KORZENIE Rhei radix – Korzeń rzewienia- rodz. Polygonaceae- Rdestowate. 60-70% antrazwiązki (przewaga antrachinonów), garbniki. Ściągający i zapierający w małych dawkach, przeczyszczający w większych. tabl. Radirex, Laxitab, Alax, syrop Relax, Normosan species, Normosan fix. Dział uboczne: długo stos. powoduje owrzodzenia jelit, atonię. Althaeae radix – Korzeń prawoślazu – rodz. Malvaceae- Malwowate. do 35% śluzu, dużo skrobii, pektyny. Dział. osłaniające górne drogi oddech., przewód pok., wykrztuśne. Stos. w schorzeniach górnych dróg oddech., oskrzeli. Syrop prawoślazowy, Vocaler tabl. do ssania (aronia, lipa, prawoślaz), Neopectosan mieszanka zioł., Bronchial fix p/kaszlowe, Normogran granulat regulacja ukł. trawiennego, lekko przeczyszcz., Tymianek i Podbiał +20 ziół do ssania. Belladonnae radix – Korzeń pokrzyku (wilczej jagody)- rodz. Solanaceae- Psiankowate. alkaloidy (najwięcej atropina, hioscyjamina, scopolamina). Dział. p/skurczowe, p/bólowe, stos. w kolkach spastycznych. Scopolan tabl., Scopolan czopki, Buscolizyna amp., Buscopan amp., Bellergot mieszanka zioł. w tabl., Atropinum sulfuricim Siarczan atropiny 0,5%, 1% krople do oczu, maść oczna ze skopolaminą 0,025%. Gentianae radix – Korzeń goryczki- rodz. Gentianaceae- Goryczkowate. gorycze o char. glikozygowym. Dział.: wzmagają łaknienie, pobudzają ukł. traw., stos. w braku apetytu. Tinctura amara Nalewka gorzka, Amarosol syrop. Glicyrhizae radix – Korzeń lukrecji- rodz. Fabaceae- Bukowate. glicyryzyna, cukry. Dział. wykrztuśne, leczenie chor. wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Bronchicum T tabl do ssania, syrop, Neoazarina tabl., Gastrop, Gastrin, Gastrogran gran. zioł. Inulae radix – Korzeń omanu wielkiego- rodz. Compositae- Złożone. olejki eter., związki gorzkie, inulina. Dział. wykrztuśnie (expectorans), sekretolitycznie (upłynnia śluz), żółciopędnie, żółciotwórczo. Pectosol krople, Pectosan species, Neoazarina tabl. Ipecacuanhae radix – Korzeń wymiotnicy- rodz. Rubiaceae- Marzanowate wykaz B. alkaloidy izochinolinowe: emetyna i cefalina. Dział. w małych dawkach wykrztuśnie, w dużych wymiotnie. Tussicodin tabl., Tussal expectorans. Emetyna- dział. pierwotniakobójcze. Saponariae radix – Korzeń mydlnicy- rodz. Caryophyllaceae- Goździkowate. saponiny, dział. wykrztuśne, Pectosol krople, Tussipect tabl.

Symphiti radix – Korzeń żywokostu- rodz. Boraginaceae- Szorstkolistne. sur. śluzowy, alantoina, polisacharydy, skrobia. Dział. gojące, antyseptyczne, regeneracja tkanek, stos. przy zaczerwienieniach, odleżynach, pieluszkowe zapal. skóry. Alantan maści, kremy, pudry, okłady, Żel żywokostowy. Taraxaci radix- Korzeń mniszka- rodz. Compositae- Złożone. sur. goryczowy zaw. subst. gorzkie, inulina, związki kauczukowe. Dział. pobudzające łaknienie, przemiana materii, nieprawidłowa fermentacja jelit, żółciopędnie, przy niestrawnościach. Sussus taraxaci sok z mniszka, Cholesol nalewka, Degrosan species, Cholagogum mieszanka zioł. Valerianae radix – Korzeń kozłka (waleriany)- rodz. Valerianaceae- Kozłkowate. Sur. olejkowy, walepotriany- dział. sedatywne (uspokajające). Dział. na OUN uspokajająco, trudności w zasypianiu. Valerin, Krople walerianowe, Nervosol, Neospazmina syrop, Passispazmina syrop (wyciąg z męczennicy+kozłek), Valusept, Persen, Persen forte, Herbsen, Nervomix, Nerwolek, Nerwomag, Cardioceae. Dział. niepożądane- duże ilości- drżenie rąk, ból głowy, zaburzenia rytmu serca. Ononidis radix – Korzeń wilżyny- rodz. Fabaceae- Bukowate. flawonoidy, olejki eter., saponiny. Dział. moczopędne, odkażające drogi moczowe. Fitolizyna pasta do picia, Betagran gran. zioł. Levistici radix – Korzeń lubczyka- rodz. Umbelliferae- Baldaszkowate. sur. olejkowy. Dział. w mieszankach moczopędnych. Urosan, Cardiosan. Primulae radix – Korzeń pierwiosnka- rodz. Primulaceae- Pierwiosnkowate. saponiny, wykrztuśne. Pectosol krople, Bronchosol syrop, Herbapect syrop, Prospan syrop, Bronchicum eliksir, krople, Sinupret tabl. Archangeliceae radix – Korzeń arcydzięgla- rodz. Umbelliferae- Baldaszkowate. sur. olejkowy, zaw. gorycze, garbniki, furanokumaryny (zw. kumarynowe). Dział. chor. przew. pok., niedostateczne wydzielanie soku trawiennego, dział. sedatywne, spazmolityczne na OUN. Iberogast krople na przew. pok., Melisana Closterfrau sedatywne, Zioła Vitnera nalewka. Bardanae radix – Korzeń łopianu- rodz. Compositae- Złożone. zw. poliacetylenowe, inulina, cukry, olejki eter., fitosterole. Stos. jako diureticum- moczopędny, zwiększa wydzielanie śluzu, potu- oczyszcza org., hamuje rozwój bakterii, grzybów, kosmetyki zaw. wyciąg z łopianu. Sussus bardanae- sok z łopianu, tabl. (trądzik, dermatozy), tabl. (menopauza-fitosterole).

Cichorii radix – Korzeń podróżnika (cykorii)- rodz. Composiate- Złożone. sur. goryczowy- inulina, kwasy fenolowe, sole mineralne. Pobudza łaknienie, trawienie, wyst. w kawie zbożowej. Fitomix. Petroselini radix – Korzeń pietruszki- rodz. Umbelliferae- Baldaszkowate. dział. moczopędnie, stos. w obrzękach na tle nerkowym, zaw. wit. C. Wyciąg z pietruszki kapsułki- zmniejsza przykry zapach z ust. Ginseng radix – Korzeń życia (żeń-szeń). saponiny trójterpenowe, glikozydy tzw. ginsenozydy. W geriatrii (chor. wieku starczego) jako lek p/stresowy, pobudza ośrodki ruchowe, podnosi siły witalne. Żeń-szeń tabl (KRKA tańszy), Żeń-szeń Olimp, Bodymax żeń-szeń, tonik Żeń-szeń, Geriavit (wit.+żeń-szeń). Harpagophyti radix – Korzeń czarciego pazura, Hakorośl. zaw. dużo ciał czynnych. Leczenie chorób reumat., ograniczenie ruchowości stawów, alternatywa dla NLPZ. Reumaphyt kaps, Reumaher kaps.

KŁĄCZA Agrophyri rhizoma – Kłącze perzu- rodz. Gramineae- Trawy. sur. saponinowy, zaw. związki podobne do inuliny, związki krzemowe, sole min. Reguluje przemianę materii. Degrosan species, Normogran gran, Fitolizyna pasta do picia- ukł. moczowy, lekkie dział. moczopędne. Bistortae rhizoma – Kłącze wężownika- rodz. Polygonaceae- Rdestowate. garbniki, dział. ściągająco, p/zapalnie, przy hemoroidach, zaparciach. Tormentillae rhizoma – Kłącze pięciornika, Kurze ziele- rodz. Rosaceae- Różowate. garbniki. Tormentiol maść, Unquentum Tormentillae, Hemorol czopki, Tannosan species p/biegunkowe. Calami rhizoma – Kłącze tataraku- rodz. Araceae- Obrazkowate. olejki eter. z grupy terpenów: pinen, kamfen, zaw. estry fenolowe- azarony o dział. rakotwórczym, zaw. goryczkę, garbniki. Gastrochol płyn, Gastro tabl. na żołądek, Gastrin tabl., Herbogastrin nalewka, Digestosan mieszanka zioł., szampony z tatarakem. Zingiberis rhizoma – Kłącze imbiru- rodz. Zingibericeae- Imbirowate. olejki eter.: cyneol, borneol, kwasy organiczne, sole min., związki Mg, Fe, cukry. Pobudza trawienie, rozgrzewająco (imbir+cytryna), silne dział. p/wymiotne. Avioplant kaps, Locomotiv tabl, Locomotiv syrop. Stos. w regeneracji chrząstki kostno-stawowej: Zinaxin kaps, Zinaxin żel.

BULWY Bulbus scillae – Bulwa cebuli morskiej- rodz. Liliaceae- Liliowate.  sur. glikozydowy- scylaryzydy: scillaren A i B- glikozydy nasercowe. Talusin tabl. Lek nasercowy, w przewlekłej niewydolności krążenia, w obrzękach pochodzenia sercowego. Altacet syrop z cebuli, Cepan maść na blizny. Alli Sativi Bulbus – Bulwa czosnku- rodz. Liliaceae- Liliowate. sur. olejkowy: grupa siarczków daje ostry zapach – allicyna, wit.B1, B2, C, PP, A, D, sole min. Dział. bakteriobójcze, bakteriostatyczne, odkażający. Siarczki allilu odkażają cały org. 1:50 000 allicyna bakteriobójcza, podnosi odporność, obniża poziom cholesterolu, lekko obniża ciśnienie. Aliofil tabl, Alitol perełki, Czosnek kaps., Tabletki czosnkowe. KORY Cinchonae cortex – Kora chinowa- rodz. Rubiaceae- Marzanowate. sur. alkaloidowy, zaw. chininę, cynchonina, chinidyna- alkaloidy nasercowe, garbniki, gorycze. Chinidinum sulfuricum tabl stos. w obrzękach na tle sercowym, kumulują się w org- zatrucia. Tinctura cinchonae nalewka do receptury, zaburzenia łaknienia. Chinina- p/gorączkowo, p/malarycznie. Frangulae cortex – Kora kruszyny- rodz. Rhamnaceae- Szakłakowate. glikozydy antrachinonowe, garbniki. dział. przeczyszczające, żółciopędne. Species cholagoga 2, Species degrosan, Sclerosan, Relax syrop, Altra tabl, Gaspron tabl, Gastrin tabl, Gastrochol płyn, Normogran gran, Neonormacol. Viburni Opuli cortex – Kora kaliny koralowej- rodz. Caprifoliaceae- Przewiertniowate. glikozydy gorzkie: wiburninę, garbniki. dział. uspokajające, lekko ściągające, w krwawieniach macicznych. Czopki Hemorol. Quercus cortex – Kora dębu- rodz. Fagaceae- Bukowate. sur. garbnikowy: pochodne pirogalolu, poch. pirokatechiny, kwas galusowy. Dział. ściągające, p/zapalne, stos. tylko zewnętrznie w postaci płukań, kąpieli, obmywań, do odmrożonych stóp, przy nadmiernej potliwości. Dentosept płyn (gardło, migdały), Dentosept A zawiesina do pędzlowania (+anestezyna- znieczulająco). Salicis cortex – Kora wierzby- rodz. Salicaceae- Wierzbowate. glikozydy fenolowe poch. kwasu salicylowego, garbniki. Dział. p/gorączkowe, p/zapalne, p/bólowe. Preparaty: Reumogran gran. zioł., Reumosan species, Pyrosan species p/gorączkowe, Capsiplex zaw. kapsyicynę (maść pieprzowa). Preparaty zaw. kwas acetylosalicylowy: Acard, Polocard- rozrzedza krew, antyzawałowe, Aspiryna, Polopiryna- przewlekłe chor. reumatyczne.

2