Wyklad_Wspolwystepowanie_depresji_i_zaburzen_snu.pdf

Plan wykładu

Współwystępowanie depresji i

zaburzeń snu

• Epidemiologia i współwystępowanie bezsenności

• Sen w depresji, wspólne mechanizmy patofizjologiczne

depresji i bezsenności

Adam Wichniak,

III Klinika Psychiatryczna, Ośrodek Medycyny Snu

Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

• Wpływ leków przeciwdepresyjnych na sen, dalsze

kierunki rozwoju farmakoterapii bezsenności

• Leczenie niefarmakologiczne bezsenności

Bezsenność - epidemiologia

Bezsenność przewlekła- przyczyny

Bezsenność przewlekła jest najczęściej objawem

innych zaburzeń:

Przyczyny bezsenności wg częstości:

1. 50-60% Zaburzenia psychiczne (głównie zaburzenia

afektywne i lękowe)

2. 10-20% Uzależnienia (głównie od leków i alkoholu)

3. 10-30% Schorzenia somatyczne

4. <20%

Bezsenność jest powszechnie spotykanym zaburzeniem

funkcjonowania człowieka i dotyka około 1/3 populacji

społeczeństw Europy i Ameryki.

W Polsce odsetek ludzi skarżących się na bezsenność wynosi

24 (CBOS, 1992) – 36 procent (OBOP, 2005).

Dolegliwość ta zgłaszana jest przede wszystkim przez:

kobiety,

osoby starsze

ludzi z różnymi problemami zdrowotnymi,

zwłaszcza cierpiących na depresję.

Pierwotne zaburzenia snu

• Bezsenność pierwotna (psychofizjologiczna,

subiektywna/paradoksalna, idiopatyczna)

• Zespół niespokojnych nóg/ Zaburzenia

oddychania podczas snu

• Zaburzenia rytmiki okołodobowej

Bezsenność nie jest diagnozą tylko objawem.

Zaburzenia snu u pacjentów psychiatrycznych

Zaburzenia snu (bezsenności)u pacjentów z depresją

• Ponad 2/3 pacjentów Poradni Zdrowia Psychicznego

zgłasza skargi na zaburzenia snu

• Depresja występuje u 47% osób,

u których bezsenność utrzymywała się przez rok

• W ośrodkach medycyny snu przy klinikach

psychiatrycznych, zaburzenia psychiczne rozpoznaje się u

2/3 osób

zgłaszających się z powodu bezsenności

• Nieleczona bezsenność może prowadzić

do wystąpienia depresji pełnoobjawowej

• Ryzyko wystąpienia dużej depresji w ciągu 3,5 lat,

przy bezsenności trwającej powyżej 2 tygodni – jest 4-

krotnie wyższe

• Wzorzec snu w okresie przed hospitalizacją jest

zmieniony u blisko 100% chorych

• Bezsenność jest objawem prodromalnym nawrotu depresji

u 56,2% chorych

• Każda bezsenność jest zwiastunem nawrotu depresji u

chorych z depresją nawracającą

Publikacje na temat snu

w zaburzeniach psychicznych

Polisomnografia

Rechtschaffen & Kales, 1968

Elektroencefalografia :

System 10/20

C3-A2, C4-A1

Elektrookulografia :

poziome i pionowe EOG

Elektromiografia:

podbródkowe EMG

EEG

EOG

Nofzinger i wsp. 1993

EMG

Hypnogram - Profil snu

Zaburzenia snu w depresji

1. Zaburzenia ciągłości snu

– wydłużenie latencji snu (depresje reaktywne)

– zwiększenie liczby przebudzeń

– przedwczesne budzenie się (depresje endogenne)

– skrócenie czasu snu

Skargi pacjenta: bezsenność, problemy z zaśnięciem, częste

przebudzenia, zbyt wczesne budzenie się

2. Zaburzenia głębokości snu

– zmniejszenie czasu trwania snu głębokiego (stadium 3 i

4 NREM)

– przesunięcie snu głębokiego z pierwszego do drugiego

cyklu snu

Skargi pacjenta: sen płytki, nie dający wypoczynku, niemożność

zaśnięcia głębokim snem

Zaburzenia snu w depresji

Regulacja snu NREM - REM

3. Zmiany wzorca snu REM

– skrócenie latencji snu REM

– zwiększenie ilości snu REM

– zwiększenie ilości szybkich ruchów oka

– zwiększenie gęstości szybkich ruchów oka

– skrócenie średniej latencji ruchów oka

Skargi pacjenta: koszmary senne

Gałka

oczna

Ruchy

oka

DRN – jądra szwu; LC – jądro miejsca sinawego

FTG – jądra nakrywki grzbietowe i brzuszne

ARAS – wstępujący twór siatkowaty

BIRF – zstępujący twór siatkowaty

AHC – komórki rogów przednich rdzenia

DRN

n.III

5-HT

n.VI

Aktywacja

kory mózgu

BIRF

ARAS

ACH

Hamowanie

napięcia

mięśniowego

FTG

AHC

Śródmózgowie

Most

Jernajczyk. Biol.Psychiatry, 1986;21:465-472

Hobsoni wsp. Science1975;189: 55-58

Monoaminergiczna hipoteza powstawania depresji

Zmiany wzorca snu REM – biologiczny wskaźnik

depresji

1. W depresji stwierdza się obniżoną aktywność

układów serotoninergicznego i adrenergicznego

2. Leki przeciwdepresyjne działają poprzez

zwiększenie przekaźnictwa serotoninergicznego

i adrenergicznego

3. Efekt terapeutyczny leków

przeciwdepresyjnych zależny jest od

adaptacyjnych zmian receptorowych

1. Skrócona latencja snu REM występuje we

wszystkich endogennych zespołach

depresyjnych

2. Jest mierzalnym wskaźnikiem endogennego

charakteru zespołu depresyjnego

3. Jest niezależna od wieku i zmian w innych

parametrach snu

4. Badania snu dla diagnostyki różnicowej w

psychiatrii mogą mieć takie samo znaczenie jak

badania laboratoryjne w innych dziedzinach

medycyny

Janowskyi wsp. Lancet. 1972;2:632-635

Kupferi wsp. BiolPsychiatry 1976:11:159–174

Sen REM

Zmiany snu REM w zaburzeniach nie-afektywnych

• 1,2 EOG – szybkie ruchy oczu

• 3,4 EEG – niskonapięciowa czynność mieszana beta, theta i alfa

•5 EMG –obniżenie napięcia mięśniowego

1. Zaburzenia psychiczne

– zaburzenia osobowości typu borderline

– zaburzenia jedzenia

– zaburzenia lękowe

– schizofrenia

– uzależnienie od alkoholu

– zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne

2. Narkolepsja

3. Odstawienie leków i substancji

psychoaktywnych

– odstawienie benzodiazepin i leków przeciwdepresyjnych

– zaprzestanie picia alkoholu

Bencai wsp. Arch. Gen. Psychiatry 1992:49: 651-668

Leki przeciwdepresyjne w leczeniu bezsenności

Wpływ leków przeciwdepresyjnych na architekturę snu

Leki przeciwdepresyjne promujące sen (sedatywne):

• Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD)

• Amitryptylina (Amitriptylinum)

• Doksepina (Doxepin, Sinequan)

• Opipramol (Pramolan)

• Czteropierścieniowe leki przeciwdepresyjne

• Mianseryna (Lerivon, Miansemerck, Mianserin, Norserin)

• Mirtazapina (Remeron, Esprital, Mirzaten, Mirtastad)

• SARI Antagoniści receptora 5-HT2, inhibitory zwrotnego

wychwytu serotoniny

• Trazodon (Trittico CR)

czas

REM

latencja

REM

wydajność

snu

TCAs

MAOIs

SSRIs

SNRIs

trazodon

mirtazapina

tianeptyna

↓

- ↑

↓

↑

↓

↓ lub ↑

↓

↑

Thase1998, Murck2003

Hypnogram - Profil snu

Test Deksametazonowo-Kortykoliberynowy (DEX/CRH Test)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: