Zbrodnie.pdf

VI.ZbrodniepopełnioneprzezUkraińskaPowstańcząArmięwlatach19441947.

WtejczęściopracowaniaoUPA,przedstawiękilkazbrodnimasowychdokonanychprzezUPAna

terenieBieszczadówlubnaichpograniczu.Pomijamzbrodniedokonanenapojedynczychosobach,a

takŜete,którewiąŜasięzwalkamipomiędzyWojskiemPolskim,MO,UB,czytezinnymiformacjami

wojskowymijakWOPiKBW.

Pomnikpamięci42PolakówzamordowanychwBaligrodzie

przezbandy*UPA6sierpnia1944roku.Tablicazawieranazwiskawszystkichmieszkańców,którzyzginęlitegodnia.

*pisowniaoryginalna

foto:P.Szechyński.

PierwszazezbrodnizostaładokonanajeszczepodczastrwaniaIIwojnyświatowejwmałej,alejakŜe

ciekawejmiejscowosciSerednieMałe,połoŜonejniedalekoPolany,nazboczachpasmaOtrytu.W

marcowąnocz29na30go,rozegrałasiętragediamieszkańcówMałegoSeredniego.Miejscowośćbyła

zamieszkanaprzeztzw.szlachtęzagrodową.BojówkiSKWOUNzjawiająsięwwioscezzamiarem

wymordowaniamieszkającychtamPolaków.Wtąstrasznądlarodzinpolskichnoc,wymordowano

następującerodziny:

Michalskich,JastrzębskichiCichońskich.ZabitotakŜeEmilaKwiatkowskiego.ZrąkUPAzginelijeszcze

JózefSkowroński,AnielaRadwańskazsynem,MieczysławiStefaniaWiśniewscy.Wsumie

zamordowanychprzezUPAmieszkańcówSeredniegobyło16.Zbiorowamogiłamieszkancówznajdujesię

nacmentarzuwPolanie.

10lipca1944roku(dataniejestdokońcapewna,natomiastfaktmordutak)UPA

zamordowaławlesiepodBaligrodemmieszkańcówŚredniejWsi.

ZostaliaresztowaniprzezUPAidoprowadzenidolasupodBaligrodem,gdziejuŜbyłyzwłoki10

męŜczyzn.Wśródaresztowanychbyli:ojciecidwóchbraciGryzieckich,dwóchbraciGefertów,M.

Kucharek,J.Podgórski,T.Sobik,A.Bober,M.Materna,GorlickiiMichnowicz.Zostalionizamordowani,

udałosięuciectylkoGryzieckiemu.

6sierpniawBaligrodziedoszłodozamordowania42mieszkańcówBaligrodu.

6sierpniajakomiasteczko"niczyje",Baligródodwiedziliuzbrojeniludzie.Mieszkańcyobserwowali

przybyszówzzaciekawieniem.Tosotnia"Burłaki"weszładoBaligrodu.Upowcysprawnierozbieglisię

pomiędzydomamiwposzukiwaniuPolakow.Tych,którymnieudałosięuciecczyteŜschować

zgromadzononarynku.Następniewyprowadzonoichpozazabudowaniaiwymordowano.Zginęło42

osoby.WcentrumBaligroduznajdujesięobecniepomnikupamiętniającytowydarzenie.

WwynikudotychczasowegośledztwaprowadzonegoprzezIPN,ustalono,iŜ:

AtakoddziałówUPAnastapiłwdniu6sierpnia1944r,ajegocelembyłanapolskaludnośćwsi

Baligród;pow.SanokzgromadzonanaMszyŚw.wmiejscowymkościele.Wwynikuakcjiocharakterze

pacyfikacyjnymzamordowano41osóbnarodowościpolskiej,wtym10ciumęŜczyzn,którzyopuścili

pomieszczeniekościoła.WspomnianymnakazanopołoŜeniesiętwarządoziemi,poczymwtejpozycji

zostalirozstrzelani.PozostałeosobyzostałyrozstrzelanewpobliŜuwłasnychdomów,gdziezostały

schwytaneprzeznapastników.

Dotychczasoweustaleniawskazująnato,iŜopisanązbrodnięsprowokowalimiejscowiksięŜa

greckokatoliccy,którzynawoływalidozabijaniaPolaków,śydówibolszewików.Wśródnapastników

rozpoznanoczłonkówpolicjiukraińskiejzBaligroduorazUkraińcówmieszkańcówsąsiednichwstosunku

doBaligroduwiosek.ZbrodniawBaligrodziebyłazaskoczeniemdlaPolaków,gdyŜprzednapademna

plebaniuksiędzarzymskokatolickiegowBaligrodzieodbyłosięspotkaniezdelegacjąukraińskązewsi

StęŜnica,którejprzewodziłtamtejszyksiądzgreckokatolicki.Wjegotrakciespisanoprotokół,zktórego

treściwynikało,iŜludnośćpolskanatymtereniemoŜesięczućbezpiecznie.PrzedstawionewyŜej

okolicznościwskazująnato,iŜstronaukraińskaniedotrzymałaprzyjętegozobowiązania.

MordwMucznem;16sierpnia

16sierpniawMucznymzostałowymordowanych74Polaków.Bylitouciekinierzyprzedfaląrepresjii

przedfrontem.

WpostępowaniachdotyczącychatakówUPAnaRudkęiBaligródjedynymiźródłamidowodowymi

pozostajązeznaniaświadków,gdyŜwtamtymokresieczasunatamtymterenieniedziałałyŜadne

ośrodkiwładzy.OkupującyjeNiemcyniepodejmowaliŜadnychczynnościwzwiązkuzopisanymi

napadami.

opracowanie: ZbigniewJantoń

Przejdźdorozdziału:

I.Zamiastwstępu.

II.StrukturyOrganizacyjneOUNUPA.

III.UPAwPolsce("Zakierzońskikraj").UkraińskaPowstańczaArmiawBieszczadach.

IV.WalkiwBieszczadachwlatach1944marzec1947r.

V.Operacja"Wisła"(Wschód).

VI.ZbrodniepopełnioneprzezUkraińskaPowstańcząArmięwlatach19441947.

VII.ZbrodnieWojskaPolskiegopopełnionewBieszczadach(inapograniczu)naosobachcywilnych.

VIII.ŚmierćgenerałaKarolaŚwierczewskiegomityifakty.

IX.ZbrodniarzeczyteŜbohaterowieczylipróbaocenyzdarzeńwBieszczadachwlatach19181948.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: