Saloniki.pdf

(1985 KB) Pobierz
(anonymous)
Saloniki
1
Saloniki
Na mapach: 40°38'N 22°57'E40.633, 22.95 [1]
Saloniki
Η Θεσσαλονίκη
Saloniki
Η Θεσσαλονίκη
Vassilios Papageorgopoulos
17,8 km²
Położenie
40° 38' N
22° 57' E
Wysokość
0-20 m n.p.m.
Ludność (2001)
•   gęstość
•   aglomeracja
363,987
20449 os./km²
1,084 mln. [2]
2310
Położenie na mapie Grecji
Saloniki
Η Θεσσαλονίκη
Strona internetowa miasta [3]
400823004.008.png 400823004.009.png 400823004.010.png 400823004.011.png 400823004.001.png
Saloniki
2
Saloniki , gr. η Θεσσαλονίκη (Tesaloniki) , łac. Egnatia , w
kontekście scs. Sołuń – miasto w północnej Grecji, nad Zatoką
Salonicką ( Morze Egejskie ). Drugie co do wielkości (po Atenach )
miasto Grecji . Jednolity zespół miejski składa się z wielu gmin,
formalnie stanowiących oddzielne jednostki administracyjne.
Formalnie, centralna gmina, ta o nazwie Thessaloniki , liczy 385,4
tys. mieszkańców, a cały zespół urbanistyczny Salonik 1,084 mln
mieszkańców [4] . Rzeczywista liczba mieszkańców może być
wyższa o ok. 15% [5] .
Saloniki to ośrodek administracyjny największego greckiego
regionu Macedonia , nieoficjalnie nazywany współstolicą (Grecji)
lub stolicą Macedonii (Macedonii Egejskiej). Prężne i z tradycjami
centrum naukowo-akademickie, miejsce licznych kongresów i
wystaw międzynarodowych, węzeł transbałkańskich autostrad.
Do XIX wieku Saloniki były wielonarodowościową metropolią,
gdzie koegzystowały ze sobą liczne narody tej części
Śródziemnomorza: Grecy i Wołosi, Turcy, Słowianie b ałkańscy
( Macedończycy i Bułgarzy) , Żydzi , Ormianie i wiele mniejszych.
Biała Wieża
Pretensje do Salonik i terenów aż po górę Olimp wysuwają
politycy Macedonii i Bułgarii. Spór pomiędzy Grecją a Macedonią
dotyczy nazwy północnego sąsiada Grecji oraz interpretacji
historii. Zarówno Macedończycy- Słowianie jak i
Macedończycy- Grecy u ważają się za spadkobierców Starożytnej
Historia
Założone ok. 315 p.n.e. p rzez króla Macedończyków Kassandra i
nazwane na cześć jego żony, Tessaloniki [6] . Od 146 p.n.e. miasto
należało do państwa rzymskiego, w którym z biegiem czasu stało
się jednym z najważniejszych miast. Przez miasto biegł główny
szlak komunikacyjny między Rzymem i jego posiadłościami na
Wschodzie ( Via Egnatia ) . W mieście powstała jedna z pierwszych gmin chrześcijańskich, do której Święty Paweł
skierował dwa ze swoich listów. Miasto było miejscem urodzenia i początkowej działalności Cyryla i Metodego w
IX wieku.
Po podziale imperium rzymskiego miasto stało się częścią Bizancjum. W VII wieku odparło oblężenie Słowian. W
904 z ostało splądrowane przez Arabów, a w 1185 p rzez Normanów. W latach 1204 - 1224 b yło stolicą łacińskiego
Królestwa Tessaloniki, podbite przez władcę Epiru w latach 1227 - 1242 było stolicą efemerycznego Cesarstwa
Tesaloniki. Od 1246 p onownie we władaniu cesarzy bizantyjskich (wpierw cesarzy Nicei). W 1387 zdobyte przez
Turków, odzyskane przez Bizancjum w 1405, w 1423 sprzedane Wenecji . W 1430 ostatecznie zdobyte przez
Turków po krwawym oblężeniu, było częścią Imperium Ottomańskiego przez następne pięć stuleci. Przekształciło
się wtedy w metropolię znacznie przekraczającą swym przyciąganiem dzisiejsze granice państwowe. Na początku
XX wieku miasto było głównym ośrodkiem działań Młodych Turków, w Salonikach urodził się Kemal Atatürk .
Podczas wojen bałkańskich zajęte przez Grecję w 1912 .
400823004.002.png
 
Saloniki
3
W 1915 p odczas I wojny światowej w mieście wylądowała armia Ententy , która następnie rozpoczęła próby natarcia
przeciwko Bułgarii. Przełamanie obrony państw centralnych udało się dopiero w 1918 , po latach bezowocnych walk.
W 1917 miasto zniszczył pożar . Wybuchł przypadkowo i strawił przede wszystkim dzielnice zamieszkiwane przez
ludność żydowską, czyniąc bezdomnymi znacznie ponad 50 tysięcy ich mieszkańców [7] . Odbudowano je na
nowoczesnym planie europejskim, w dużej mierze niszcząc historyczny wygląd Salonik. Pożar zapoczątkował też
emigrację licznych rodzin żydowskich do Palestyny.
W wyniku wymiany ludności między Grecją i Turcją po 1922 d o miasta napłynęły masy greckich uchodźców z
centralnej i wschodniej części obecnej Turcji. Ludność turecką przesiedlono z Salonik do Turcji , a bułgarską do
Bułgarii. Niektóre przesiedlenia przybrały brutalny charakter. Według dokumentacji strony greckiej miało miejsce
m.in. ludobójstwo Greków pontyjskich , w prowincji Trapezunt, analogiczne do rzeziami Ormian. Do Salonik
chroniła się też część greckiej, żydowskiej i ormiańskiej ludności ocalałej ze spalonej przez Turków Smyrny (miasta
na wschodnim wybrzeżu Morza Egejskiego) .
W latach 1941 - 1944 miasto, dawniej nazywane przez Żydów "Drugą Jerozolimą", znalazło się pod okupacją
niemiecką. Wymordowano wtedy prawie 60 tys. salonickich Żydów (97% społeczności żydowskiej miasta).
W okresie okupacji niemieckiej Grecja (i Jugosławia) wyróżniały się potężnym ruchem oporu. W Salonikach jego
bohaterem został wybitny sportowiec i konspirator Jerzy Iwanow-Szajnowicz. Traktują o nim m.in. książka i film
" Agent nr 1" . Największa do niedawna hala sportowa Salonik nazwana została Ivanofo. Iwanow jest bohaterem tak
dla polskiego, jak i greckiego narodu.
Panorama wschodniej i centralnej części miasta
Budowle
Biała Wieża
Po grecku: Λευκός Πύργος ( Lefkos Pirgos ). Wieża, ustawiona przy nabrzeżu przez ottomańskiego sułtan a
Sulejmana Wspaniałego ( 1520-1566), uważana jest powszechnie za symbol miasta. Dawniej należała do fortyfikacji
otaczających Saloniki. Obecnie znajduje się w niej Muzeum Kultury Bizantyńskiej. Szczyt wieży służy za dogodny
punkt widokowy na miasto. W pobliżu Białej Wieży znajduje się pomnik Aleksandra Wielkiego.
Łuk i Mauzoleum Galeriusza
Łuk i Mauzoleum s toją przy ulicy Dimitriosa Gounarisa. Powszechnie znane są jako "Kamara" lub w przypadku
Mauzoleum – jako Rotunda. Łuk, ustawiony między 298 a 299 r . n.e. dla uczczenia zwycięstwa tetrarchy Galeriusz a
nad Sasanidzkimi Persami i zajęcia ich stolicy Ktezifon u w 298 r oku. Łuk (obecnie zachowały się tylko jego resztki)
był wykonany z czerwonego kamienia i bogato zdobiony. Mauzoleum zostało wybudowane około 304 roku. Miał
tam być pochowany cesarz Galeriusz lecz zginął w Persji. Mauzoleum zostało zamienione na kościół Św. Jerzego.
400823004.003.png
 
Saloniki
4
Kościół Św. Demetriusza (Św. Dimitriosa)
Kościół Aghios Demetrios (V-VII w.) jest najważniejszym kościołem miasta, a sam święty jest patronem miasta.
Zabytek jest położony powyżej pozostałości po agorze i Rzymskim Forum. Posiada trzy boczne kaplice, znajduje się
w nim muzeum, a także zespół podziemnych katakumb, wśród których znajduje się cela, w której więziono Św.
Demetriusza ( gr. Aγ. Δημήτριος – Św. Dimitrios).
Inne
Bizantyjskie obwarowania, m.in. cytadela Heptapyrgion ( "O Siedmiu Wieżach" ), tureckie meczety, bizantyńskie
świątynie: Panhagia Acheiropoietos (V w.), Hosios Dawid (V-VI w.),, Panhagia Chalkeon (XI w.), Św.
Pantalejmona (XII w.), Proroka Eliasza (XIII w.), Św. Katarzyny (XIII w.), Św. Mikołaja (XIII-XIV w.), Apostołów
(XIV w.). Klasztor Wlatadon (XIV w.).
Sport
W mieście funkcjonuje wiele klubów sportowych w tym te odnoszące sukcesy na arenach europejskich. Najbardziej
znane są tutaj kluby piłkarskie Aris, Iraklis i PAOK . PAOK BC to także znany klub koszykarski , a drużyna Iraklisu
odnosi sukcesy również w piłce siatkowej .
Miasta partnerskie
•
Hartford , USA ( 5 Maja 1962)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Nicea , Francja (20 Marca 1992
•
•
•
•
Kalkuta, Indie (21 Stycznia 2005)
•
Korcza, Albania ( 14 Października 2005)
Klimat
400823004.004.png
 
Saloniki
5
Klimatogram dla Salonik
St Lu Ma Kw Ma Cz Li Si Wr Pa Li Gr
Temperatury w °C
Opad całkowity w mm
Źródło: Weatherbase [8]
Położone nad samym morzem miasto leży w strefie klimatu śródziemnomorskiego Średnia rocznych opadów wynosi
410 mm. Opady śniegu są sporadyczne. Przez większą część lata temperatury są tu przeciętnie o 2 stopnie niższe, niż
w Atenach. Jednak tereny Grecji położone bezpośrednio na Północ od Salonik leżą już w strefie przejściowej, z
cechami klimatu śródziemnomorskiego i kontynentalnego, z dużymi opadami śniegu. Rokrocznie funkcjonują tam
kurorty narciarskie.
Nazwa
Prawidłowa polska nazwa to Saloniki z gr. η Θεσσαλονίκη (Tesaloniki) [9] . W języku greckim Θεσσαλονίκη to
liczba pojedyncza, rodzaju żeńskiego. Wymową starożytną było Thessalonike.
Egnatia , była to dawna, rzymska nazwa miasta, garnizonu i mieszczącego się tu sztabu dla wschodniej części
imperium. Nazwa miasta Egnatia do dziś chętnie używane jest w Grecji, w nazewnictwie poważnych przedsięwzięć
gospodarczych – publicznych, prywatnych i kapitału mieszanego. Np. nazwa najdłuższej greckiej autostrady:
Egnatia Odos o znacza "ulicę, która prowadzi do Egnatii".
W kontekście pochodzenia języka staro-cerkiewno-słowiańskiego używa się nazwy Sołuń [10] .
Uwagi
[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=pl& pagename=Saloniki& params=40_38_N_22_57_E_
[2] Dane ze źródeł regionalnych (http:/ / taxalia. blogspot. com/ 2008/ 05/ blog-post_3140. html) ( gr. ) . maj 2009. [dostęp 2010-09-11].
[3] http:/ / www. thessalonikicity. gr
[4] wg źródeł regionalnych, danych z 1 maja 2009 r. (http:/ / taxalia. blogspot. com/ 2008/ 05/ blog-post_3140. html)
[5] Dane te nie obejmują obywateli Grecji, pochodzących spoza Salonik jeśli nie zmienili zameldowania. Zmiana meldunku nie jest w Grecji
obowiązkowa, jeśli zameldowanie pozostaje w miejscu przechowywania rejestru urodzeń. Ponadto Grecję zamieszkuje ok. 2 mln
cudzoziemców, z czego tylko ok. 906 tysięcy jest zameldowanych, tzn. legalne przybyli tu jako imigranci, lub zmienili formę pobytu z pobytu
turystycznego, na zamieszkiwanie.
[6] Praca zbiorowa pod redakcja Aleksandra Krawczuka , 2005 , Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych , str. 241,
Oficyna Wydawnicza FOGRA, ISBN 83-85719-84-9.
[7] Opracowania (http:/ / www. sephardicstudies. org/ thes2. html) wskazują na liczbę 53.737 samych tylko bezdomnych członków gminy
żydowskiej.
[8] Weatherbase: Historical Weather for Thessaloniki, Greece (http:/ / www. weatherbase. com/ weather/ weather. php3?s=022661& refer=)
( ang. ) . [dostęp 2010-05-05].
[9] KSNG Z eszyt 11 cz.1 strona 100 (http:/ / ksng. gugik. gov. pl/ pliki/ zeszyty/ zeszyt_11. pdf)
[10] Staro-cerkiewno-słowiański, język. W: Encyklopedia powszechna . T. 4. Warszawa: PWN, 1976, s. 274. Cytat: na podstawie gwar okolic
Sołunia (Salonik).  ( pol. )
400823004.005.png 400823004.006.png 400823004.007.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin