MIĘTA PIEPRZOWA (Mentha piperata)
Miętę pieprzową odróżniamy od innych gatunków mięty po smaku: po zgryzieniu liści mięty pieprzowej w ustach pojawia się specyficzne uczucie chłodu. W Polsce występuje także pod nazwami: miętkiew, miętkiewka.
Surowiec zielarski : Liść mięty pieprzowej (Folium Menthae piperitae), którego głównymi składnikami są: olejek miętowy, kwas askorbinowy (25 mg%), karoten (do 40 mg%), rutyna (14 mg%), apigenina, betaina, kwas oleanowy i ursulowy.
Przetwór : olejek miętowy (Oleum Menthae piperitae), w skład którego wchodzą: mentol (monoterpen), który oddziałuje na receptory zimna, wywołując uczucie chłodu; mentofuran, menton, octan mentolu, walerianian mentolu, felandren, pinen, cyneol, piperyton, jasmon, garbniki (6-12%), flawonoidy.
WŁAŚCIWOŚCI DZIAŁANIA: żołądkowe, wiatropędne, wzmagające łaknienie, żółciopędne, dezynfekujące, moczopędne, rozkurczowe, uspokajające, przeciwbólowe.
Działanie : Liście zwiększają wydzielanie soku żołądkowego, pobudzają wytwarzanie żółci, usprawniają pracę jelit. Stosowane są jako środek wiatropędny, przy zaburzeniach trawienia, w schorzeniach wątroby i dróg żółciowych. Mają także właściwości przeciwbakteryjne i nieznacznie uspokajające. Olejek miętowy ma podobne, ale silniejsze działanie, szczególnie jako środek odkażający i uspokajający. Stosowany zewnętrznie w nieżycie nosa, do inhalacji przy nieżytach gardła i oskrzeli. Stanowi także składnik preparatów do użytku wewnętrznego przy zapaleniu dróg żółciowych i w schorzeniach wątroby lub jelit.
Po pierwsze, ułatwia trawienie pokarmów, pobudzając wytwarzanie soków trawiennych, żółci i soku żołądkowego. Po drugie, znosi nadmierne skurcze mięśni gładkich przewodu pokarmowego i dróg żółciowych, a także usuwa wzdęcia brzucha. Po trzecie, zwiększa łaknienie. Po czwarte, mięta pieprzowa działa też dzezyfekująco w przewodzie pokarmowym i drogach żółciowych dzięki związkom czynnym niszczącym obecne tam bakterii. Po piąte wreszcie działa moczopędnie. Po szóste zaś działa uspokajająco i nieznacznie obniża ciśnienie krwi. Jak widać - działanie mięty jest wszechstronne.
Wydestylowany z liści olejek miętowy, który ma właściwości podobne jak liście mięty, a przy tym działa przeciwbólowo (znosi nerwobóle i bóle stawów). Jest on wykorzystywany w leczeniu, ale dodaje się go również do past do mycia zębów ze względu na działanie dezynfekujące. Stosowany w postaci aerozolu ma silne właściwości bakteriobójcze. Zmniejsza obrzęk błony śluzowej nosa. Olejek miętowy może też być stosowany do inhalacji w chorobach układu oddechowego (np. zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok). Ponadto znalazł też zastosowanie w przemyśle spożywczym.
Z kolei napary mięty są stosowane jako napoje gaszące pragnienie u ludzi pracujących w wysokich temperaturach.
Przepisy stosowania
NAPAR Z LIŚCI. Przygotowujemy go w następujący sposób: do naczynia wrzucamy łyżkę suszonych liści i zalewamy wrzątkiem (ok. 1 szklanka). Przykrywamy i zostawić na kwadrans. Po przecedzeniu pijemy w 2-3 porcjach w ciągu dnia. Stosujemy w zaburzeniach trawienia, przy bólach i wzdęciach brzucha oraz w przypadku braku łaknienia. W zapaleniach jamy ustnej i w anginach napar używamy do płukania gardła.
NALEWKA. Przepis. ok. 100 g suszonych liści zalewamy 0,5 1itrem spirytusu 70-procentowego. Całość zostawiamy na tydzień. Pijemy po 10-20 kropli na kieliszek wody przy wyżej wymienionych dolegliwościach.
KROPLE MIĘTOWE. Nalewka miętowa sprzedawana w aptekach, popularnie nazywana kroplami miętowymi, może być spożywana po 30-50 kropli na kieliszek wody, 2-3 razy dziennie przed jedzeniem jako lek żołądkowy lub po jedzeniu dla usuwania wzdęć i poprawy trawienia.
Uwaga! Zbyt duże dawki mięty mogą drażnić błonę śluzową przewodu pokarmowego i drażnić układ nerwowy. Niekiedy też zdarzają się uczulenia na olejek miętowy. Osoby uczulone nie powinny stosować środków lub leków zawierających miętę ani liści mięty czy olejku miętowego.
Olejek miętowy oraz mentol (który uzyskuje się przez wysmażanie olejku miętowego), wchodzi w skład wielu leków, maści oraz mieszanek o nazwach GASTROGRAN, CHOLEGRAN, tabletek RAPHACHOLIN, RAPHALAMID i pasty FITOLIZYNA.
Zbiór i konserwacja
Zbioru dokonujemy w czerwcu, gdy pojawią się pąki kwiatowe, ale zanim jeszcze mięta zakwitnie. Ścinamy liście mięty i ulistnione szczyty pędów. Warto pamiętać, że dla celów leczniczych należy wybierać liście zdrowe, bez śladów rdzy i szkodników. Pędy ścinamy zostawiając ok. 5-10 cm łodygi nad ziemią.
Zebrane liście mięty suszymy w miejscach przewiewnych i ocienionych. Po suszeniu przechowujemy w szczelnie zamkniętych pudełkach.
Substancje lecznicze
Liście mięty zawierają olejek eteryczny (jego głównym składnikiem jest mentol), garbniki, goryczki, sole mineralne i kwasy organiczne.
Ewana50