SEKSUOLOGIA- Zbigniew- Lew Starowicz
POTOLOGIA SEKSUALNA I PARTNERSKA
I - ZABURZENIA SEKSUALNE
-nauka + opieka medyczna + czynniki kulturowe
-zbliżenie ICE z DSM
-eliminacja stygmatyzacji psychiatrycznej
-uwzględnienie stanowiska feministycznego
1. ZABURZENIA POTRZEB SEKSUALNYCH
-forma- narodowy konsensus
-typologia:
-zaburzenia potrzeb seksualnych
-zaburzenia podniecenia seksualnego
-zaburzenia orgazmu
-bóle seksualne:
-koitalne- w trakcie stosunku
-pozakoitalne- w trakcie pieszczot
-zaburzenia preferencji seksualnych
-zaburzenia satysfakcji seksualnej
-inne zaburzenia
-przyczyny:
-organiczne
-psychogenne
-mieszane
-nieznane
-uwarunkowane kulturowo
BIOLOGICZNE PRZYCZYNY ZABURZEŃ SEKSUALNYCH:
-wady- np. stulejka (nie można ściągnąć napletka), brak pochwy, zbyt krótkie wędzidełko
-hormonalne-
-menopauza (przekwitanie u kobiet = ustanie miesiączkowania)
andropauza (przekwitanie u faceta/ zespół PADAM = zmniejszenie czynności hormonalnych jąder)
-uzależnienie
-choroby
-leki
CZYNNIKI PREDYSPONUJĄCE:
-restrykcyjne wychowanie
-patologia rodziny
-niewłaściwa edukacja seksualna
-wczesne doświadczenia seksualne
-zaburzenia w rozwoju psychoseksualnym
CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE:
-zaburzenia relacji partnerskich
TH12- ośrodek erekcji w rdzeniu kręgowym
-ciąża (głównie niechciana)
-zaburzenia seksualne partnera
-niedojrzałość
-niewłaściwa ars amandi
-urazy seksualne
CZYNNIKI WYZWALAJĄCE:
-leki i napięcia
-zanik atrakcyjności partnera
-zaburzenia komunikacji między partnerami
-zaburzenia obrazu „ja”
-uwarunkowania masturbacyjne
-czynniki stresowe
* SPOŁECZNO KULTUROWE PRZYCZYNY ZABURZEŃ SEKSUALNYCH
-brak edukacji seksualnej
-przesądy, mity i stereotypy
-przedwczesna inicjacja
-seks bez uczuć
-specyficzne wierzenia, obyczaje
-nadmierny rygoryzm religijny
-nadmierny ascetyzm seksualny
-walka płci
* ZABURZENIA SEKSUALNE XXI w.
-brak radosnego przeżywania (ze względu na depresje)
-orgazm za wczesny u kobiet (zmaskualizowanych= aktywnych/ męskich)
-uzależnienie od wirtualnego seksu
-zaburzenia erekcji
-pedofila
-zanik zainteresowania seksem (w wyniku przesytu)
· ZABURZENIA EREKCJI(Ośrodkowe uwarunkowania erekcji)
BODŹCE EREKTOGENNE
-wyobraźnia
-audiowizualna
-dotyk
-węch
BODŹCE HAMUJĄCE
-niepokój
-strach
-depresje
* ZABURZENIA EREKCJI WEDŁUG KAPLANA
Niemożność osiągnięcia wzwodu niezbędnego do wprowadzenia członka i utrzymaniu wzwodu w pochwie.
KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE:
-stała lub okresowa / częściowa lub całkowita niemożność jw. przed zakończeniem aktywności seksualnej
-stały lub okresowy / częściowy lub całkowity brak poczucia podniecenia seksualnego i przyjemności w czasie stosunku
-głęboki
PRIAPIZM- erekcja członka non stop z czasem staje się bolesna
-łagodny
-całkowityàerekcja niepełna
PRZYCZYNY:
-ORGANICZNE
-naczyniowe- tętnicze, żylne
-neurogenne:
-mózgowe- guzy, udar. encephalitis, choroba Parkinsona, zespół otępienia, padaczka
-rdzeniowe- stwardnienie rozsiane, urazy kręgosłupa, guzy, wypadnięcie dysku, syringomyelia
-anatomiczne- stulejka
-hormonalne- metaboliczneà niedobór testosteronu
-infekcje- toksyny
-PSYCHOGENNE I SYTUACYJNE
-lęki, niepokój, fobie
-stres
-pierwotna lub związana ze starzeniem zmniejszona reaktywność seksualna
-wytrysk przedwczesny
-otoczenie
-związana z osobą partnerki, monotonią w sztuce miłosnej, zamiana w rolach seksualnych (zmiana statusu np. utrata pracy, tata- niania)
-ZE ZWIĄZANE Z LEKAMI I UŻYWKAMI
-leczenie nadciśnienia- antagoniści wapnia, tiazydy moczopędne
-leki przeciwdepresyjne
-antyarytmiczne- diagoksyna
-antyandrogeny
-antagoniści rec. H2- cimetodyna
-narkotyki
-papierosy
CZYNNIKI RYZYKA
-krążeniowe/ psychiczne/ neurogenne
-wiek
-cukrzyca
-niewydolność nerek
ROZPOZNANIE ZE W POLSCE
21-25- 1,5%; 26-30- 2,7%; 31-35- 3,9%; 36-40- 8%; 41-45- 13%;
46-50- 21%; 51-55- 24%; 56-60- 32%; 61-70- 57%
PROFIL PACJENTA:
-lakoniczni
10% ogólnej populacji dorosłych mężczyzn cierpi na zaburzenia erekcji, niecałe 6% jest leczonych
-ukrywający prawdę
-„przysłani przez partnerkę”
-histeryczni
-macho
-z własną teorią etiopatogenezy
-pragmatyczni
OSOBOWOŚĆ PACJENTÓW Z ZE
-poczucie niepewności w roli męskiej
-psychiczna feminizacja
-zachowania agresywne (maska męskości)
-inne mechanizmy obronne (pracoholizm, uzależnienia, rezygnacja z seksu, obwnianie kobiety)
-ukrywanie leczenia przed partnerką
-brak uprzejmości, serdeczności, oschłość
-przesadna lękliwość, niepewność, zahamowania
-łatwe rezygnowanie z pokonywania trudności
-trudność znoszenia niepowodzeń
POSTAWY PACJENTÓW PRZY BADANIU SEKSUOLOGICZNYM
-ambicjonalne traktowanie problemu
-nastawienie na usunięcie objawu a nie przyczyny
-oczekiwanie na inicjatywę terapeuty
-słaba znajomość własnej fizjologii seksualnej
-słaba znajomość terminologii
POSTAWY MĘŻCZYZN WOBEZ ZE
-uświadomienie sobie problemu:
-przekonanie o osłabieniu popędu a nie ZE
-obwinianie partnerki za nieudane kontakty
-świadomość choroby
-mechanizmu obronne
-racjonalizacja
-agresja
-rezygnacja z aktywności
-ucieczka w uzależnienia
-ucieczka w pracoholizm
-ujawnienie problemu w związku partnerskim
-ukrywanie
-obwinianie partnerki
-ujawnienie wprost problemu wobec partnerki
WSPÓŁISTNIEJĄCE ZABURZENIA U PACJENTÓW Z ZE
-nerwice
-kompleksy
-choroby układu krążenia
-choroby prostaty
-choroby kręgosłupa
-uzależnienia
KSANTYPA-idealna kobieta dla faceta z ZE
CZAS TRWANIA ZE
Do 1 roku- 37,5%
4-6 lat 28,5%
1-3 lat 26%
>6 lat 8%
CZTERY MURY IMPOTENCJI:
-uświadomienie sobie problemu
-ujawnienie go u specjalisty
-ujawnienie w aptece
ROLA KOBIETY W ZE:
-kobieta jako przyczyna ZE
-„członek barometrem więzi” (Banner)
-zaburzenia seksualne (pochwica, fobie, brak popędu)
-obrona dziewictwa
-brak aktywności we współżyciu ze starzejącym się partnerem
-kobieta jako ofiara ZE
-pojawienie się zaburzeń seksualnych u partnerki
-zanik aktywności seksualnej
-zagrożenia roli kobiecej, atrakcyjności
-rola kobiety w leczeniu ZE
-mobilizacja partnera
-współudział w programie leczenia
-kobiety lepiej oceniają skuteczność leczenia
REAKCJE KOBIET NA POPRAWĘ ZDROWIA PARTNERA
-298- poprawa samopoczucia, samooceny, zainteresowanie życiem seksualnym
-73- niepokój, lęk i niechęć
-32- obojętność, odmowa współżycia
-27- zachęcanie męża do kontaktów z innymi kobietami
DIAGNOSTYKA ZE
-wywiad
-badanie somatyczne ogólne narządów płciowych tętnic członka, odruchy nosidłowe
-badanie laboratoryjne (testosteron, cukier, cholesterol, lipidy, prolaktyna)
-metody specjalistyczne (dopplersenografia= USG członka, USG, kawernozografia, NPT )
LECZENIE:
-dostępność
-zapewnienie intymności
-skuteczność
-łatwość w stosowaniu metody
-niski koszt
-możliwość leczenia bez udziału partnerki
CELE TERAPII SEKSUALNEJ PACJENTÓW Z ZE
-usuwanie objawów i przyczyny
-zwiększenie i rozwijanie znajomości ciała
-doskonalenie jakości relacji partnerskich
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA DOBÓR TERAPII:
-osobiste
-kulturowe (Chiny)
-etniczne (Islam)
-religijne
-ekonomiczne (koszt)
-wiekowe
RODZAJE TERAPII:
-psychoterapia indywidualna
-psychoterapia partnerska (małżeńska)
-psychoterapia grupowa
-metody treningowe
-kulturowe szkoły terapii
FARMAKOTERAPIA NIEINWAZYJNA
-neurofarmakoterapia- johimbina, trazodyn, apomorfina w Polsce (uprima)
-leki o działaniu obwodowym- viagra, cialis, levitra
-hormonoterapia- testosteron
-terapia krążeniowa
-leki działające miejscowo- plastry z nitrogliceryny, żele docewkowe
FARMAKOTERAPIA INWAZYJNA
-PGE-1- prostagandyna- zastrzyki w członek (pojawiły się na początku lat 980-tych)
METODY CHIRURGICZNE
-implanty wewnątrz członka (protezy półsztywne, hydrauliczne)
-operacja na układzie żylnym, tętniczym
FIZYKOTERAPIA
-zewnętrzne aparaty próżniowe (pompki)
-elektroterapia
-hydroterapia
-akupunktura, akupresura
METODY NIEKONWENCJONALNE
-alkohol, narkotyki, leki homeopatyczne, afrodyzjaki, magia, inne metody uwarunkowane kulturowo
PSYCHICZNE ASPEKTY W ZE
-terapia psychoseksualna- integralna część leczenia
-koncentracja na aspekcie ograniczonym może pogłębić problemy emocjonalne
-czynniki ekonomiczne występujące u większości pacjentów
-ZE często towarzyszy depresja (przyczyna lub następstwo)
-nie ma ostrej granicy między psycho- a farmakoterapią
PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY LECZENIA
-efektywne- wzrost satysfakcji seksualnej, większa aktywność seksualna, poprawa samooceny, poprawa relacji partnerskich
-zagrożenia- negatywne postrzeganie atrakcyjności partnera, ryzyko uzależnienia, ryzyko wzrostu tolerancji na lek
PRZECIWSKAZANIA
-niechęć i opór wobec metody leczenia, walka o dominację w związku, głębokie zaburzenia relacji partnerskich, ukryte preferencje homoseksualne
STANDARDY LECZENIA
-ZE na tle -psychogennym- treningi, psychoterapia
-hormonalnym- leki, testosteron
-neurogennym- zastrzyki w członek (ICI), implanty
-naczyniowym- tabletki, zastrzyki, protezowanie
PRZYSZŁOŚĆ LECZENIA ZE
-terapia genetyczna
-z wykorzystaniem internetu, metod wizualnych
-kojarzona- łączenie kilku leków
-renesans stosowania johimbiny w związku z poznaniem jej obwodowego i centralnego mechanizmu działania
-nowe leki, nowe selektywne inhibitory
-terapia mikrochirurgiczna
...
Kalietis