Pierwsza giełda papierów wartościowych w Polsce otwarta została w Warszawie 12 maja 1817 roku. Sesje odbywały się w godzinach 12.00 - 13.00. W XIX w. przedmiotem handlu na giełdzie warszawskiej były przede wszystkim weksle i obligacje. Handel akcjami rozwinął się na szerszą skalę w drugiej połowie XIX w. W latach między I a II wojną światową giełdy w Polsce działały na podstawie rozporządzenia Prezydenta o organizacji giełd. Oprócz giełdy warszawskiej istniały także giełdy papierów wartościowych w Katowicach, Krakowie, Lwowie, Łodzi, Poznaniu i Wilnie. Podstawowe znaczenie miała jednak giełda w Warszawie, na której koncentrowało się 90% obrotów. W 1938 r. na warszawskiej giełdzie notowano 130 papierów: obligacje (państwowe, bankowe, municypalne), listy zastawne oraz akcje. Z chwilą wybuchu II wojny światowej giełda w Warszawie została zamknięta. Wprawdzie po roku 1945 podjęto próby reaktywowania działalności giełd w Polsce, jednak ich istnienie było nie do pogodzenia z narzuconym systemem gospodarki centralnie planowanej. We wrześniu 1989 r. nowy, niekomunistyczny rząd rozpoczął program zmiany ustroju i odbudowy gospodarki rynkowej. Głównym motorem zmian strukturalnych była prywatyzacja i rozwój rynku kapitałowego. W przeciwieństwie do doświadczeń innych krajów, gdzie prywatyzacja prowadzona była w ramach istniejącej już struktury instytucji finansowych, w Polsce - równocześnie z prywatyzacją - konieczne było stworzenie niezbędnej infrastruktury rynku kapitałowego. Pięćdziesięcioletnia przerwa w funkcjonowaniu polskiego rynku kapitałowego stworzyła sytuację pustki prawno - instytucjonalnej. Oznaczało to w praktyce brak doświadczeń i wiedzy fachowej, lecz również ogromne możliwości rozwoju. Rozważając kilka alternatywnych rozwiązań, zdecydowano się na bezpośrednie nawiązanie do wzorców zagranicznych rynków kapitałowych, a więc przeniesienie nowoczesnych rozwiązań regulacji prawnych i organizacyjnych. Obserwowana standaryzacja i globalizacja rynków kapitałowych na świecie nie stwarzała większych szans oryginalnym modelom krajowym. Zaletą takiego wyboru było zdecydowane przyspieszenie procesu i przyjęcie od razu rozwiązań docelowych.
Opracowanie szczegółowych procedur nowoczesnego obrotu giełdowego w okresie zaledwie kilku miesięcy było możliwe dzięki pomocy merytorycznej i finansowej Francji, a konkretnie Spółki Giełd Francuskich (Société de Bourses Françaises) i Centralnego Depozytu SICOVAM. Niezmiernie ważnym elementem powstającego rynku kapitałowego była regulacja prawna, którą należało opracować od początku. Pierwsza wersja projektu ustawy regulującej publiczny obrót papierami wartościowymi została opracowana w lipcu 1990 r. W dniu 22 marca 1991 r. Sejm uchwalił ustawę Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych. Powstały w ten sposób podstawy prawne głównych instytucji rynku kapitałowego: domów maklerskich, giełdy, funduszy powierniczych, jak również Komisji Papierów Wartościowych jako organu administracji rządowej kontrolującego i promującego rynek papierów wartościowych. W odniesieniu do giełdy ustawa ta określiła, że instytucja ta powinna zapewniać:
· koncentrację podaży i popytu na papiery wartościowe dopuszczone do obrotu giełdowego w celu kształtowania powszechnego kursu
· bezpieczny i sprawny przebieg transakcji i rozliczeń
· upowszechnianie jednolitych informacji umożliwiających ocenę aktualnej wartości papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu giełdowego
W niecały miesiąc po uchwaleniu przez Sejm Prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, dnia 12 kwietnia 1991 r., Minister Przekształceń Własnościowych i Minister Finansów reprezentujący Skarb Państwa podpisali akt założycielski Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Cztery dni później, 16 kwietnia odbyła się pierwsza sesja giełdowa z udziałem 7 domów maklerskich, na której notowano akcje 5 spółek. Wpłynęło wówczas 112 zleceń kupna i sprzedaży, a łączny obrót giełdy wyniósł 1.990 zł (2 tys. US$).
Uznanie zastosowanych w Polsce rozwiązań znalazło swój wyraz w przyjęciu w grudniu 1991 roku Giełdy Papierów Wartościowych w poczet członków korespondentów Międzynarodowej Federacji Giełd Papierów Wartościowych (FIBV). W październiku 1994 r. polska giełda została pełnym członkiem tej organizacji, grupującej wszystkie najważniejsze giełdy świata. Zadaniem FIBV jest koordynacja współpracy między giełdami poszczególnych krajów, wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań, ujednolicanie standardów i poszerzanie zasięgu transakcji międzynarodowych. Od 1992 r. giełda warszawska jest również członkiem korespondentem Federacji Europejskich Giełd Papierów Wartościowych (FESE).
Ważne daty w historii Giełdy Papierów Wartościowych
rok 1990
16.10
podpisanie umowy o współpracy między Polską a Francją w celu uruchomienia giełdy papierów wartościowych w Warszawie
rok 1991
12.04
podpisanie aktu założycielskiego spółki akcyjnej Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie SA
16.04
pierwsza sesja giełdowa; notowano spółki: Tonsil, Próchnik, Krosno, Kable, Exbud; sesje odbywają się raz w tygodniu
10.07
rozpoczęcie działania informatycznego systemu ewidencyjnego
16.07
wprowadzenie dodatkowej oferty specjalisty (dogrywki)
1.08
wprowadzenie komputerowego systemu rozliczeń
3.09
pierwszy numer biuletynu giełdowego " Ceduła GiełdyWarszawskiej"
3.12
przyjęcie GPW jako członka korespondenta do Międzynarodowej Federacji Giełd Papierów Wartościowych (FIBV)
rok 1992
9.01
wprowadzenie drugiej sesji giełdowej w tygodniu
28.01
instalacja pierwszych terminali giełdowych w biurach członków giełdy
23.04
obsługa sesji giełdowej przez system komputerowy IBM AS/400
26.05
przeprowadzenie po raz pierwszy obsługi wypłat dywidendy
15.06
rozpoczęcie notowań obligacji Skarbu Państwa w systemie ciągłym
18.08
uruchomienie serwisu elektronicznego informacji giełdowych KING
1.09
pierwsze notowanie obligacji Skarbu Państwa w systemie kursu jednolitego
rok 1993
4.01
wprowadzenie trzeciej sesji giełdowej w tygodniu
22.04
uruchomienie rynku równoległego
1.05
zmiana cyklu rozliczeń z T+5 na T+3
9.06
przeprowadzenie po raz pierwszy podziału wartości nominalnej akcji
5.07
komputeryzacja obsługi dogrywki, składanie zleceń na dogrywce z terminali giełdowych
15.07
rozpoczęcie przekazywania wyników notowań do telegazety
rok 1994
10.02
pierwsze notowanie praw poboru z akcji notowanych na giełdzie
1.03
dokonanie pierwszego przydziału akcji nowej emisji w drodze publicznej subskrypcji
8.03
maksymalna wartość indeksu giełdowego WIG (20 760,3)
wprowadzenie indeksu cenowego WIG20
1.06
rozpoczęcie transmisji dogrywki w czasie rzeczywistym w telegazecie
1.07
wprowadzenie czwartej sesji giełdowej w tygodniu
3.10
wprowadzenie piątej sesji giełdowej w tygodniu
10.10
przyjęcie GPW jako członka do FIBV
7.11
wyodrębnienie Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych; KDPW funkcjonuje jako spółka akcyjna będąca własnością GPW i Skarbu Państwa
rok 1995
3.01
wprowadzenie indeksu rynku równoległego WIRR (Warszawski Indeks Rynku Równoległego)
25.01
pierwsze posiedzenie Komitetu Koordynacyjnego Nowego Systemu Giełdowego
20.04
rozpoczęcie notowań ciągłych z wykorzystaniem komputera IBM AS/400 i terminali giełdowych
17.05
pierwsze publiczne wezwanie do zapisywania się na sprzedaż akcji notowanych na GPW
12-14.10
Pierwsze Polskie Forum Inwestycji Kapitałowych "Twoje Pieniądze" - zorganizowane przez GPW targi połączone z debatami publicznymi
18.12
wprowadzenie dogrywki dwustronnej
rok 1996
15.02
pierwszy numer Biuletynu Miesięcznego GPW
6.05
kapitalizacja Giełdy osiąga 20 mld zł
8.07
wprowadzenie do notowań ciągłych akcji pierwszych pięciu spółek
rozpoczęcie notowań świadectw udziałowych NFI w systemie kursu jednolitego
12.08
rozpoczęcie notowań ciągłych świadectw udziałowych NFI
1.10
uruchomienie komercyjnego systemu dystrybucji danych giełdowych w czasie rzeczywistym
10-12.10
Drugie Forum Inwestycji Kapitałowych "Twoje Pieniądze", zorganizowane przez GPW, Związek Banków Polskich oraz Polską Izbę Ubezpieczeń
20.12
rozesłanie zapytania ofertowego o dostawę nowego systemu giełdowego
rok 1997
3.02
rozpoczęcie publikacji indeksu WIG20 w czasie notowań ciągłych, tysięczna sesja na GPW
12.02
kapitalizacja GPW osiąga 10 mld USD rekordowy dzienny obrót - 953,8 mln zł (łącznie z transakcjami pakietowymi)
20.02
pierwsza spółka na rynku wolnym (Elpo)
1.04
informacje giełdowe w czasie rzeczywistym w serwisie Reuters`a
12.05
180 rocznica założenia pierwszej giełdy w Warszawie
21.05
setna spółka na GPW maj liczba rachunków inwestycyjnych przekracza 1 milion
12.06
pierwsze notowanie akcji 15 Narodowych Funduszy Inwestycyjnych rozpoczęcie publikacji indeksu NIF
rozpoczęcie notowań ciągłych akcji NFI oraz publikacji indeksu NIF w czasie notowań ciągłych
kapitalizacja Giełdy osiąga 40 mld zł
25.07
podpisanie listu intencyjnego między GPW a giełdą SBF w Paryżu w sprawie dostawy nowego systemu giełdowego
16-18.10
Trzecie Polskie Forum Kapitałowo-Finansowe "Twoje Pieniądze"
rok 1998
16.01
uruchomienie rynku instrumentów pochodnych - kontrakty terminowe na indeks WIG20
9.03
wprowadzenie do obrotu giełdowego pierwszych warrantów (na indeks NIF oraz akcje spółki Elektrim)
11.03
indeks WIG osiąga najwyższy poziom w 1998 roku - 18.582,7 pkt
25.03
rozpoczęcie budowy nowej siedziby Giełdy
30.06
pierwsze notowanie największego banku na Giełdzie - Pekao SA
4.08
pierwsze notowanie praw do nowych akcji (na akcje BRE)
21.08
podpisanie umowy z SBF Paris Bourse oraz firmą Euronext na dostawę nowego systemu giełdowego
15.09
przyjęcie GPW jako członka afiliowanego IOSCO (Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych)
21.09
rozpoczęcie podawania wartości indeksu średnich spółek MIDWIG
25.09
wprowadzenie do obrotu kontraktów terminowych na kurs USD
15-17.10
Czwarte Polskie Forum Kapitałowo-Finansowe "Twoje Pieniądze"
18.11
pierwsze notowanie na Giełdzie TPSA - największej firmy na GPW Kapitalizacja Giełdy przekroczyła 20 mld USD
28.12
ostatnie notowanie powszechnych świadectw udziałowych
rok 1999
11.01
Dwusetna spółka na GPW (Skotan).
26.03
Rozpoczęcie publikowania subindeksów sektorowych.
31.05
Rozpoczęcie obrotu kontraktami terminowymi na kurs euro
maj
Inauguracja pierwszych "Szkół Giełdowych" - zorganizowanych przez GPW kursów dla początkujących inwestorów
4.06
Uzyskanie przez Giełdę statusu członka stowarzyszonego Federacji Europejskich Giełd Papierów Wartościowych (FESE)
11.06
Kapitalizacja Giełdy przekroczyła 100 mld zł
12 i 16.07
Podpisanie porozumienia o współpracy i wymianie informacji z giełdą w Londynie oraz giełdą w Paryżu
rok 2000
luty
Początek udostępniania przez dystrybutorów serwisów giełdowych danych w czasie rzeczywistym w Internecie.
5.04
Pierwsze notowanie na giełdzie obligacji korporacyjnych (emitent: Centrum Leasingu i Finansów Clif SA)
28.04
Utworzenie Segmentu Innowacyjnych Technologii SiTech przeznaczonego (niezależnie od rynku notowań) dla spółek zaliczonych do sektora telekomunikacja - informatyka i spółek, których przedmiotem działalności jest produkcja i usługi z wykorzystaniem innowacyjnych technologii.
19.05
Wprowadzenie indeksu TechWIG Warszawskiego Indeksu Segmentu Innowacyjnych Technologii
25.05
Wprowadzenie do obrotu giełdowego pierwszych certyfikatów inwestycyjnych (emitent: Skarbiec - Gwarancja 2002 Zamknięty Fundusz Inwestycyjny).
23.10
Uruchomienie Rynku Papierów Skarbowych przeznaczonego dla dużych instytucjonalnych inwestorów.
17.11
Uruchomienie Nowego Systemu Giełdowego Warset
rok 2001
22.01
Wprowadzenie do obrotu giełdowego pierwszych kontraktów terminowych na akcje spółek.
07.02
Dwutysięczna sesja giełdowa.
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie została założona przez Skarb Państwa jako spółka akcyjna. Kapitał akcyjny spółki wynosi 42 mln. złotych i jest podzielony na 60 tys. akcji imiennych. Jej akcjonariuszami mogą być banki, domy maklerskie, Skarb Państwa, towarzystwa funduszy powierniczych, zakłady ubezpieczeń oraz emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu i notowanych na Giełdzie.
...
dniellama