Św. Teresa z Avila - Podniety miłości Bożej.pdf - Św. Teresa Wielka od Jezusa - kooool

Św. Teresa od Jezusa

(Teresa de Cepeda y Ahumada)

PODNIETY MIŁOŚCI BOŻEJ

PROLOG

1. Widząc wielkie miłosierdzie, jakie Pan okazuje duszom, które pociąga do tych klasztorów,

z łaski Jego powstających według pierwotnej Reguły Pani naszej z Góry Karmel, i

podziwiając łaski nadzwyczajne, jakich Pan użycza niektórym z tych dusz, odczuwam sama,

jak również i one, jak bardzo im potrzeba kogoś, kto by im choć w części objaśnił te rzeczy

głębokie, które zachodzą pomiędzy duszą a Panem. Brak bowiem jasności w tych rzeczach,

niemałym jest dla duszy strapieniem. Kilka lat temu udzielił mi Pan łaski niewypowiedzianej

pociechy wewnętrznej, jakiej doznaję, ile razy słyszę lub czytam niektóre słowa Pieśni

Salomonowej. Łaska ta tym dziwniejsza, że choć nie rozumiałam tych słów, z łacińskiego na

język rodzinny przełożonych, to jednak sprawiały we mnie głębsze skupienie i wzruszenie,

niż wszelkie inne najpobożniejsze książki, które rozumiem. Stan ten trwa dotąd. I choć mi

objaśniono te słowa w języku ojczystym, niewiele więcej pojmowałam. Jednak, choć ich nie

rozumiem... (taką mi sprawiają rozkosz) ... że dusza nie może się od nich oderwać.

2. Teraz, drugi już prawie rok daje mi Pan, jak tego pragnęłam, zrozumienie tych słów. I

sądzę, że myśli te i uczucia mogłyby posłużyć na pociechę siostrom, które Pan tą drogą

prowadzi, a także i na swój pożytek, bo takie nieraz bywa to zrozumienie, że chciałabym go

nigdy nie zapomnieć. Nie ośmieliłam się jednak tego spisywać.

3. Obecnie jednak, idąc za zdaniem osób, względem których mam obowiązek

posłuszeństwa, napiszę tu nieco o tym, co się ukrywa w tych słowach, tak jak mi to Pan daje

zrozumieć i w czym się moja dusza lubuje na tej drodze modlitwy, którą Pan, jak mówiłam,

prowadzi również i siostry moje w tych klasztorach i inne dusze. Jeśli te słowa dojdą do rąk

waszych, siostry, przyjmijcie je jako ubogi dar od tej, która wam tak szczerze jak i sobie

samej życzy wszystkich darów Ducha Świętego. W Jego imię zaczynam. Jeśli potrafię tu

powiedzieć co pożytecznego, nie będzie to moją zasługą. Niech boska łaskawość Jego raczy

to sprawić... (bym temu podołała).

ROZDZIAŁ 1

Mówi o uszanowaniu, z jakim powinno się czytać Pismo święte, i trudnościach w rozumieniu przez

kobiety jego słów, a szczególnie "Pieśni nad pieśniami".

Niech mię pocałuje pocałunkiem ust, bo lepsze są piersi twe nad wino, itd... (Pnp 1,1).

1. Zadziwia mnie tu mocno, że dusza, o ile ze słów jej wnosić można, mówi tu z jedną osobą,

a o pocałunek pokoju prosi drugą. Mówi potem: "Niech mię pocałuje pocałunkiem ust

swoich", i zaraz potem, jakoby zwracając się do osoby, z którą rozmawia, dodaje: "Lepsze są

piersi twe nad wino".

Co to znaczy, tego nie rozumiem i niewymownie cieszę się z tego, że nie rozumiem. Bo w

istocie, córki, dusza ma nie tyle upatrywać i nie tyle ją do podziwiania pobudzają i czcią dla

Boga ją przenikają te rzeczy, które tu sami możemy objąć samym rozumem, ile raczej te,

których żadną miarą pojąć nie zdołamy. Z tego też powodu usilnie wam zalecam, byście się

zbytnio nie wysilały w dociekaniach, gdy czytając jaką książkę albo słuchając kazania, albo

rozmyślając o tajemnicach wiary świętej, natraficie na jaki ustęp, którego nie możecie

zrozumieć. Nie jest to rzecz niewieścia zgłębiać tajemnice Boże i mężczyzna nie każdy do

tego jest powołany.

2. Jeśli Bóg zechce, da nam zrozumienie bez żadnego trudu. Mówię to zarówno do niewiast

jak i do wszystkich mężczyzn, którzy nie mają obowiązku nauką swoją bronić prawdy Bożej.

Co innego bowiem, gdy kogo Pan na to wybiera i ustanawia, aby te prawdy objaśniał drugim;

ten, rzecz oczywista że powinien je badać i zgłębiać i każdy to widzi, jaki z tej pracy jego jest

pożytek dla nas i dla niego samego. Lecz my z prostotą bierzemy, co Pan da; a czego nie

da, o to się nie troszczmy, ale raczej weselmy się na myśl, że tak wielkiego mamy Boga i

Pana, iż jedno słowo Jego zawiera w sobie tysiące tajemnic, których my i początku dojść nie

zdołamy. Że nie rozumiemy tego, co napisano po łacinie, po hebrajsku albo po grecku, to nie

dziw; ale i w przekładzie na nasz język rodzimy, ileż jest na przykład w psalmach

chwalebnego króla Dawida fragmentów, które, choć mamy w mowie ojczystej, tak przecie dla

nas są ciemne, jak gdyby były pisane po łacinie! Postanówcież sobie raz na zawsze,

wystrzegać się tych próżnych dociekań i daremnego trudzenia głowy; niewieście dość jest

tyle rozumieć, ile umysł obejmie; z tym znajdzie łaskę u Boga. Jeśli spodoba się Boskiemu

Majestatowi dać nam światło, to łatwo zrozumiemy, a jeśli czego nie rozumiemy,

upokarzajmy się i - jak mówiłam - radujmy się, że mamy takiego Pana, którego słowa, nawet

w naszym języku, są dla nas tajemnicą.

3. Może wam się zdaje, że w tej Pieśni są słowa i zwroty, które mogłyby być w inny sposób

powiedziane. Znając nieudolność naszą do rzeczy duchowych, nie zdziwiłabym się, gdyby

tak było. Znam takich, którzy mi mówili, że raczej uciekają, by nie słyszeć tych słów. O, Boże,

jakże wielka jest nędza nasza! Są takie stworzenia jadowite, w których, cokolwiek zjedzą, w

jad się obraca; podobnie dzieje się i tu z nami. Z takich łask bowiem niezmiernych, jakie Pan

w tych słowach nam czyni, ukazując nam, jak wielka jest szczęśliwość duszy, która Go miłuje

i dodając jej otuchy, aby śmiało rozmawiała z Boskim Jego Majestatem i cieszyła się Jego

posiadaniem, my wyciągamy obawy i niewłaściwe zrozumienie, świadczące, jak mało jest w

nas uczucia miłości Bożej.

4. O, Panie mój, jakże zły użytek czynimy z tych niezliczonych dobrodziejstw, jakimi Ty nas

obdarzasz! Ty w niepojętej dobroci Twojej coraz nowe wynajdujesz sposoby i drogi dla

okazania nam tej wielkiej miłości, jaką nas miłujesz, a my, tak mało sposobni do miłowania

Ciebie, nisko tę łaskę cenimy i myślimy o tym, w czym myśl nasza zawsze się obraca i ani

uwagi nie zwrócimy na wielkie tajemnice, które się zawierają w tych słowach przez Ducha

Świętego natchnionych. Czy nie dość byłoby tych słów na wzniecenie w nas ognia Jego

miłości? Czy sama świadomość, że są to Jego słowa, nie upewnia nas dostatecznie, że nie

bez wielkiego powodu takich a nie innych chciał użyć?

5. Razu jednego byłam na kazaniu pewnego zakonnika, którego przedmiotem było

objaśnienie tych rozkoszy, jakimi oblubienica cieszy się z Bogiem swoim. Kazanie było

dziwnie piękne, a jednak, ku zdumieniu mojemu, słuchacze tak je opacznie zrozumieli, iż

powstał między nimi śmiech ogólny, że zakonnik mówi o miłości (chociaż rozwijając słowa

Pańskie o Przykazaniu, o innym przedmiocie nie mógł mówić). Przykład ten stwierdza

naocznie to, co powiedziałam wyżej, że tak mało jesteśmy świadomi miłości Bożej i tak mało

sposobni do miłowania Boga, iż zdaje się nam rzeczą niepodobną, by dusza mogła tak

poufale obcować z Bogiem i takich z Nim używać rozkoszy. Ale znam także inne dusze,

które choć zrazu, równie jak tamte, nie odnosiły z tych słów pożytku - bo pewno ich dobrze

nie rozumiały, i być może, że brały je za wymysł ludzki - później jednak z własnego

doświadczenia poznały prawdziwe ich znaczenie, i takie w nich znalazły uszczęśliwienie,

taką hojność rozkoszy, takie uśmierzenie wszystkich lęków, że miały za co dzięki czynić

Bogu. On to bowiem tak zbawienną, wszelkie pojęcie przewyższającą pociechę obmyślił dla

dusz żarliwie Go miłujących, iż daje im poznać, że istotnie nie jest rzeczą niepodobną, by

On, Pan najwyższy, tak się mógł zniżać do swego stworzenia. Sama myśl o tym wydawałaby

się im zuchwalstwem, gdyby się z własnego doświadczenia nie przekonały, że tak jest

istotnie.

6. Znam jedną osobę, która przez długie lata w wielkiej była trwodze i nigdzie sobie

uspokojenia znaleźć nie mogła. Dopiero gdy usłyszała niektóre fragmenty z Pieśni nad

pieśniami, przekonała się z nich, że dusza jej idzie dobrą drogą. Zrozumiała z nich, jak

mówiłam, rzeczywistą możliwość tego, co przedtem już, nie rozumiejąc i dlatego się trwożąc,

w sobie czuła, że istotnie dusza rozmiłowana w Oblubieńcu swoim może doznawać z Nim

wszystkich tych pociech: i omdlewania, i konania z miłości, i słodkich strapień miłości, i

rozkoszy, i słodyczy, skoro jeno dla Jego miłości porzuci wszelkie pociechy tego świata, i

cała siebie odda w Jego ręce i to nie usty tylko - jak to czynią niektórzy - ale w zupełnej

szczerości, uczynkami stwierdzonej.

O córki moje, jakże szczodrym dawcą jest Pan! Jakże wielki i wielmożny jest ten Pan i

Oblubieniec nasz, iż niczego nie ma i nic się nie dzieje, czego by On nie znał i nie widział!

Cokolwiek więc dla miłości Jego uczynić możecie, choćby to były rzeczy małe, ochotnie to

czyńcie. On wam wszystko zapłaci, nie patrzy bowiem na wielkość i wagę uczynku, jeno na

miłość z jaką go spełniacie.

7. Kończę więc tym, że czego w Piśmie świętym i w tajemnicach świętej wiary naszej nie

rozumiecie, w to sercem prostym i pokornym wierzcie, bez dalszego wysilania się i

dociekania; nie dziwcie się też tym słowom miłosnym, którymi Bóg w Piśmie świętym

przemawia do duszy. Więcej zaprawdę zdumiewa mnie ta miłość, jaką On nas umiłował i gdy

na nią wspomnę i pomyślę kim my jesteśmy, prawie odchodzę od siebie. I jasno to widzę, że

wszystka czułość słów, jakich raczył użyć na wyrażenie tej swojej miłości, nie tak jasno nam

ją okazują, jak nam ją okazały Jego czyny. Jeślibyście jeszcze miały jaką wątpliwość,

zatrzymajcie się tu choćby na chwilę i rozważcie w myśli, co On nam wyświadczył i co dla

nas uczynił, i powiedzcie potem, czy wobec tej miłości, tak potężnej i mocnej, która Go

przywiodła do podjęcia takich za nas okrutnych mąk - mogą być na określenie jej jakie słowa

tak tkliwe i miłosne, by nas jeszcze zadziwiać miały?

8. Wracam do tego, od czego zaczęłam, to jest do wielkich i głębokich tajemnic, jakie się

zamykają w tych słowach. Tak trudne jest ich zrozumienie, że jak mi mówili uczeni (których

prosiłam o objaśnienie, co przez te słowa chciał powiedzieć Duch Święty i jakie jest

prawdziwe ich znaczenie), wielu już doktorów napisało obszerne do tej księgi świętej

objaśnienia, ale żaden jeszcze nie zdołał trudności całkowicie rozjaśnić. Wobec tego byłby to

z mojej strony dowód wielkiej pychy, gdybym chciała dawać jakiekolwiek wytłumaczenie

rzeczy, której tylu światłych i uczonych mężów dojść nie mogło. Nie mam też tego zamiaru i

jakkolwiek mało jest we mnie pokory, ta myśl przecie jeszcze nie powstała mi w głowie, bym

ja była zdolna dociec tu prawdy. To jedno tylko mam na myśli, pisząc o tych boskich

słowach, że pociecha, jakiej ja doznaję z tego, co Pan mi daje poznać, gdy które z nich

słyszę, może się i wam udzielić, gdy ją opiszę. I chociażby to, co czuję i rozumiem, nie

przypadało do tego, co chce powiedzieć Duch Święty, wolno mi przecie brać to tak, jak mnie

przypada do serca. Bo jeśli jeno nie odstępujemy od tego, czego uczy Kościół święty (i

dlatego właśnie, abyśmy miały pewność, że tu nie ma nic z tą nauką niezgodnego, pierwej je

ściśle przejrzą uczeni teologowie, nim ono dostanie się do waszych rąk), nie broni nam - jak

sądzę - przy rozważaniu Jego świętej Męki, domyślać się wielu innych jeszcze mąk i

większych, które On tam musiał wycierpieć, niż te, które są zapisane w Ewangelii. I skoro to

czynimy, nie z próżnej ciekawości, ale z prostotą, jak mówiłam na początku, biorąc to, co

Pan sam w boskiej łaskawości swojej da nam poznać, nie będzie Mu to, pewna tego jestem,

niemiłe, że czerpiemy sobie pociechę ze słów i dzieł Jego. Podobnie jak król, który by

upodobał sobie i do łaski swojej przypuścił ubogiego pastuszka, z przyjemnością i z

łaskawym pobłażaniem pozwoliłby mu przypatrywać się i dziwować złocistym jego szatom, i

cieszyć się blaskiem ich, i zdumiewać się, kto i jak je mógł zrobić - tak i nam niewiastom nikt

tego zabronić nie może, byśmy nie miały cieszyć się bogactwami Pana. Co innego

rozprawiać o nich i nauczać, jak gdybyśmy miały jasne i pewne ich zrozumienie; tego nam

nie wolno, chyba za uprzednią aprobatą uczonych i teologów. Ja też (Bóg widzi) bynajmniej

nie mam tej myśli, by to, co piszę, miało być dokładnym objaśnieniem rzeczy; piszę jedynie,

co widzę i czuję, jak on pastuszek, o którym mówiłam wyżej. Piszę dla pociechy mojej, dla

podzielenia się z wami, jako córkami moimi, tym, co mi w rozmyślaniach moich na myśl

przychodzi, choć pewno wiele w tym będzie rzeczy nie do rzeczy. Zaczynam więc, ufna w

łaskę Boskiego Króla mego i za pozwoleniem tego, który mię spowiada. Niechaj On to raczy

sprawić, abym jako w innych rzeczach, które poprzednio pisałam, potrafiłam z łaski Jego

powiedzieć, co i jak było potrzebne (a raczej On sam w boskiej dobroci swojej mówił przeze

mnie, aby wam było na pożytek), tak bym potrafiła i teraz. A jeśli nie, niechaj mi nie poczyta

za stracony czas, którego użyję na to pisanie, sięgając myślą do tak wysokich boskich

zagadnień, o których nie wartam i posłyszeć.

9. W tym, co oblubienica mówi na początku, zwracając się do osoby trzeciej, choć to jedna i

taż sama osoba, zdaje mi się, że oznajmia dwojaką w Chrystusie naturę: Boską i ludzką.

Nad tą myślą jednak zatrzymywać się tu nie będę, bo o tym tylko zamierzam tu mówić, co

nam w praktyce modlitwy wewnętrznej może być pożyteczne; choć właściwie duszy miłującej

Pana wszystko posłuży do wzniecenia w sobie coraz większego zapału i uwielbienia Pana.

Co do mnie, choć nieraz słuchałam wykładu niektórych słów tej Pieśni, i nieraz mi je na

prośbę moją objaśniano. Bóg widzi, że mało z tego skorzystałam, i nic z tego dziś nie

przypominam sobie, taką mam złą pamięć. O pierwszych tych słowach nic też nie pamiętam,

tyle więc tylko będę mogła powiedzieć, ile mię Pan sam nauczyć raczy i co mi się w tym

przedmiocie nasunie na pamięć.

"Niech mię pocałuje pocałunkiem ust swoich".

10. O Panie mój i Boże mój, cóż to za słowa, by marny robak miał je mówić do Stwórcy

swego! Bądź błogosławiony, Panie, który tylu różnymi sposobami raczyłeś nas nauczyć. Ale

te słowa. Królu mój, kto waży się wymówić, bez szczególnego na to pozwolenia Twego? Są

to słowa tak dziwne i zdumiewające, że niejeden będzie się dziwił, że ja o nich mówię.

Powiedzą może, żem niemądra, i sama nie wiem, co mówię, że miejsce to wcale nie tak się

ma rozumieć, że ma ono różne inne znaczenia, i jasna rzecz, iż człowiekowi w taki sposób

do Boga mówić się nie godzi, i że w ogóle lepiej by było, gdyby ludzie prości podobnych

rzeczy wcale nie czytali.

Że tych słów oblubienicy różne są wykłady, tego nie zaprzeczam; ale dusza miłością Bożą

płonąca i w zapale miłości swojej od siebie odchodząca, nie troszczy się o żadne wykłady.

Dość jej samego brzmienia tych słów i błaga Pana, by jej nie pozbawiał tego skarbu.

Wielki Boże! I cóż nas tu zaiste przeraża? Czy nie dziwniejsze od tych słów są dzieła

Pańskie? Czy nie przystępujemy wszyscy do Najświętszego Sakramentu? I właśnie w tych

słowach, jak sądzę, oblubienica zawczasu prosiła o tę łaskę, którą nam później Chrystus

uczynił, oddając nam siebie na pokarm. Prosiła, jak sądzę, o to wielkie zjednoczenie, które

się spełniło, gdy Bóg stał się człowiekiem i o tę przyjaźń, jaką On zawarł z rodzajem ludzkim.

Pocałowanie bowiem, jak wiadomo każdemu, jest znakiem pokoju i wielkiej przyjaźni między

dwojgiem wzajemnie siebie miłujących. Jakie zaś są różne rodzaje pokoju, to w dalszym

ciągu postaramy się za pomocą Bożą rozważyć.

11. Pierwej jednak, nim postąpię dalej, jedną tu jeszcze zrobię uwagę, zdaniem moim, godną

zastanowienia: dlatego też, choć może przy innej sposobności właściwsze byłoby dla niej

miejsce, nie chcę jej tu pominąć, aby nam nie wyszła z pamięci. Mam to za rzecz pewną,

niestety, że wielu jest takich (dałby Bóg, bym się myliła), którzy przystępują do Najśw.

Sakramentu, mając na sumieniu ciężkie grzechy. A przecie, gdyby usłyszeli duszę, mówiącą

te słowa i z miłości ku Bogu umierającą, gorszyliby się z niej, i za wielką by jej to poczytywali

zuchwałość. I tacy, pewna tego jestem, że tych słów nie wymówią i słusznie, bo słowa te i

inne podobne, jakie czytamy w Pieśni, mówi miłość, a oni miłości nie mają. Chociażby więc

na każdy dzień czytali księgę Pieśni, w ducha jej wniknąć nie zdołają, ani tym bardziej słów

jej brać na usta się nie ważą, bo w rzeczy samej samo wymówienie ich ma w sobie coś

przerażającego, tak wielki w nich ukrywa się majestat.

Św. Teresa z Avila - Podniety miłości Bożej.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: