TEMAT 7 – FENICJA, IZREAEL I PERSJA
FENICJA
Na Bliskim Wschodzie Fenicjanie zamieszkiwali od dawien dawna. Założyli szereg miast-państw, takich jak Tyr, Sydon, Byblos, Ugarit i Arados. Byli znakomitymi żeglarzami i obrotnymi kupcami, którzy docierali do najdalszych zakątków Morza Śródziemnego. To właśnie w Fenicji dopełniła się ewolucja pisma - powstał alfabet. U schyłku XIII w. przed Chr. ogromnych spustoszeń dokonały ludy morskie. Jeden z nich - Filistyni - osiedlił się w Kanaanie, leżącym na wybrzeżu śródziemnomorskim na południe od Fenicji. Od nich pochodzi nazwa tego terytorium, używana do dziś – Palestyna.
IZRAEL
Tereny okalające Filistynów z czasem zasiedlili Hebrajczycy (Żydzi) - lud semicki tworzony przez 12 plemion. Hebrajczycy nazywali siebie Izraelitami. W Palestynie musieli stawić czoła Filistynom i plemionom kananejskim, które potraktowały Hebrajczyków jak intruzów. W XI w. przed Chr. luźny związek Hebrajczyków uległ konsolidacji. Powstała wówczas monarchia, której pierwszym królem został Saul, po nim zaś Dawid (ok. 1000-965 r. przed Chr.). Za jego panowania zagrożenie ze strony Filistynów zostało raz na zawsze zażegnane. Stolicą Izraela stała się Jerozolima. Syn i następca Dawida - Salomon (965-932 r. przed Chr.) symbolizuje okres największego powodzenia państwa izraelskiego. Jego wpływy sięgały szeroko zarówno w obrębie Syrii i Palestyny, jak i poza nimi. Na okres panowania Salomona przypada budowa słynnej Świątyni Jerozolimskiej. Po śmierci Salomona Izrael rozpadł się na dwie części: Królestwo Izraela na północy i Królestwo Judy na południu, odpowiednio ze stolicami w Samarii i Jerozolimie. Asyryjczycy zlikwidowali Królestwo Izraela w 721 r. przed Chr. upadła Samaria. Królestwo Judy przetrwało zostało zredukowane do niewielkiego państwa wokół Jerozolimy. Dwukrotnie, w 597 i 587 r. przed Chr., Nabuchodonozor II, król babiloński, zdobywał Jerozolimę i przeprowadzał deportacje ludności żydowskiej do Babilonii („niewola babilońska"). Jerozolima wraz ze świątynią Salomona została zniszczona. Oznaczało to kres istnienia Królestwa Judy. Izraelici odróżniali się od innych ludów Bliskiego Wschodu przede wszystkim religią. Była to bowiem religia monoteistyczna. Zasady jej ustalił Mojżesz. Przykazania, wykute na kamiennych tablicach, Żydzi przechowywali w skrzyni nazywanej Arką Przymierza. Religia Izraelitów, do której w późniejszych czasach przylgnęła nazwa judaizm, ostatecznego kształtu nabrała dopiero po tysiącletniej ewolucji. Jej świętą księgą stała się Biblia. Najważniejszą jej częścią jest pierwszych pięć ksiąg nazywanych Prawem (Tora), których autorem miał być Mojżesz.
IMPERIUM PERSKIE
Medowie odegrali, obok Babilonii, główną rolę w zniszczeniu Asyrii. Jednak już pół wieku później uległo Persom. Król Cyrus II (Wielki) z dynastii Achemenidów zdołał w ciągu zaledwie kilku lat zjednoczyć pod swoją władzą wszystkie plemiona perskie. W roku 550 przed Chr. podbił Medię, a następnie państwo Lidia, które leżało w zachodniej Azji Mniejszej, oraz Babilonię. Jego syn Kambyzes w roku 525 przed Chr. zajął Egipt. Dzieła podboju dokończył Dariusz Wielki, panujący w latach 522-486 przed Chr. W ten sposób państwo perskie sięgnęło od wybrzeży Morza Egejskiego po Indie i od Kaukazu po pierwszą kataraktę na Nilu. Był to największy twór polityczny, jaki dotąd istniał, a zarazem ogromny zlepek różnych ludów i kultur. Państwo perskie przetrwało około dwieście lat - do podboju przez Aleksandra Wielkiego w roku 330 przed Chr. Król w Persji miał władzę absolutną. Nosił tytuły: wielki król i król królów. Tron był dziedziczny. Administracyjną stolicą państwa stała się Suza. Państwo podzielone zostało na wielkie okręgi administracyjne - satrapie. Na czele każdej z nich stał namiestnik z tytułem satrapa. Podlegał on bezpośrednio królowi. Wszystkie satrapie połączone zostały z Suzą siecią dróg królewskich, co miało przede wszystkim ułatwić przesyłanie wiadomości.
lachowski19