Podział enzymów ze względu na działanie:
1. Hydrolazy – enzymy katalizujące hydrolitycznie tj. z przyłączeniem cząsteczki wody, rozrywanie wiązań chemicznych. Stanowią bardzo różnorodną grupę enzymów najczęściej są białkami prostymi, niewspółpracującymi z grupami prostetycznymi i koenzymami. Działają na różne wiązania chemiczne co stanowi podstawę ich klasyfikacji
a) esterazy – rozkład wiązań estrowych
b) glikozydazy – rozkład wiązań glikozydowych
c) proteazy – rozkład wiązań peptydowych
inny podział uwzględnia rodzaj rozkładanego substratu:
a) nukleazy – wiązania fosfodiestrowe w kwasach nukleinowych
b) lipazy – rozkład wiązań estrowych w tłuszczach
c) amylazy – rozkład wiązania glikozydowego w skrobi
d) ureazy – rozkład mocznika na amoniak i CO2
2. Dehydratazy – odczepiają wodór, znaczenie dla procesu oddychania i fermentacji
3. Oksydoreduktazy – enzymu katalizujące reakcje utleniania i redukcji. ich funkcja polega na przenoszeniu wodoru lub elektronów z jednego związku (donora) na inny (akceptor) czemu towarzyszy utlenienie donora i redukcja akceptora. W zależności od akceptora wyróżnia się :
a) dehydrogenazy – katalizują reakcję przenoszenia atomów wodoru z jednej substancji (donora) na inną (akceptor) , z wyjątkiem tlenu.
AH2 + B -> A+ BH2
Uczestniczą w reakcjach utleniania komórkowego, cechują się swoistością w stosunku do substratu zawsze są związanie z koenzymami lub gr. prostetyczną.
b) oksydazy – utleniające różne substraty poprzez odszczepienie wodoru lub elektronów i bezpośrednie przeniesienie ich na tlen co prowadzi do powstawania utlenionej postaci danego związku oraz cząst, nadtlenku wodoru:
AH2 + O2 +H2O -> AO+ H2O2
c) peroksydazy – zawierające hem jako grupę prostetyczną. Przeprowadzają utlenianie różnych substratów przenosząc elektron na nadtlenek wodoru który w ten sposób zostaje redukowany do wody
AH2 + H2O2 ->A + 2H2O
pełnią funkcję przeciwutleniaczy występują głownie w peroksysomach i cytozolu u roślin w ścianie komórkowej uczestniczą w syntezie ligniny
d) oksygenazy – utleniają substraty przez wprowadzenie do ich cząstek atomu O2 zgodnie z ogólnym równaniem
A + O2 -> AO2
e) hydroksylazy – katalizują wbudowanie do danego substratu tylko jednego atomu O z cząsteczki O2 co prowadzi do powstania alkoholi
AH2 + O2 -> AOH
4. Transferazy – enzymy przenoszące grupy atomów z jednego związku na inny w zależności od rodzaju przenoszonej grupy wyróżniamy:
a) metylotransferazy (przenoszą grupy –CH3)
b) acylotransferazy (przenoszą reszty acylowe R-CO-)
c) aminotransferazy (przenoszą grupy aminowe –NH3)
d) kinazy (przenoszą reszty fosforanowe –PO43-)
do transferaz należą też polimerazy DNA i RNA uczestniczące w syntezie kwasów nukleinowych. Współdziałają z koenzymami.
5. Liazy – enzymy katalizujące reakcje eliminacji z utworzeniem podwójnego wiązania, a także przyłączania różnych grup do podwójnego wiązania. W procesie rozszczepiania nie biorą udziału cząsteczki wody. Zalicza się do nich
a) dekarboksylazy (katalizują usuwanie z substratów grup karboksylowych w postaci CO2)
b) dehydratazy (katalizują eliminację cząsteczek wody)
c) aldolazy – odczepiają grupę aldehydową –CHO
6. izomerazy – białka proste, działają bez udziału grup prostetycznych i koenzymów.
enzymy katalizujące przemiany izomeryczne wew. cząsteczki. w zależności od rodzaju przeprowadzonych izomeryzacji wyróżnia się;
a) racematy (kataliza przejścia enancjomerów L w D
b) epimerazy (kataliza enomerów α w β i odwrotnie)
c) izomerazy cis-trans
d) oksydoreduktazy (aldoza<->ketoza)
e) mutazy (przenoszą reszty fosforanowe w obrębie danej cząsteczki
7. Ligazy – enzymy katalizujące powstawanie wiązań kowalencyjnych między różnymi cząsteczkami, kosztem energii wyzwalanej w wyniku hydrolizy ATP. Przykładem mogą być karboksylazy, tworzące wiązania między dwoma atomami węgla.
Beretek