dodatek_GN_stan_wojenny_min.pdf

(10758 KB) Pobierz

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01//EN" "http://www.w3.org/TR/html4/strict.dtd">

PO L ACY W L ATACH – . YC I E W KOMUN I ST YC Z NYM K R A J U

??????

YCIE W KOMUNISTYCZNYM KRAJU

Polacy w latach 1944–1989

Stan wojenny

1981–1983

858751458.416.png

858751458.427.png

858751458.438.png

858751458.449.png

858751458.001.png

858751458.012.png

858751458.023.png

858751458.034.png

858751458.045.png

858751458.056.png

858751458.067.png

858751458.077.png

858751458.087.png

858751458.098.png

858751458.109.png

858751458.120.png

858751458.131.png

858751458.142.png

858751458.163.png

858751458.174.png

858751458.185.png

858751458.196.png

858751458.207.png

858751458.218.png

858751458.228.png

858751458.239.png

858751458.250.png

858751458.261.png

858751458.272.png

858751458.283.png

858751458.293.png

858751458.304.png

858751458.315.png

858751458.326.png

858751458.337.png

858751458.347.png

858751458.358.png

858751458.369.png

858751458.380.png

858751458.391.png

858751458.402.png

858751458.404.png

858751458.405.png

858751458.406.png

858751458.407.png

858751458.408.png

858751458.409.png

858751458.410.png

858751458.411.png

858751458.412.png

858751458.413.png

858751458.414.png

858751458.415.png

858751458.417.png

858751458.418.png

858751458.419.png

858751458.420.png

858751458.421.png

858751458.422.png

858751458.423.png

858751458.424.png

858751458.425.png

858751458.426.png

858751458.428.png

858751458.429.png

858751458.430.png

858751458.431.png

858751458.432.png

858751458.433.png

858751458.434.png

858751458.435.png

858751458.436.png

858751458.437.png

858751458.439.png

858751458.440.png

858751458.441.png

858751458.442.png

858751458.443.png

YC I E W KOMUN I ST YC Z NYM K R A J U . PO L ACY W L ATACH –

WST P

lat temu – po latach od zako czenia II wojny

Ju‚ od wymuszonej fal‡ strajków zgody na legalizacjˆ

„Solidarno ci” przymierzano siˆ do kontrataku. Jak przy-

stało na wojskowego, gen. Jaruzelski siˆgn‡ł po rozwi‡za-

nie, naktórym znałsiˆ najlepiej – wyprowadził wojsko

na ulice. Jak uj‡ł to prof. Andrzej Paczkowski, rozpoczˆ-

ła siˆ wojna polsko-jaruzelska. Wła ciwie była to krótka

i krwawa pacyﬁ kacja. Po dwóch tygodniach Jaruzelski

i jego ekipa mogli siˆ cieszy… ze zwyciˆstwa – stłumili

aspiracje wolnociowe Polaków, wziˆli jeców, obronili so-

cjalizm. Rozpoczˆła siˆ nowa okupacja. Generał Jaruzelski

zabiegał za o to, by – grudnia „uczyni… rocznic‡, która

utrwali siˆ jako rocznica ocalenia”. I tˆ ostatni‡ wojnˆ

o dobr‡ pamiˆ… o stanie wojennym wci‡‚ toczy…

Adam Dziurok

wiatowej – Polacy znów do wiadczyli grozy słowa

„wojna”. Tłumaczono obywatelom, ‚e tym razem to dla

ichdobra ibezpieczestwa. Komunici postanowili obro-

ni… społecze stwo przed rzekomo gro†nym, destabilizu-

j‡cym Polskˆ wielomilionowym ruchem „Solidarno …”.

Usprawiedliwiano pó†niej, ‚e uchroniono wówczas kraj

tak‚e przed „obc‡ interwencj‡” – to nic, ‚e miała to by…

tradycyjna „braterska pomoc” ZSRS isojuszników, októr‡

zreszt‡ zabiegał sam gen. Wojciech Jaruzelski. Stan wo-

jenny był demonstracj‡ tˆpej siły, a zarazem bezsilno ci

władzy nieradz‡cej sobie z rozwi‡zywaniem problemów

społecznych, gospodarczych i politycznych. W logice

komunizmu nie było wówczas miejsca na kompromis.

Przykrcanie ruby

Okres od sierpnia r.

dogrudnia r. toczas,

kiedy PZPR próbowała

(bez powodzenia)

zniwelowa� skutki

„mniejszego zła”, czyli

zgody nautworzenie

niezale‚nych od niej

zwi„zków zawodowych.

Zdecydowano siˆ równie‚ na wypróbowan‡

metodˆ (stosowan‡ w lipcu i sierpniu) – blokadˆ

informacyjn‡, zarówno na szczeblu ogólno-

polskim, jak i przede wszystkim na regional-

nym i lokalnym. Innym sposobem, po który

siˆgniˆto, było tworzenie „niezale‚nych”

i „samorz‡dnych” zwi‡zków poza „Solidar-

noci‡”. Próbowano te‚ zahamowa… odpływ

członków z dotychczas istniej‡cych zwi‡zków

– w przypadku wyst‡pienia z nich miały grozi…

liczne szykany, np. utrata prawa do zasiłków

i wiadcze .

Oswajanie „Solidarno…ci”

Szybko jednak okazało siˆ, ‚e zastosowane

rodki nie przyniosły oczekiwanych efektów.

Została zatem przyjˆta koncepcja uzyskania

przez PZPR znacz‡cego wpływu na kształt

i działalno … tworz‡cego siˆ zwi‡zku, st‡d te‚

decyzja o udziale członków partii w „Solidarno-

ci” oraz odziałaniach wcelu jejwmontowania

w system polityczny PRL. Zwi‡zek miał by…

„w sposób umiejˆtny i rozwa‚ny” wci‡gany

do „współdziałania, a zwłaszcza do brania od-

powiedzialno ci za wyniki pracy, ładu i po-

rz‡dku w zakładach”. W tym samym czasie

w propagandzie miano „mocniej oddziela… nurt

zdrowej odnowy, wynikaj‡cej z robotnicze-

go niezadowolenia, odpolitycznych graczy”.

Głównym celem ataków stali siˆ oczywi cie

działacze opozycji, zwłaszcza KOR i KPN,

oskar‚ani o „słu‚enie niepolskim interesom”,

czy zwi‡zki z obcymi wywiadami. Liczono

równie‚ naskorumpowanie, wzdecydowanej

wiˆkszo ci niedo wiadczonych, liderów „So-

lidarno ci” przywilejami, jakie daje władza.

Po formalnej rejestracji „Solidarno ci”

zwi‡zek uznano za „stały element” ‚ycia spo-

łeczno-politycznego, a za zadanie PZPR i innych

organów pa stwa tworzenie „warunków dla

umacniania socjalistycznego charakteru »Soli-

darno ci« i wł‡czenia tego zwi‡zku do rozwi‡-

zywania wszystkich ‚ywotnych problemów

kraju”. Miało temu słu‚y… m.in. eliminowanie

w trakcie wyborów z jego gremiów kierowni-

czych zwi‡zkowców uznanych ze ekstremistów

i działaczy opozycji.

Zmiana tonu

Nie oznaczało to bynajmniej ani zaniecha-

nia rozpoczˆtych jesieni‡ –™š› r. przygotowa

do rozwi‡zania siłowego (od połowy marca

–™š–r. kładziono główny nacisk najego przy-

gotowanie propagandowe), ani te‚ unikania

w nastˆpnych miesi‡cach kolejnych konﬂ iktów

z „Solidarno ci‡” (najgło niejszym z nich był

tzw. kryzys bydgoski z marca –™š– r.).

Miˆdzy IX Nadzwyczajnym Zjazdem PZPR

a I Krajowym Zjazdem Delegatów NSZZ „Soli-

darno …” nastˆpuje zmiana tonu wypowiedzi

naforum wewn‡trzpartyjnym. Wsierpniu

w dokumentach PZPR zaczyna by… u‚ywane

okre lenie „przeciwnik”, a miesi‡c pó†niej

członkowie kierownictwa partii mówi‡ ju‚,

‚e „Solidarno …” jest agentur‡ obcych wy-

wiadów. Dotychczasow‡ zasadˆ wpływania

na działalno … zwi‡zku poprzez aktywnie

działaj‡cych w niej członków PZPR zastˆpuje

teza okoniecznoci „okrelenia siˆ” przez tych

ostatnich po jednej ze stron konﬂ iktu.

Od wrze nia –™š– roku trwa ostra kam-

pania propagandowa przeciwko zwi‡zkowi.

Pretekstem do niej stało siˆ uchwalenie podczas

Itury zjazdu „Posłania doludzi Pracy Europy

Wschodniej”.

Jak siˆ zdaje, był to czas, gdy władze PRL

porzuciły mrzonki o wmontowaniu „Solidar-

no ci” w system przy wykorzystaniu rodków

administracyjnych, a nie siłowych.

Grzegorz Majchrzak

L atem –™š› roku przywódcy PRL mieli na-

dziejˆ, ‚e ich ustˆpstwa maj‡ charakter

chwilowy, taktyczny. Najdobitniej wy-

artykułował to ž™ sierpnia –™š› r. I sekretarz

KC PZPR Edward Gierek, który, mówi‡c ore-

alizacji postulatów strajkuj‡cych, stwierdzał:

„Ja jestem przeciw. Ale jest okre lona sytuacja,

grozi nam strajk generalny. Mo‚e trzeba wy-

biera… mniejsze zło, a potem stara… siˆ z tego

wybrn‡…”. Pocz‡tkowo władze miały nadziejˆ,

‚e uda im siˆ ograniczy… rozmiary tworz‡ce-

go siˆ ruchu, czy wrˆcz przeprowadzi… kolejn‡

„odnowˆ” zwi‡zków. Notabene doporozumie-

nia katowickiego (z –– wrze nia) nie było przes‡-

dzone, ‚e nowe zwi‡zki bˆd‡ miały zasiˆg ogól-

nopolski, a władze prawo do ich tworzenia były

skłonne przyznawa… jedynie tym zakładom,

których przedstawiciele byli sygnatariuszami

Porozumie Sierpniowych.

Jednak i potem, mimo podjˆtych zobo-

wi‡za , starano siˆ utrudnia… tworzenie

niezale‚nych od władz zwi‡zków, a pó†niej

ich funkcjonowanie – odmawiano im przydzia-

łu lokali czy dostˆpu do poligraﬁ i zakładowej.

858751458.444.png

858751458.445.png

858751458.446.png

858751458.447.png

858751458.448.png

858751458.450.png

858751458.451.png

858751458.452.png

858751458.453.png

858751458.454.png

858751458.455.png

858751458.456.png

858751458.457.png

858751458.458.png

858751458.002.png

858751458.003.png

858751458.004.png

858751458.005.png

858751458.006.png

858751458.007.png

858751458.008.png

858751458.009.png

858751458.010.png

858751458.011.png

858751458.013.png

858751458.014.png

858751458.015.png

858751458.016.png

858751458.017.png

858751458.018.png

858751458.019.png

858751458.020.png

858751458.021.png

858751458.022.png

858751458.024.png

858751458.025.png

858751458.026.png

858751458.027.png

858751458.028.png

858751458.029.png

858751458.030.png

858751458.031.png

858751458.032.png

858751458.033.png

858751458.035.png

858751458.036.png

858751458.037.png

858751458.038.png

858751458.039.png

858751458.040.png

858751458.041.png

858751458.042.png

858751458.043.png

858751458.044.png

858751458.046.png

858751458.047.png

858751458.048.png

858751458.049.png

858751458.050.png

858751458.051.png

858751458.052.png

858751458.053.png

858751458.054.png

858751458.055.png

858751458.057.png

858751458.058.png

858751458.059.png

858751458.060.png

858751458.061.png

858751458.062.png

858751458.063.png

858751458.064.png

858751458.065.png

858751458.066.png

PO L ACY W L ATACH – . YC I E W KOMUN I ST YC Z NYM K R A J U

PO L ACY W L ATACH – . YC I E W KOMUN I ST YC Z NYM K R A J U

PRZED KONFRONTACJ‹

„Solidarno”

narozdrou

Niewiadomo jak

potoczyłyby si† losy

„Solidarnoˆci”, gdyby

niewprowadzono

stanu wojennego,

alejejsłabn„ca

popularnoˆ �

w społecze‰stwie była

faktem.

–™™ zakładów, w których doszło do strajków

przeciwko stanowi wojennemu, zestawiona

z kilkoma tysi‡cami przedsiˆbiorstw, w któ-

rych działały dot‡d struktury „Solidarno ci”,

pozwala oceni… skalˆ spadku nastrojów.

Odcinkowa konfrontacja

Warto te‚ doda…, ‚e konsekwentne stoso-

wanie opracowanej w MSW taktyki „odcinko-

wych konfrontacji” (czyli mno‚enia lokalnych

konﬂ iktów) oraz zmasowanej propagandy cha-

osu, strasz‡cej obywateli załamaniem dostaw

‚ywno ci oraz systemu energetycznego kraju

wtrakcie rozpoczynaj‡cejsiˆ zimy, przyniosło

istotne społeczne efekty, o których tak mówił

Dorn: „W ostatnim okresie zwi‡zek, opinie

w zwi‡zku ulegały pewnemu podziałowi.

Wyodrˆbniała siˆ pewna du‚a mniejszo … –

licz‡ca nieco poni‚ej –/ (…) któr‡ mo‚na by

nazwa… mniejszo ci‡ ugodow‡, która wi‡zała

niezwykle silne nadzieje z porozumieniem,

zdialogiem, zzawarciem pewnego kompro-

misu. Jest to jeden element. Drugi element:

nastˆpowało i nastˆpuje (…) pewne rozcho-

dzenie siˆ opinii wiˆkszo ci członków zwi‡zku

w pewnych elementach i opinii tych obywateli,

tych ludzi w Polsce, którzy nie s‡ członkami

Solidarno ci”. To wła nie na obu tych gru-

pach, które najwyra†niej zreszt‡ okazałysiˆ

liczniejsze, ni‚ to oceniał Dorn, gen. Jaruzel-

ski oparł pogrudniowy aparat władzy, który

nie funkcjonował przecie‚ w społecznej pró‚ni.

Otwarte pozostaje jednak pytanie, czy gdyby

nie nast‡pił stan wojenny, Stanisław Kania –

który wolał ust‡pi… ze stanowiska I sekretarza

KC PZPR, ni‚ zaakceptowa… wprowadzenie

stanu wojennego – doczekałbysiˆ wkocu

wyłonienia z NSZZ „Solidarno …” ugodowo

nastawionego nurtu. Niemo‚liwy wydaje siˆ

te‚ rozstrzygniˆcia spór o to, która z dwóch

cieraj‡cych siˆ w –™š– r. strategii działania

„Solidarno ci” (umiarkowanej – uosabianej

przez Lecha Wałˆsˆ i radykalnej – ﬁ rmowa-

nej przez takich jego oponentów jak Andrzej

Gwiazda czyJan Rulewski) była trafniejsza.

Antoni Dudek

¬ wiadomo… tego wdrugiej połowie –™š–r.

miało ju‚ wielu działaczy zwi‡zkowych.

Towarzyszyło jej – ju‚ w szeregach sa-

mego zwi‡zku – coraz mniejsze poparcie dla

zastosowania potencjalnie najsilniejszej broni,

jaka pozostawała w rˆku „Solidarno ci”, czyli

strajku generalnego.

Efekt demobilizacji

Niew‡tpliwie był to efekt demobilizacji,

jaka pojawiła siˆ po kompromisowym sposobie

rozwi‡zania kryzysu bydgoskiego w marcu

–™š– r., który nale‚y uzna… za apogeum soli-

darno ciowej rewolucji i punkt zwrotny tak‚e

pod wzglˆdem poziomu akceptacji społecznej

dla zwi‡zku. Na ten wła nie proces czekały

władze PRL. Pod dat‡ š sierpnia –™š–r. wice-

premier Mieczysław Rakowski zanotował

w swoim dzienniku o naradzie, jaka tego dnia

odbyła siˆ w gabinecie gen. Wojciecha Jaruzel-

skiego: „Na podstawie danych, jakie ma Kisz-

czak, stwierdzamy zgodnie, ‚eporaz pierwszy

od sierpnia ubiegłego roku mamy do czynienia

z polaryzacj‡ społecze stwa. Jaka czˆ … prze-

staje wierzy… przywódcom Solidarno ci”.

–ž grudnia –™š– r., przemawiaj‡c na ostat-

nim posiedzeniu Komisji Krajowej w Gda sku,

Ludwik Dorn (wówczas pracownik O rodka

Bada Społecznych Regionu „Mazowsze”),

wnastˆpuj‡cy sposób omówił wyniki prze-

prowadzonych kilka dni wcze niej bada socjo-

logicznych w ród członków mazowieckiej „So-

lidarno ci”: „Najmniejsz‡ akceptacjˆ uzyskało

stwierdzenie, ‚e konfrontacja jest konieczna

i nie ma ju‚ na co dłu‚ej czeka…, cho…by nam

od jutra przyszło ogłosi… strajk generalny; (…)

Nastˆpnie, je‚eli pada stwierdzenie, ‚e kon-

frontacja jestnieuchronna itrzeba zatˆkon-

frontacjˆ zapłaci…, uzyskuje siˆ mniejsz‡

akceptacjˆ ni‚ wtedy, kiedy siˆ mówi, ‚e kon-

frontacja jest nieuchronna, ale na dzi byłaby

ona głupot‡, na dzi strajk generalny byłby

głupot‡”. Wynika ztego, ‚ewprzededniu stanu

wojennego, zanim jeszcze generał rozpocz‡ł ol-

brzymi‡ akcjˆ zastraszania, towarzysz‡c‡ jego

wprowadzeniu, niemal połowa członków „Soli-

darno ci” nie chciała ju‚ uczestniczy… w straj-

ku generalnym. Po – grudnia okazało siˆ,

‚e było ich znacznie wiˆcej, a liczba zaledwie

I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarno…†”, Gda‰sk-Oliwa, wrzesie‰ ŒŽ‘Œ r.

858751458.068.png

858751458.069.png

858751458.070.png

858751458.071.png

858751458.072.png

858751458.073.png

858751458.074.png

858751458.075.png

858751458.076.png

858751458.078.png

858751458.079.png

858751458.080.png

858751458.081.png

858751458.082.png

858751458.083.png

858751458.084.png

858751458.085.png

858751458.086.png

858751458.088.png

858751458.089.png

858751458.090.png

858751458.091.png

858751458.092.png

858751458.093.png

858751458.094.png

858751458.095.png

858751458.096.png

858751458.097.png

858751458.099.png

858751458.100.png

858751458.101.png

858751458.102.png

858751458.103.png

858751458.104.png

858751458.105.png

858751458.106.png

858751458.107.png

858751458.108.png

858751458.110.png

858751458.111.png

858751458.112.png

858751458.113.png

858751458.114.png

858751458.115.png

858751458.116.png

858751458.117.png

858751458.118.png

858751458.119.png

858751458.121.png

858751458.122.png

858751458.123.png

858751458.124.png

858751458.125.png

858751458.126.png

858751458.127.png

858751458.128.png

858751458.129.png

858751458.130.png

858751458.132.png

858751458.133.png

858751458.134.png

858751458.135.png

858751458.136.png

858751458.137.png

858751458.138.png

858751458.139.png

858751458.140.png

858751458.141.png

858751458.143.png

858751458.144.png

YC I E W KOMUN I ST YC Z NYM K R A J U . PO L ACY W L ATACH –

YC I E W KOMUN I ST YC Z NYM K R A J U .

STARCIE Z NARODEM

STARCIE Z NARODEM

STARCIE Z NARODEM

Komunici id na wojn

Komunici id na

ekspozytury w Polsce, nalegał na szybkie po-

skromienie „kontrrewolucji”. Moskwa regular-

nie dokonywała przegl‡du stanu przygotowa

do stłumienia buntu, a sowieccy specjali ci

z marszałkiem Kulikowem na czele zjawia-

li siˆ w Warszawie co parˆ tygodni, domaga-

j‡c siˆ surowych represji wobec niepokornego

społecze stwa.

W tym czasie totalitarna władza komuni-

stycznej partii, czyli PZPR, przekształcała siˆ

wwojskowo-milicyjn‡ dyktaturˆ, skupion‡

wokół grupy aparatczyków w mundurach,

najbardziej oddanych Moskwie. Na jej czele

stał gen. Jaruzelski, równocze nie szef partii,

premier i minister obrony, na Kremlu oce-

niany jako człowiek strachliwy i słabego

charakteru, ale gotowy wykona… ka‚de

polecenie swoich sowieckich mocodaw-

ców. Jaruzelski wiedział, ‚e nie mo‚e

liczy… na wojskow‡ interwencjˆ Armii

Czerwonej, zajˆtej wojn‡ w Afganista-

nie, ale przede wszystkim ograniczonej

perspektyw‡ politycznej i ekonomicz-

nej reakcji Zachodu. Do ko ca zabiegał

o obietnicˆ wojskowej pomocy w razie

ekspozytury w Polsce, nalegał na szybkie po-

skromienie „kontrrewolucji”. Moskwa regular-

nie dokonywała przegl‡du stanu przygotowa

do stłumienia buntu, a sowieccy specjali ci

z marszałkiem Kulikowem na czele zjawia-

li siˆ w Warszawie co parˆ tygodni, domaga-

j‡c siˆ surowych represji wobec niepokornego

społecze stwa.

W tym czasie totalitarna władza komuni-

stycznej partii, czyli PZPR, przekształcała siˆ

wwojskowo-milicyjn‡ dyktaturˆ, skupion‡

wokół grupy aparatczyków w mundurach,

najbardziej oddanych Moskwie. Na jej czele

stał gen. Jaruzelski, równocze nie szef partii,

premier i minister obrony, na Kremlu oce-

niany jako człowiek strachliwy i słabego

charakteru, ale gotowy wykona… ka‚de

polecenie swoich sowieckich mocodaw-

ców. Jaruzelski wiedział, ‚e nie mo‚e

liczy… na wojskow‡ interwencjˆ Armii

Czerwonej, zajˆtej wojn‡ w Afganista-

nie, ale przede wszystkim ograniczonej

perspektyw‡ politycznej i ekonomicz-

nej reakcji Zachodu. Do ko ca zabiegał

o obietnicˆ wojskowej pomocy w razie

skutecznego oporu „Solidarno ci”,

alezdawał sobie sprawˆ, ‚ejestzdany

głównie na własne siły.

A nie były to siły małe: przygoto-

wania do wprowadzenia stanu wo-

jennego objˆły wszystkie jednostki

wojska i organów bezpieczestwa,

ale do bezpo redniej akcji przeciw-

ko narodowi u‚yto š› tys. ‚ołnierzy

(z ponad ›› tys., którymi dysponowała PRL),

wyposa‚onych w –±›› czołgów oraz –±²› wozów

pancernych, a tak‚e ponad ž›› tys. funkcjona-

riuszy podległych resortowi spraw wewnˆtrz-

nych (w tym žž tys. funkcjonariuszy Słu‚by

Bezpieczestwa). Mobilizowano rezerwistów,

formowano oddziały „samoobrony”, przygo-

towywano wiˆzienia i obozy odosobnienia

na przyjˆcie tysiˆcy aresztowanych. Re‚im

był gotowy do walki na mier… i ‚ycie, zdecy-

dowano nawet, ‚e około –› tys. działaczy partii

komunistycznej otrzyma bro , a zakładano

mo‚liwo … uzbrojenia dalszych ²› tys. osób.

Zbrojne zaplecze re‚imu było wiˆc całkiem

spore, a wiedzˆ o działaniach „Solidarno ci”

dostarczała wielotysiˆczna armia tajnych

współpracowników bezpieki.

Noc generała

W nocy z –ž na – grudnia –™š– roku Rada

Pa stwa PRL, niezgodnie z obowi‡zuj‡cymi

wówczas przepisami prawnymi, wprowadzi-

ła stan wojenny na terytorium całego kraju.

Powołana została Wojskowa Rada Ocalenia

Narodowego (WRON – popularnie nazywana

(z ponad ›› tys., którymi dysponowała PRL),

wyposa‚onych w –±›› czołgów oraz –±²› wozów

pancernych, a tak‚e ponad ž›› tys. funkcjona-

dom ulega ruinie. Struktury pa -

stwa przestaj‡ działa…. Gasn‡cej gospodarce

zadawane s‡ codziennie nowe ciosy”. Te sło-

wa, wygłaszane monotonnym, bezbarwnym

głosem przez Wojciecha Jaruzelskiego, usły-

szeli radiosłuchacze w niedzielny poranek –

grudnia –™š– r. Telewidzowie musieli poczeka…

a‚ do południa, wcze niej program telewizyjny

po prostu wył‡czono, a przemówienie generała

nadano ze specjalnie przygotowanego wojsko-

wego studia. „Zaczˆła siˆ wojna” – mówili do sie-

bie ludzie wychodz‡cy z porannych Mszy w.

Siła przeciw pragnieniu wolno…ci

Przygotowania do przeprowadzenia tej

operacji trwały ju‚ od kilkunastu miesiˆ-

cy. Zaczˆły siˆ latem –™š› r., gdy niemal po-

wszechny strajk zmusił komunistyczne władze

do ustˆpstw wobec zbuntowanego społecze -

stwa. Nabrały tempa parˆ miesiˆcy pó†niej,

kiedy utworzona po podpisaniu sierpniowych

porozumie „Solidarno …” rosła w siłˆ i osi‡-

gnˆła stan ponad ™ mln członków. Zwi‡zek

Sowiecki, zaniepokojony słabo ci‡ swojej

dom ulega ruinie. Struktury pa -

stwa przestaj‡ działa…. Gasn‡cej gospodarce

dom ulega ruinie. Struktury pa -

U‚ycie siły było

ostatnim argumentem,

jakim dysponowała

jeszcze „władza

ludowa” w konfrontacji

zespołecze‰stwem

w imi† obrony socjalizmu

i sowieckiej dominacji

nad Polsk„.

¬ wit zacz‡ł siˆ przemówieniem, wielokrot-

nie pó†niej powtarzanym. „Ojczyzna na-

sza znalazła siˆ nad przepa ci‡. Dorobek

wielu pokole , wzniesiony z popiołów polski

858751458.145.png

858751458.146.png

858751458.147.png

858751458.148.png

858751458.149.png

858751458.150.png

858751458.151.png

858751458.152.png

858751458.153.png

858751458.154.png

858751458.155.png

858751458.156.png

858751458.157.png

858751458.158.png

858751458.159.png

858751458.160.png

858751458.161.png

858751458.162.png

858751458.164.png

858751458.165.png

858751458.166.png

858751458.167.png

858751458.168.png

858751458.169.png

858751458.170.png

858751458.171.png

858751458.172.png

858751458.173.png

858751458.175.png

858751458.176.png

858751458.177.png

858751458.178.png

858751458.179.png

858751458.180.png

858751458.181.png

858751458.182.png

858751458.183.png

858751458.184.png

858751458.186.png

858751458.187.png

858751458.188.png

858751458.189.png

858751458.190.png

858751458.191.png

858751458.192.png

858751458.193.png

858751458.194.png

858751458.195.png

858751458.197.png

858751458.198.png

858751458.199.png

858751458.200.png

858751458.201.png

858751458.202.png

858751458.203.png

858751458.204.png

858751458.205.png

858751458.206.png

858751458.208.png

858751458.209.png

858751458.210.png

858751458.211.png

858751458.212.png

858751458.213.png

858751458.214.png

858751458.215.png

858751458.216.png

858751458.217.png

858751458.219.png

858751458.220.png

858751458.221.png

858751458.222.png

858751458.223.png

858751458.224.png

858751458.225.png

858751458.226.png

858751458.227.png

858751458.229.png

858751458.230.png

858751458.231.png

858751458.232.png

858751458.233.png

858751458.234.png

858751458.235.png

858751458.236.png

858751458.237.png

858751458.238.png

858751458.240.png

858751458.241.png

858751458.242.png

858751458.243.png

858751458.244.png

858751458.245.png

858751458.246.png

858751458.247.png

858751458.248.png

858751458.249.png

858751458.251.png

858751458.252.png

858751458.253.png

858751458.254.png

858751458.255.png

858751458.256.png

858751458.257.png

858751458.258.png

858751458.259.png

858751458.260.png

858751458.262.png

858751458.263.png

858751458.264.png

858751458.265.png

858751458.266.png

858751458.267.png

858751458.268.png

858751458.269.png

858751458.270.png

858751458.271.png

858751458.273.png

858751458.274.png

858751458.275.png

858751458.276.png

858751458.277.png

858751458.278.png

858751458.279.png

858751458.280.png

858751458.281.png

858751458.282.png

858751458.284.png

858751458.285.png

858751458.286.png

858751458.287.png

858751458.288.png

858751458.289.png

PO L ACY W L ATACH – . YC I E W KOMUN I ST YC Z NYM K R A J U

YC I E W KOMUN I ST YC Z NYM K R A J U

STARCIE Z NARODEM

Komunici id na wojn

oﬁ ary najciˆ‚sze: zabitych w czasie ulicznych

demonstracji, zakatowanych na komisariatach

milicji i w wiˆzieniach. Symbolem tych oﬁ ar

stałasiˆ mˆczeska mier… ks.Jerzego Popie-

łuszki, torturowanego i zamordowanego przez

funkcjonariuszy bezpieki.

Stan wojenny oﬁ cjalnie odwołano žž lip-

ca –™š r. Ale przepisy „wojennego” prawa

obowi‡zywały nadal. Nieustaj‡cy społeczny

opór, a tak‚e nasilaj‡cy siˆ kryzys w bloku so-

wieckim ostatecznie doprowadziły do upadku

komunistycznej dyktatury. Ale naród, przez

ponad ±› lat poddany totalitarnej władzy,

od –™š™ r. z trudem odbudowuj‡cy niepodle-

głe i demokratyczne pa stwo, nie zdobył siˆ

na os‡dzenie i ukaranie sprawców zbrodni

stanu wojennego.

„wron‡”) z gen. Jaruzelskim na czele, który tym

samym powiˆkszył swoj‡ kolekcjˆ stanowisk

okolejn‡ funkcjˆ. Ogłoszono militaryzacjˆ naj-

wiˆkszych zakładów pracy, a tak‚e niektórych

sektorów gospodarki, takich jak kolej czy pocz-

ta. Przerwanie pracy w tych zakładach trakto-

wane było jak dezercja i zagro‚one wysokimi

karami wiˆzienia, do kary mierci wł‡cznie.

Ogłoszono godzinˆ milicyjn‡ od žž.›› do .››,

zakaz strajków i zgromadze , zakaz opuszcza-

nia miejsca stałego pobytu, awkrótce tak‚e

zakaz u‚ywania prywatnych samochodów. Za-

wieszono działalno … zwi‡zków zawodowych

i wielu stowarzysze , wstrzymano wydawanie

wiˆkszo ci gazet i czasopism.

Od pierwszych godzin stanu wojennego

trwały aresztowania działaczy „Solidarno ci”,

które w oﬁ cjalnych dokumentach i w re‚imo-

wej propagandzie okrelano jako „internowa-

nie”. W ci‡gu pierwszych –› dni uwiˆziono ²–³™

osób, które umieszczono w specjalnie wydzie-

lonych wiˆzieniach. Tylko nieliczni, najczˆ ciej

naukowcy, dziennikarze lub arty ci, a tak‚e

działacze opozycji, wyró‚nieni przez bezpie-

kˆ, traﬁ li do o rodków wczasowych Minister-

stwa Spraw Wewnˆtrznych, przekształconych

w„orodki dla internowanych”. Niezale‚nie

od tej akcji trwały równie‚ aresztowania tych

wszystkich, którzy odwa‚yli siˆ protestowa…

lub organizowa… strajki.

Bezsilny opór

„Solidarno …” nie doceniła przeciwnika

i nie przygotowała siˆ na wypadek wprowa-

dzenia stanu wojennego. Jej władze spodzie-

wały siˆ raczej przewlekłego kryzysu ni‚

u‚ycia siły. Lekcewa‚ono ostrze‚enia, nawet

pierwsze wiadomo ci o ruchach wojsk i wył‡-

czeniu telefonów, które dotarły do przywódców

zwi‡zku, niewzbudziły szczególnego niepo-

koju. Wiˆkszo … członków Komisji Krajowej

„Solidarno ci”, przybyłych na obrady w Gda -

sku, pozwoliła siˆ bez oporu wygarn‡… w nocy

z trójmiejskich hoteli. Lech Wałˆsa, zabrany

z domu, został na wiele miesiˆcy pozbawiony

mo‚liwo ci kontaktu z działaczami zwi‡zku.

Komuni ci najbardziej obawiali siˆ de-

monstracji ulicznych istar… zsiłami bezpie-

cze stwa. Szczególnie nie byli pewni postawy

‚ołnierzy w sytuacji, gdyby kazano im u‚y…

broni przeciwko tłumom cywilów. Ale „So-

lidarno …” wierzyła w siłˆ strajków okupa-

cyjnych, wiˆc opór najczˆciej ograniczałsiˆ

do przerywania pracy i okupowania zakła-

dów. Poniewa‚ jednak nie działały telefony

i poszczególne załogi nie wiedziały, czy inni

te‚ strajkuj‡, w wielu miejscach do strajku

nie przyst‡piono lub przerwano go po kil-

ku godzinach. Strajkuj‡ce zakłady milicja

i wojsko otoczyły cisłym kordonem, a na-

stˆpnie pacyfikowały jeden po drugim.

Doforsowania zamkniˆtych bram u‚ywano

czołgów, nastˆpnie oddziały milicji i ZOMO

wkraczały do rodka i zmuszały strajkuj‡cych

do opuszczenia zakładu, a przywódcy strajku

i stawiaj‡cy opór byli wyłapywani i aresztowa-

ni. Mimo zastosowanego terroru, –³ grudnia

nadal strajkowało około –›› tys. robotników,

ale ich liczba malała z ka‚dym dniem.

–² i– grudnia wobec strajkuj‡cych górni-

ków milicja u‚yła broni palnej. Najpierw na tere-

nie kopalni „Manifest Lipcowy” rannych zostało

czterech uczestników strajku, nastˆpnego dnia

podczas pacyﬁ kacji kopalni „Wujek” dziewiˆciu

górników zginˆło od kul, a kilkudziesiˆciu zo-

stało rannych. O u‚yciu broni poinformowały

re‚imowe media, co miało zastraszy… strajkuj‡ce

jeszcze załogi. Najdłu‚ej trwał opór wdwóch

kopalniach, w których górnicy strajkowali

pod ziemi‡: protest w kopalni „Ziemowit” za-

ko czył siˆ ž± grudnia, a strajkuj‡cy w kopal-

ni „Piast” skapitulowali dopiero žš grudnia,

po dwóch tygodniach heroicznego oporu.

Kosztowne zwyci˜stwo

Wprowadzenie stanu wojennego okaza-

ło siˆ sukcesem WRON-y. Zastraszone społe-

cze stwo nie podjˆło walki, a wiˆkszo … człon-

ków „Solidarno ci” pogodziła siˆ z pora‚k‡.

Re‚im dobrze wybrał porˆ ataku: grudniowe

mrozy niesprzyjały ulicznym demonstracjom.

W lutym komuni ci po raz pierwszy od –™³› r.

mogli wprowadzi… drastyczn‡ podwy‚kˆ cen,

oddalaj‡c w czasie gospodarcz‡ katastrofˆ swo-

jej władzy.

Ale równocze nie okazało siˆ, ‚e „Solidar-

no …” nie skapitulowała. Tysi‡ce działaczy pod-

jˆło działalno … podziemn‡. Ju‚ od pocz‡tku

–™šžr. udzielano pomocy rodzinom uwiˆzio-

nych, mno‚yły siˆ konspiracyjne czaso-

pisma, odtwarzano rozbite struktury

zwi‡zku, a na wiosnˆ najodwa‚niejsi

podjˆli ryzyko organizowania

ulicznych manifestacji, które

stały siˆ utrapieniem dla re-

‚imu. Na czele podziemnej

„Solidarnoci” stanˆli ci

spo ród zwi‡zkowych

przywódców, którzy

w grudniu –™š– r. unik-

nˆli aresztowania.

Trzeba było wielkiej

odwagi i wytrwało ci, a przede wszystkim wia-

ry w zwyciˆstwo słusznej sprawy, aby przez

nastˆpne ³ lat nie ulec przemocy i kłamstwom

oﬁ cjalnej propagandy. Tysi‡ce osób zapłaciło

za to wiˆzieniem, wyrzuceniem z pracy, przy-

musow‡ emigracj‡. Ka‚dy rok przynosił te‚

Ryszard Terlecki

oddalaj‡c w czasie gospodarcz‡ katastrofˆ swo-

Ale równocze nie okazało siˆ, ‚e „Solidar-

no …” nie skapitulowała. Tysi‡ce działaczy pod-

jˆło działalno … podziemn‡. Ju‚ od pocz‡tku

–™šžr. udzielano pomocy rodzinom uwiˆzio-

nych, mno‚yły siˆ konspiracyjne czaso-

pisma, odtwarzano rozbite struktury

zwi‡zku, a na wiosnˆ najodwa‚niejsi

podjˆli ryzyko organizowania

ulicznych manifestacji, które

stały siˆ utrapieniem dla re-

‚imu. Na czele podziemnej

„Solidarnoci” stanˆli ci

Kolumna czołgów na ulicach Zb”szynia,

Œ• grudnia ŒŽ‘Œ r.

858751458.290.png

858751458.291.png

858751458.292.png

858751458.294.png

858751458.295.png

858751458.296.png

858751458.297.png

858751458.298.png

858751458.299.png

858751458.300.png

858751458.301.png

858751458.302.png

858751458.303.png

858751458.305.png

858751458.306.png

858751458.307.png

858751458.308.png

858751458.309.png

858751458.310.png

858751458.311.png

858751458.312.png

858751458.313.png

858751458.314.png

858751458.316.png

858751458.317.png

858751458.318.png

858751458.319.png

858751458.320.png

858751458.321.png

858751458.322.png

858751458.323.png

858751458.324.png

858751458.325.png

858751458.327.png

858751458.328.png

858751458.329.png

858751458.330.png

858751458.331.png

858751458.332.png

858751458.333.png

858751458.334.png

858751458.335.png

858751458.336.png

858751458.338.png

858751458.339.png

858751458.340.png

858751458.341.png

858751458.342.png

858751458.343.png

858751458.344.png

858751458.345.png

858751458.346.png

858751458.348.png

858751458.349.png

858751458.350.png

858751458.351.png

858751458.352.png

858751458.353.png

858751458.354.png

858751458.355.png

858751458.356.png

858751458.357.png

858751458.359.png

858751458.360.png

858751458.361.png

858751458.362.png

858751458.363.png

858751458.364.png

858751458.365.png

858751458.366.png

858751458.367.png

858751458.368.png

858751458.370.png

858751458.371.png

858751458.372.png

858751458.373.png

858751458.374.png

858751458.375.png

858751458.376.png

858751458.377.png

858751458.378.png

858751458.379.png

858751458.381.png

858751458.382.png

858751458.383.png

858751458.384.png

858751458.385.png

858751458.386.png

858751458.387.png

858751458.388.png

858751458.389.png

858751458.390.png

858751458.392.png

858751458.393.png

858751458.394.png

858751458.395.png

858751458.396.png

858751458.397.png

858751458.398.png

858751458.399.png

858751458.400.png

858751458.401.png

858751458.403.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

2009 IPN - Informacja o śledztwach.pdf (1713 KB)
2009 IPN Kobiety internowane w Gołdap 1982.pdf (26910 KB)
2009.05 IPN – Poza cenzurą.pdf (694 KB)
2009.12.13 IPN Stan wojenny w Polsce.pdf (2692 KB)
2010.09 IPN – A więc wojna.pdf (4830 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin