia zaspokajania interesów jednej grupy (lub klasy) przez

drugĄ; takŻe stosunek miĘdzy jednostkami naleŻĄcymi do róŻnych grup

społecznych majĄcy Źródło w sprzecznych ze sobĄ wartoŚciach i celach

uznawanych przez te grupy; moŻe przybieraĆ postaĆ konfliktu klasowego,

ekonomicznego, ideologicznego, politycznego itp.

2) WARUNKI POWSTAWANIA KONFLIKTÓW:

OBIEKTYWNE

Człowiek Żyje w społeczeŃstwie, które składa siĘ z jednostek i grup

powiĄzanych ze sobĄ rodzinne, zawodowo, organizacyjnie, religijnie, politycznie itp.

Jednostki/grupy majĄ swoje dĄŻenia, cele, potrzeby. Wspólnota dĄŻeŃ, celów czy

potrzeb sprzyja tworzeniu siĘ grup, koalicji partii. Jednostki i grupy sĄ wzajemnie ze

sobĄ powiĄzane, tzn. nie mogĄ osiĄgaĆ swoich celów bez udziału innych.

PodobieŃstwo dĄŻeŃ moŻe takŻe prowadziĆ do antagonizowania jednostek i grup,

gdy istnienie innych i ich działania uniemoŻliwiajĄ osiĄgniĘcie celów. Do konfliktu

moŻe dojŚĆ wówczas, gdy inni nie chcĄ nam pomóc lub blokujĄ osiĄgniĘcie naszych

celów.

Konflikt powstaje, gdy:

- istniejĄ wyodrĘbnione strony o sprecyzowanych dĄŻeniach (minimum dwie!),

- istniejĄ współzaleŻnoŚci społeczne, tzn. Żadna ze stron nie moŻe osiĄgnĄĆ

swoich celów bez udziału lub zgody innych,

- strony nie pomagajĄ sobie w osiĄgniĘciu celów, stanowiĄ przeszkodĘ lub

blokujĄ realizacjĘ dĄŻeŃ.

Konflikt moŻe tworzyĆ strony i współzaleŻnoŚci, których wczeŚniej nie było.

SUBIEKTYWNE:

Pojawienie siĘ konfliktu zaleŻy od tego, jak spostrzegana jest i rozumiana

sytuacja oraz czy i jakie działania zostanĄ podjĘte przez strony; (ta sama sytuacja

moŻe byĆ przez jednych postrzegana jako konfliktowa przez innych zaŚ nie).

O konflikcie mówimy, gdy:

- dwie lub wiĘcej osoby grupy spostrzegajĄ niemoŻliwe do pogodzenia róŻnice

interesów, niemoŻnoŚĆ zdobycia waŻnych zasobów, niemoŻnoŚĆ realizacji

istotnych potrzeb i/lub wartoŚci,

- podejmujĄ działania aby tĘ sytuacjĘ zmieniĆ. Od tego, jakie to bĘdĄ działania

zaleŻĄ dalsze losy konfliktu. MoŻe on ulec eskalacji, złagodzeniu lub

rozwiĄzaniu.

1) KONFLIKT (SPOŁECZNY)

zaistniejĄ problemy wynikajĄce z relacji miĘdzy ludŹmi (konflikt relacji):

- konflikty u których podłoŻa leŻĄ uprzedzenia i stereotypy,

- konflikty wynikajĄce ze wczeŚniejszych osobistych nieporozumieŃ,

- konflikt pokoleŃ.

PRZYKŁAD: konflikt rasowy, konflikt wynikajĄcy z podziału w małŻeŃstwie na prace

wykonywane przez mĘŻczyznĘ i kobietĘ.

zaistniejĄ problemy zwiĄzane z dostĘpem do informacji (konflikt danych):

- manipulacja informacjĄ,

- niedosłyszenie lub inne zakłócenie odbioru informacji,

- róŻnice w interpretacji danej informacji lub sytuacji,

- korzystanie z róŻnych Źródeł informacji, róŻne sposoby zbierania danych.

PRZYKŁAD: konflikt wynikajĄcy ze zrozumienia treŚci maila w sposób niezgodny z

intencja nadawcy.

zaistniejĄ problemy zwiĄzane ze strukturĄ sytuacji (konflikt strukturalny):

- podłoŻem jest struktura konfliktu (np. jeden samochód – dwóch chĘtnych),

- wynika z nierównego rozkładu siły wartoŚci, ograniczeŃ czasowych.

PRZYKŁAD: konflikt „kto pierwszy skorzysta rano z łazienki”.

zaistniejĄ odmienne wartoŚci (konflikt wartoŚci):

- róŻnica poglĄdów, systemów wartoŚci,

- róŻne punkty odniesienia (religia, dobro ogółu).

PRZYKŁAD: konflikt polityczny, ekologiczny, przestĘpstwo, złamanie prawa.

zaistniejĄ róŻnorodne interesy i potrzeby obu stron (konflikt interesów),

u ich podłoŻa leŻĄ potrzeby (potrzeby sĄ nie negocjowalne – nie moŻna kogoŚ

zmusiĆ do zmiany potrzeb, ale moŻna negocjowaĆ sposoby ich zaspokojenia).

PRZYKŁAD: konflikt pracownik-pracodawca (podwyŻka płac).

4) REAKCJE NA KONFLIKT:

BRAK DZIAŁANIA:

1) unikanie konfliktu:

- niedostrzeganie konfliktu tak długo, jak to jest moŻliwe,

- zmiana definicji sytuacji, przekonywanie siebie i innych, Że nic siĘ nie

wydarzyło, nie ma Żadnych sprzecznoŚci,

- odraczanie, przeczekiwanie.

2) rezygnacja z dĄŻeŃ:

- poddanie siĘ bez podjĘcia walki,

- poddanie siĘ po walce.

PODJĘCIE DZIAŁANIA:

1) angaŻowanie trzeciej strony:

- szukanie wsparcia - odwoływanie siĘ do autorytetu w celu uzyskania wsparcia

i pomocy,

- odwoływanie siĘ do innych ludzi w celu budowy koalicji,

3) KONFLIKTY MOGĄ SIĘ POJAWIĆ, GDY:

- odwoływanie siĘ do trzeciej strony, aby rozstrzygnĘła po czyjej stronie jest

racja (np. sĄd).

2) podjĘcie walki w celu zniszczenia przeciwnika,

3) potraktowanie konfliktu jako problemu do rozwiĄzania:

- podjĘcie bezpoŚrednich negocjacji,

- poszukiwanie mediatora jako trzeciej strony, która moŻe wspomóc proces

rozwiĄzywania konfliktu.

STATEGIE DZIAŁANIA W SYTUACJI KONFLIKTOWEJ

max Dominacja współpracy

własnego (rywalizacja)

kooperacji

zysku

kompromis

unikanie

łagodzenie

(wycofanie)

dostosowanie siĘ

interesy

drugiej strony

1) Dominacja (rywalizacja) to styl niekooperatywny; jedna ze stron, dĄŻĄca

bezwzglĘdnie do zaspokojenia swoich potrzeb, wygrywa kosztem przegranej

drugiej strony. U Źródeł tej postawy kryje siĘ dĄŻenie do wygranej za wszelkĄ cenĘ

i ignorowanie potrzeb drugiej strony. Jest to postawa walki i dominacji, oparta na

strategii "wygrany-przegrany". Stosujemy, gdy jesteŚmy stronĄ dominujĄcĄ, przy

waŻnych sprawach. KorzyŚĆ: realizacja celu jest całkowita. Wada: dalsza

współpraca moŻe okazaĆ siĘ juŻ niemoŻliwa.

2) Unikanie (izolacja) – to styl niekooperatywny. Jedna ze stron rezygnuje

z realizacji swoich potrzeb, uniemoŻliwiajĄc jednoczeŚnie realizacjĘ potrzeb strony

drugiej. Postawa ta wynika czasem z chĘci ukarania lub skrzywdzenia przeciwnika.

W wyniku stosowania tej strategii obie strony ponoszĄ straty.

3) Dostosowanie siĘ ( łagodzenie ) jest przeciwieŃstwem rywalizacji. Jedna strona

Świadomie rezygnuje z zaspokojenia własnych potrzeb lub osiĄgniĘcia celu, aby

utrzymaĆ dobre stosunki z drugĄ stronĄ i umoŻliwiĆ spełnienie jej pragnieŃ („ugiĄĆ

siĘ, aby zwyciĘŻyĆ”). DostosowujĄcy siĘ działa w tym przypadku w przekonaniu, Że

konflikt moŻe byĆ rozwiĄzany tylko wtedy, jeŚli któraŚ ze stron weŹmie wszystko –

jeden wygrywa, drugi przegrywa.

4) Współpracy (kooperacji) rozwiĄzywanie problemów to styl kooperatywny. Opiera

siĘ na strategii "wygrana-wygrana". Wysiłek stron prowadzi do rozwiĄzania

przynoszĄcego obu stronom korzyŚci. W tym przypadku waŻne jest, aby obie

strony miały poczucie, iŻ z konfliktu wyszły "zwyciĘskie" i sĄ zadowolone z

uzyskanego rozwiĄzania.

5) Kompromis to styl kooperatywny, biorĘ pod uwagĘ interesy oby stron, poznawanie

problemu z róŻnych perspektyw, wynik zaleŻny od moŻliwoŚci. KaŻda ze stron

trochĘ traci, trochĘ zyskuje. TakŻe ten styl opiera siĘ na strategii "wygrana-

przegrana", z tym, Że Żadna strona nie wygrywa całkowicie. Konflikt nie zostaje

wiĘc zakoŃczony – to tylko rozwiĄzanie "robocze". Trzeba jednak zwróciĆ uwagĘ,

Że miĘdzy konfliktami jednostek i grup społecznych zachodzi pewna róŻnica. W

przypadku grup politycznych reprezentujĄcych sprzeczne interesy kompromis jest

czĘsto jedynym moŻliwym rozwiĄzaniem, bo strategia "wygrany-wygrany" jest po

prostu wykluczona.

Test psychologiczny – strategie działania w sytuacji konfliktowej

ProszĘ ustosunkowaĆ siĘ do treŚci kaŻdego z poniŻszych twierdzeŃ, wybierajĄc

zawsze jednĄ z czterech moŻliwych kategorii odpowiedzi. Po kolei czytaj kaŻde

stwierdzenie i w odpowiedniej rubryce krzyŻykiem zaznaczaj wybranĄ przez siebie

odpowiedŹ. Nie ma tu odpowiedzi lepszych czy gorszych, waŻne jest, by były

prawdziwe, zwłaszcza jeŚli naprawdĘ chcesz poznaĆ własne preferencje radzenia

sobie z konfliktami interpersonalnymi.

Odpowiedzi:

1 – zdecydowanie siĘ nie zgadzam

2 – raczej siĘ nie zgadzam

3 – raczej siĘ zgadzam

4 – zdecydowanie siĘ zgadzam

TWIERDZENIA

1. Nie tylko na wojnie i w miłoŚci wszystkie chwyty sĄ dozwolone –

przy rozwiĄzywaniu konfliktów teŻ (cel uŚwiĘca Środki).

2. Konflikt to zło, naleŻy go unikaĆ.

3. ZwaŚnione strony nigdy nie dojdĄ do satysfakcjonujĄcego

rozwiĄzania – zawsze coŚ zyskajĄ, ale coŚ równie cennego tracĄ.

4. MĄdrzejszy zawsze ustĘpuje, nawet gdy racje sĄ po jego stronie.

5. Konflikt to doskonała okazja do poznania siebie i zwaŚnionej

strony.

6. RównieŻ w konflikcie czyjaŚ wygrana to jednoczesna przegrana

kogoŚ innego.

7. Najlepiej unikaĆ otwartej dyskusji o konflikcie, chyba Że chce siĘ

doprowadziĆ do jego niekontrolowanej eskalacji.

8. Optymalne rozwiĄzanie konfliktu to czĘŚciowe zaspokojenie

roszczeŃ obu skłóconych stron.

9. Nieporozumienia najlepiej rozstrzygaĆ bagatelizujĄc ich

znaczenie.

10. RozwiĄzujĄc konflikt naleŻy proponowaĆ rozwiĄzania

uwzglĘdniajĄce zarówno interesy własne, jak i partnera.

11. Żywione wobec strony zaufanie to błĄd, którego konsekwencje

szybko bĘdĄ odczuwane.

12. Lepiej odczekaĆ, czas rozwiĄŻe i zdezaktualizuje kwestie dziŚ

sporne.

13. Aby osiĄgnĄĆ porozumienie naleŻy zawsze zadowoliĆ siĘ

połowicznĄ realizacjĄ własnych oczekiwaŃ.

14. Warto zrezygnowaĆ ze znacznej czĘŚci własnych roszczeŃ, gdy

sĄ one juŻ zaspokojone w minimalnej chociaŻby czĘŚci.

15. W sytuacji wysuniĘcia przez stronĘ sporu wysoce trakcyjnych

propozycji nie majĄ wiĘkszego znaczenia przygotowane wczeŚniej

rozwiĄzania.

16. Nawet z pozoru atrakcyjne propozycje wysuwane przez

partnera zawierajĄ jakiŚ podstĘp.

17. Aby uniknĄĆ zbĘdnych zadraŻnieŃ, warto zrezygnowaĆ z

dobitnego zaprezentowania własnych potrzeb i oczekiwaŃ.

18.Potencjalne porozumienie nie bĘdzie nigdy tak atrakcyjne, jak

tego by siĘ oczekiwało.

19. PrzyjmujĄc rozwiĄzanie atrakcyjne jedynie dla partnera, otwiera

siĘ perspektywa dalszej, na pewno bardziej owocnej współpracy.

20. Żeby osiĄgnĄĆ porozumienie, naleŻy wykorzystaĆ oferty i

pomysły strony sporu.

21. WalczĄc o korzystne rozwiĄzanie konfliktu nie moŻna mieĆ zbyt

wielu moralnych oporów – racja zawsze jest po stronie silniejszego.

22. Otwarte rozwijanie spornych kwestii to prowokowanie

nieszczĘŚcia – kreowanie kolejnego „polskiego piekiełka”.

23. Nie ma sensu poszukiwanie porozumieŃ idealnych – konflikt

zawsze jest rozwiĄzywany tylko doraŹnie.

24. Lepiej upraszczaĆ konflikt, nawet rezygnujĄc z dochodzenia

swoich racji – zgoda miĘdzy stronami jest najcenniejsza.

25. Nie ma rozwiĄzania konfliktu bez rzetelnego i uczciwego

wyjaŚnienia kluczowych kwestii spornych – nawet najtrudniejsza

prawda moŻe zbliŻaĆ ludzi.

26.W sporze nie ma partnera o dobrej woli i uczciwych zamiarach,

jest co najwyŻej wyraŹnie słabszy.

27. Działania prewencyjne to optymalne podejŚcie do tematu

„konflikty”.

28. RozwiĄzaniem konfliktu jest zazwyczaj podział spornych dóbr

po 50%.

29. Konflikt to starcie dwóch egoizmów, z których jeden dla dobra

sprawy, musi okazaĆ siĘ mniejszy.

30. Zrozumienie potrzeb partnera, moŻliwoŚĆ ich godzenia z

własnymi oczekiwaniami – dobra wola stron – to podstawa

obustronnie korzystnego rozwiĄzania konfliktu.

Numery twierdzeŃ

1. tabela

Suma:

Liczba

punktów

Numery twierdzeŃ

2. tabela

Suma:

Liczba

punktów

Numery twierdzeŃ

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: